Berlinowo

Dodano:   /  Zmieniono: 
Berlin stał się dla Polaków zastępczą stolicą kultury Aż 12 tysięcy Polaków odwiedziło berlińską wystawę MoMA (najlepsze dzieła Museum of Modern Art w Nowym Jorku). Tylu widzów nie było w ostatnich miesiącach na żadnej wystawie w Polsce. Polacy tłumnie odwiedzają nie tylko pokazy sztuki nowoczesnej, ale też berlińskie teatry czy kluby prezentujące tzw. sztukę alternatywną. Co weekend setki Polaków wpadają do Berlina tylko na kilka godzin, by po obejrzeniu wystawy czy wysłuchaniu Berlińskich Filharmoników wracać do domu.
Polacy pożądania
Berlin jako miasto od kilku lat jest bankrutem. Im gorzej jednak wygląda budżet miasta, tym proporcjonalnie więcej łoży ono na głośne wystawy, premiery teatralne czy koncerty. Berlin chce po prostu w szybkim tempie przestać się kojarzyć z kulturalną nijakością z czasów przed zjednoczeniem Niemiec. I taka polityka okazuje się skuteczna: Berlin zajmuje obecnie trzecie miejsce, po Paryżu i Rzymie, wśród najchętniej odwiedzanych stolic Europy. Miasto zapracowało na to nie tylko wystawą MoMA, ale też tak ważnymi przedsięwzięciami, jak wystawa prerafaelitów "Natur als Vision" czy prezentacja dorobku niedawno zmarłego wybitnego fotografa Henriego Cartiera-Bressona.
Polacy są coraz bardziej pożądanymi gośćmi w kulturalnym Berlinie: wśród krajów nowo przyjętych do Unii Europejskiej jesteśmy bezwzględnie liderami, zaś biorąc pod uwagę całą Europę, wyprzedzają nas tylko Brytyjczycy. Polacy uczestniczą w kulturalnym życiu Berlina głównie dlatego, że mają tu blisko, a poza tym są przekonani - jak Justyna Golińska, zastępca redaktora naczelnego miesięcznika teatralnego "Dialog" - że w Berlinie dzieje się najwięcej w dziedzinie kultury. To przekonanie jeszcze na wyrost, bo kulturalną stolicą Europy jest Londyn. Berlin stara się jednak odzyskać rangę, jaką miał w latach dwudziestych XX wieku, przed dojściem do władzy Hitlera. - Po I wojnie światowej Berlin był najbardziej inspirującym kulturalnie miejscem w Europie. Wystarczy wspomnieć o takich postaciach, jak George Grosz w malarstwie, Erwin Piscator i Bertolt Brecht w teatrze czy Friedrich Murnau w kinematografii. Nazizm, a potem komunizm na dekady zepchnęły Berlin na peryferie europejskiej kultury - mówi Justyna Golińska.
Polacy odwiedzający stolicę Niemiec, by uczestniczyć w jego życiu kulturalnym, zostali dostrzeżeni i docenieni. Biuro Berlin Tourist Marketing, zajmujące się promocją miasta, w maju tego roku przygotowało internetowe strony po polsku. Organizatorzy wystawy MoMA, spodziewając się wielu gości z naszego kraju, swoją ekspozycję reklamowali w polskich gazetach.

Berlińska wielokulturowość
Berlin wzorem Nowego Jorku postawił na wielokulturowość. Wśród najwybitniejszych postaci życia kulturalnego w stolicy Niemiec ze świecą trzeba szukać rodowitych berlińczyków. Za najwybitniejszego pisarza berlińskiego uchodzi rosyjski emigrant żydowskiego pochodzenia Wladimir Kaminer. Świetnie się sprzedają jego powieści, na przykład "Russendisko", bo Kaminer opisuje właśnie wielokulturowy Berlin. Szwajcarski wizjoner sceny Christoph Marthaler dzieli swój czas między Zurych i Berlin, gdzie reżyseruje w  Volksbuehne - jednej z najbardziej znanych scen na świecie. Gościem w Berlinie bywa też Robert Wilson, jeden z największych żyjących twórców teatru. Ale słynie on także z przedsięwzięć nieteatralnych: w Berlinie (w Neue Nationale Galerie) zorganizował na przykład wystawę dorobku projektanta Giorgio Armaniego.
Choć w środowiskach niemieckich intelektualistów w najlepszym tonie jest utyskiwanie na schamienie kultury, które niesie amerykanizacja, Berlin szeroko czerpie z amerykańskich wzorców. Amerykańskie w duchu i formie filmy produkuje Bernd Eichinger, najbardziej ceniony producent w Niemczech. Sprawdził się w tej roli w Hollywood, produkując m.in. "Imię róży" Jean-Jacques,a Annauda. Nic dziwnego, że to właśnie jemu powierzono produkcję "Upadku" - filmu opowiadającego o ostatnich dniach Hitlera. Co ciekawe, dwie główne role w tym filmie grają nie Niemcy, ale Szwajcar Bruno Ganz i aktorka pochodzenia rumuńskiego Alexandra Maria Lara.

