Badania zachowań konsumentów energii elektrycznej i ich skłonności do oszczędzania energii są częścią trwającej kampanii edukacyjnej „ISE – dla domu, środowiska i gospodarki”, której głównym organizatorem jest Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE). Dalekosiężnym celem kampanii jest uświadomienie społeczeństwu korzyści płynących z rozwoju w Polsce inteligentnych sieci energetycznych (ISE). Pierwsze badanie opinii publicznej zrealizowano przed rozpoczęciem kampanii edukacyjnej, tj. w listopadzie i grudniu 2012 r. GfK Polonia – realizator badania – zapytał respondentów w całej Polsce m.in. o skłonność do akceptacji przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska i oszczędzaniem energii, znajomość pojęcia „licznik inteligentny” oraz oczekiwania i obawy związane z nowymi licznikami. Jak na tle wyników tych badań jawi się polski konsument energii? Przede wszystkim potrzebuje edukacji. Do nieznajomości pojęć „licznik inteligentny” czy „licznik zdalnego odczytu” przyznało się aż 82 proc. respondentów. Czym są te urządzenia, wiedziało zaledwie 16 proc. badanych.
Nie taki licznik straszny
Ciekawe wyniki przyniosła część badania poświęcona zaletom i wadom inteligentnych liczników. Aż 34 proc. respondentów nie dostrzegało żadnych wad tych urządzeń. Dla 22 proc. główną wadą była obawa o utratę pracy przez inkasentów, a dla 16 proc. – o dodatkowy pobór energii związany z działaniem liczników. Co interesujące, tylko 8 proc. badanych wyraziło obawę o bezpieczeństwo danych przesyłanych przez te urządzenia.
Finanse przede wszystkim
Najliczniejsza grupa – 42 proc. badanych – jako największe korzyści z zastosowania inteligentnych liczników wskazała ex aequo brak wizyt inkasenta i otrzymywanie rachunków za rzeczywiste zużycie prądu. 40 proc. pytanych podkreśliło możliwość lepszego planowania budżetu. Jednak pod względem oczekiwań w stosunku do dostawców energii, wolniejsze tempo wzrostu rachunków – które 73 proc. badanych określiło jako bardzo ważny aspekt – okazało się nieco mniej ważne od szybszego usuwania awarii i braku przerw w dostawach energii (bardzo ważne odpowiednio dla 75 proc. i 74 proc. badanych).
Prąd oszczędzamy… w deklaracjach
Według większości respondentów zachowania ekologiczne mają wpływ na globalną ochronę środowiska. Aż 72 proc. badanych uznało, że warto kupować energooszczędne świetlówki, a 66 proc. zadeklarowało gotowość zapłaty za droższe, lecz pobierające mniej prądu urządzenia. Jednak energooszczędne świetlówki i sprzęt AGD/RTV miała w swoich domach niespełna jedna trzecia badanych. W kwestii zachowań energooszczędnych uczestnicy badania deklarowali przede wszystkim wyłączanie nieużywanych urządzeń i światła (60 proc.) oraz oszczędzanie wody (54 proc.). Z używania energochłonnych urządzeń zrezygnowało jedynie 8 proc. badanych, a prawie co dziesiąty nie podejmował żadnych działań proekologicznych.
Kalisz pod lupą
Dla celów kampanii „ISE – dla domu, środowiska i gospodarki” badania odbywają się także w Kaliszu. Trwają tam działania informacyjno-edukacyjne skierowane do wyselekcjonowanych gospodarstw domowych, w których już zainstalowano liczniki zdalnego odczytu. Ich mieszkańcy otrzymują pakiety edukacyjno-informacyjne dotyczące inteligentnych sieci i sposobów oszczędzania energii przy wykorzystaniu nowych liczników. Łącznie badania obejmują 425 gospodarstw, a ich mieszkańcy są pytani m.in. o zainteresowanie bieżącym śledzeniem zużycia energii i gotowość do śledzenia tego zużycia za pomocą portalu internetowego.
Nie umiemy oszczędzać?
Pierwsze kaliskie badanie odbyło się w październiku i listopadzie 2013 r. Uczestnicy deklarowali, że starają się oszczędzać prąd (ponad 61 proc. odpowiedzi), mają świadomość bezpośredniego wpływu na wysokość rachunku (70 proc.) oraz że są zainteresowani możliwością bieżącego śledzenia zużycia energii (58 proc.) i korzystaniem z portalu internetowego umożliwiającego m.in. takie śledzenie (65 proc.). Działania prooszczędnościowe zadeklarowało 84 proc. gospodarstw. W badaniach potwierdzono też, że u ankietowanych na wzrost skłonności do oszczędzania wpływa przede wszystkim wzrost możliwych do uzyskania oszczędności. Drugie badanie właśnie dobiega końca, a jego wyniki zostaną opublikowane pod koniec maja br. Kolejne ogólnopolskie badanie opinii publicznej odbędzie się na końcu kampanii, czyli w drugiej połowie 2014 r. Porównanie wyników posłuży do zbadania skali zmiany nawyków związanych z używaniem energii oraz wpływu posiadania przez mieszkańców informacji o zużyciu energii na ich zwyczaje. ■
Magdalena Kuczyńska, Tatiana Kurosz
Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej