Efekt domina, czyli jak wybuchła I wojna światowa

Efekt domina, czyli jak wybuchła I wojna światowa

Dodano:   /  Zmieniono: 
Żołnierze brytyjscy w czasie walk nad Sommą w lipcu 1916 (fot. domena publiczna)
Mija 101 lat od pierwszego konfliktu, którego działania rozprzestrzeniły się po całym globie: Europie, Azji i Afryce. Przez cztery lata, w wyniku starć poległo 10 mln żołnierzy, a koniec wojny przyniósł całkowicie nowy układ sił w Europie. 28 lipca 1914 r. Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii.
28 czerwca 1914 roku, Gawriło Princip, działacz rewolucyjnej organizacji Młoda Bośnia oddał dwa strzały w stronę pary arcyksiążęcej: Franciszka Ferdynanda i jego czeskiej żony Zofii Chotek. Skutki zamachu w Sarajewie miały oddźwięk światowy –  miesiąc później rozpoczęła się I wojna światowa.

Stryj Franciszka Ferdynanda, panujący wtedy na Austro-Węgrzech cesarz Franciszek Józef, 23 lipca postawił Serbom ultimatum, w którym oskarżono ich o odpowiedzialność za dokonanie zamachu. Ponieważ Serbowie odmówili, Austro-Węgry wypowiedziały im wojnę. Miesiąc po wydarzeniach, 28 lipca, podzieloną Europą (na stronników Serbii i Austro-Węgier) zawładnęła wojenna gorączka – którą znamy obecnie pod nazwą I Wojny Światowej.

Po tej decyzji Austro-Węgier, po stronie cesarstwa, bądź Serbii stawały kolejne kraje Europy, połączone na początku XX wieku rozmaitymi zawiłymi sojuszami, które do tamtego momentu dawały względne poczucie bezpieczeństwa.

Roszady

Przy wybuchu I wojny światowej, ważna rolę odegrały niesnaski pomiędzy poszczególnymi krajami – Francuzi chcieli odwetu na II Rzeszy (za zagarniętą wcześniej Alzację i Lotaryngię), Niemcy pragnęli nowego układu na terenach kolonialnych. Kwestia „zapalnika Europy”, czyli Bałkanów, gdzie o wpływy walczyli Rosjanie i Austriacy (a wcześniej jeszcze Turcy), ostatecznie popsuła relacje między krajami europejskimi.

Gdy tylko Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii, ma miejsce „efekt domina” – kolejne kraje dołączały do dwóch bloków: Trójporozumienia (złożonego z II Rzeszy, Austro-Węgier, Carstwa Bułgarii i Imperium Osmańskiego), po drugiej stronie stała Ententa (czyli Rosja, Wielka Brytania i Francja). Już 1 sierpnia 1914 roku, II Rzesza wypowiedziała wojnę Rosji, a 3 sierpnia Francji.

Początkowy układ sił uformował się dopiero po tym jak wojska niemieckie, bez zgody rządu Belgii, przeszły przez terytorium tego kraju – to zmusiło Wielką Brytanię do reakcji i 4 sierpnia wypowiadają wojnę II Rzeszy. Tego samego dnia, Niemcy wypowiadają wojnę Belgii. 5 sierpnia oficjalnie Austro-Węgry wypowiadają wojnę Rosji, a w odpowiedzi na tę decyzję, Francja (10 sierpnia) i Wielka Brytania (12 sierpnia) wypowiada wojnę Austro-Węgrom.

Wprost
Ankieta: Wojsko