Berlińczyk Stokłosa
Jak mówi Monika Sędzierska, dziennikarka Radia Zachód i berlińskiego Radia Multikulti, Berlin jest dla Polaków z zachodniej części kraju naturalną stolicą kultury. Z Poznania, Wrocławia czy Szczecina jest tu bliżej niż do Krakowa czy Warszawy, a dzieje się znacznie więcej. Jak zauważa zielonogórzanin Maciej Wiśniewski, w Berlinie przynajmniej raz w miesiącu można zobaczyć koncert gwiazdy światowego formatu. Podczas Berlinale można natomiast obejrzeć najważniejsze filmy na świecie.
Janusz Stokłosa, który zna Berlin od dwudziestu lat i często tu pracował, uważa, że kulturalny Berlin zaczął zyskiwać po zjednoczeniu Niemiec, a potem po przeniesieniu stolicy z Bonn. - Włodarze miasta zdecydowanie postawili na to, by zrobić z niego stolicę kulturalną o światowym, a przynajmniej europejskim znaczeniu - mówi Stokłosa. Polskiemu kompozytorowi imponuje to, że władze Berlina potrafią być stanowcze, gdy chodzi o zreformowanie sfery kultury. Przypomina, że gdy radni zdecydowali się zamknąć jedną z najbardziej zasłużonych berlińskich scen - Schillertheater - protestowały media i twórcy. Władze miasta nie uległy, a obecnie w tym miejscu działa jedna z najciekawszych scen impresaryjnych w Europie.

Udani polscy nieudacznicy
Polacy mieszkający i pracujący w Berlinie coraz więcej znaczą w kulturze offowej. Jednym z najbardziej znanych miejsc w Berlinie jest Klub Polskich Nieudaczników na Torstrasse. Klub stał się w Berlinie modny, kiedy jego twórcy wystąpili w prime time w talk-show Aflreda Biolka (w tym samym programie brała udział Britney Spears). Biolek jest w Niemczech jedną z najbardziej wpływowych osób, nic więc dziwnego, że po programie klub stał się wręcz miejscem kultowym. - Klub jest stałym punktem na kulturalnej mapie Berlina. Pojawiają się już autobusy w wycieczkami, które oglądają nas jako wyjątkową atrakcję. Nasz klub jest jedyną polską instytucją, którą zna każdy berliński taksówkarz - chwali się Piotr Mordel, jeden z założycieli Klubu Polskich Nieudaczników. W ostatnim roku w klubie odbyło się prawie dwieście imprez, w połowie z udziałem artystów z Polski, a w połowie m.in. z Nowej Zelandii, USA, Francji czy Rosji. Regularnie organizowane się tu też pokazy polskich filmów. - Udało nam się uniknąć wpadnięcia do szuflady z napisem "instytucja kulturalna propagująca polską kulturę", i to procentuje - mówi Piotr Mordel.
Andrzej Woron, polski reżyser pracujący w Niemczech, przez kilka lat miał własny
teatr w Berlinie. Jako pierwszy przedstawiciel teatru offowego pokazywał swoje realizacje na najbardziej obok Awinionu znanym festiwalu europejskim - Theatertreffen. W Volksbźhne, kierowanym przez Franka Castorfa, Woron przygotował "Martwe dusze" według Gogola. - W Berlinie zaciera się granica między tym, co jest mainstreamem, a offem. Dość powiedzieć, że najbardziej offowa i awangardowa scena Niemiec, jaką jest Volksbuehne, jest formalnie teatrem miejskim - mówi Woron. Jego zdaniem, Berlin już przegonił takie stolice kulturalne Europy, jak Rzym czy Paryż. I stara się gonić Londyn, choćby w taki sposób, że zaprasza się tu londyńskich artystów.

Warszawa jak Berlin?
Z berlińskich wzorców zaczyna ostatnio korzystać Warszawa. Twórcy z teatru Rozmaitości w Berlinie bywają często. Sztuki pojawiające się w Volksbźhne trafiają też na deski teatru Grzegorza Jarzyny. On sam reżyserował w znanej Schaubuehne. W tym roku w Warszawie odbyła się też skopiowana z Berlina "Długa noc muzeów". Choć Warszawę od Berlina dzieli tylko kilka godzin jazdy pociągiem, w kulturze ta odległość jest znacznie większa. Dlatego zastępczą stolicą kultury jest dla Polaków Berlin.
Więcej możesz przeczytać w 40/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 40/2004 (1140)

