Wielka Brytania: grób polskiego szachisty odrestaurowany

Wielka Brytania: grób polskiego szachisty odrestaurowany

Dodano:   /  Zmieniono: 
fot. sxc.hu Źródło:FreeImages.com
Na wiktoriańskim cmentarzu Old Brompton odsłonięto i poświęcono odnowioną mogiłę Jana Hermana Zukertorta (1842-88) największego polskiego szachisty, protestanta z rodziny polsko-żydowskiej urodzonego w Lublinie, zmarłego w Londynie.

Żydowscy przodkowie Zukertorta od strony ojca przeszli na anglikanizm, a matka była Polką. Rodzina Zukertortów była represjonowana przez władze carskie i wyjechała do Prus. W pruskim wówczas Wrocławiu Jan Herman zdał maturę i studiował medycynę. Tam też poznał Adolfa Anderssena, który wprowadził go w świat szachów.

Po studiach przeniósł się do Berlina, a następnie Londynu. Ze swoim największym rywalem Wilhelmem Steinitzem przegrał w Londynie w 1872 r., ale wygrał w 1883 r. Był to najlepszy rok w jego życiu. Był wówczas najwyżej notowanym szachistą świata. W 1878 r. Zukertort był najlepszy na międzynarodowym turnieju szachowym w Paryżu.

W latach 80. XIX w. wygrywał w Londynie z Samuelem Rosenthalem i Josephem Blackburnem. Jest autorem specjalistycznych publikacji nt. szachów. Jednym z jego uczniów był Randolph Churchill - ojciec późniejszego premiera Winstona Churchilla.

Zmarł przedwcześnie na wylew krwi do mózgu w trakcie szachowego pojedynku. Po śmierci w jego mieszkaniu znaleziono tabakierę z portretem Tadeusza Kościuszki i egzemplarz "Sonetów krymskich" Adama Mickiewicza.

Na dwujęzycznym pomniku, ozdobionym z tyłu figurami szachowymi napisano, że był "arcymistrzem z Lublina", "jednym z najwybitniejszych szachistów wszechczasów", "uczestnikiem pierwszego meczu o szachowe mistrzostwa świata" i "najwybitniejszym polskim szachistą XIX w.".

Projekt odnowy starej płyty nagrobnej i uzupełnienia jej przez pomnik sfinansowały: Polish Heritage Society - organizacja społeczna troszcząca się o polskie dziedzictwo kulturalne w Wielkiej Brytanii, polski MSZ oraz związki szachowe z Polski i Anglii.

W uroczystości z udziałem kilkudziesięciu osób, w tym angielskich historyków szachów, uczestniczyło dwóch księży - jedyny polski biskup kościoła ewangelicko-augsburskiego w Wielkiej Brytanii Walter Jagucki z Leeds oraz ksiądz rektor Władysław Wyszowacki z polskiej parafii katolickiej z dzielnicy Balham w południowo-zachodnim Londynie.

- Projekt odrestaurowania grobu szachowego geniusza łączy historię polskiego sportu z nadchodzącą olimpiadą lekkoatletyczną w Londynie. Zukertort jest pierwszym polskim sportowcem światowej klasy, który zdobył sławę w czasach, gdy Polski nie było na mapie - powiedział animator Polish Heritage Society Marek Stella Sawicki, członek Zakonu Polskich Kawalerów Maltańskich.

- Mogiła Zukertorta znajdowała się na części cmentarza należącej do władz miejskich, gdzie chowano zmarłych na koszt miasta. Odnaleziono ją nieoznakowaną i zapadłą pod ziemią na głębokość pół metra. Ostatnia faza realizacji projektu restauracji grobu zajęła dwa lata - poinformował.

Do dziś 80 proc. zwycięskich meczów szachowych wygrywanych jest dzięki tzw. otwarciu Zukertorta.

sjk, PAP