  • Na stronie - Za nasz i wasz biznes!3 paź 2004Generałami w batalii o konkurencyjną Europę są nasi przedsiębiorcy Polska Mesjaszem narodów, Polska Winkelriedem narodów - trochę opóźniła się realizacja proroctw wieszczów Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego, ale przecież lepiej późno niż...3
  • Skaner3 paź 2004Grupa trzymająca władzę Lech Nikolski Prawa ręka premiera, wtedy szef jego gabinetu politycznego. Uczestnik kluczowych spotkań, z których - jak twierdzi - nic nie pamięta. Włodzimierz Czarzasty Członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji i...8
  • Dossier3 paź 2004"O Janie Pawle II mówi każdy, ale z jego encyklik i przemówień nie chce się nam nawet zetrzeć kurzu" "Tygodnik Powszechny" Bbp TADEUSZ PIERONEK, rektor Papieskiej Akademii Teologicznej "Obecnych...9
  • Sawka3 paź 200410
  • Kadry3 paź 200411
  • Playback3 paź 200413
  • M&M3 paź 2004ŁAPAJ GOEBBELSA!!! Goebbelsował nam Miller razy kilka. Teraz zgoebbelsowała większość sejmowa Millera, więc on ją zwie Goebbelsem, życząc, by za chwilę skończyła tak jak Goebbels... Cud, że nie jak Miller.13
  • Poczta3 paź 2004Wyjaśnienie Wyjaśniam naszym czytelnikom, iż przy redagowaniu artykułu "Polski królik doświadczalny" (nr 34) - w wyniku błędu redakcyjnego - doszło do nieuprawnionego wykorzystania fragmentów wcześniejszej publikacji na...13
  • Nałęcz - Zjadanie krokodyla3 paź 2004W sprawie Rywina SLD ustanowił smutny rekord w zastawianiu zasadzek, w które sam następnie wpada Jan Rokita zaproponował, by kontynuować prace sejmowej komisji śledczej, która zajmowała się aferą Rywina. Poseł zawsze chciał przesłuchać Aleksandra...14
  • Rynek - wolność - sprawiedliwość3 paź 2004Rozmowa wprost z Leszkiem Millerem - Lewica nie może się ciągle kojarzyć z podwyższaniem podatków15
  • Z życia koalicji3 paź 2004Muza Wiesława Kaczmarka, posłanka SLD Renata Szynalska, potrąciła swym autem przechodnia. Jak się okazało, nie tylko volkswagen passat ma wspomaganie - Szynalska nim wsiadła za kierownicę, tak się wspomogła, że jeszcze cztery godziny po wypadku...16
  • Z życia opozycji3 paź 2004Sojusz specjalistów od fryzur! łączą się Aldona Kamela-Sowińska (Inicjatywa dla Polski) oraz Zbigniew Religa (Partia Centrum). Wreszcie jakaś oferta polityczna dla ludzi, którzy wychowali się na "Dynastii". Prezydent Lech...17
  • Fotoplastykon3 paź 200418
  • Prezydenckie dożynki3 paź 2004Ofensywy polityczne Platformy Obywatelskiej oraz Prawa i Sprawiedliwości to nic innego jak kampanie prezydenckie Donalda Tuska i Lecha Kaczyńskiego. Precyzyjnym planom kandydatów opozycji na prezydenta lewica przeciwstawia bałagan i kompletne...20
  • Liga Polskich Rozgrywających3 paź 2004Liga Polskich Rodzin stała się najbardziej wpływową partią w kraju Życie polityczne w Polsce toczy się w cieniu trumien Piłsudskiego i Dmowskiego - głosi słynne powiedzenie. Wydawało się, że w III Rzeczypospolitej ta sentencja straciła...22
  • Oskarżony Fundusz Kościelny3 paź 2004Kościół stracił więcej w wyniku konfiskaty majątków, niż państwo byłoby mu w stanie zwrócić Kościół ma w Polsce uprzywilejowaną pozycję. Tak dalej być nie może. Nie chcemy walki z Kościołem, nie zamierzamy wyciągać broni i ulegać emocjom. Ale...26
  • Strzały obok tarczy3 paź 2004Z daleka czasami lepiej widać - mówi się w Polsce. Obraz międzynarodowych działań prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, widziany oczami Bartosza Jałowieckiego z Waszyngtonu ("Aleksander II Gnuśny", "Wprost" nr 39), do tego porzekadła pasuje -...28
  • Pałac mitów3 paź 2004Jak na prezydenckiego pracownika przystało, Mirosław Głogowski przypisuje Aleksandrowi Kwaśniewskiemu liczne i historyczne zasługi. Pamięć go jednak nieco zawodzi. *O wejściu do NATO pierwszy zaczął mówić rząd Jana Olszewskiego. Wtedy sceptycznie...28
  • Giełda3 paź 2004Hossa Świat Colonizacja Rosji "Nasza cola dla naszego człowieka" - to hasło reklamowe Russian Coli wprowadzonej na wschodni rynek przez koncern Happyland. Na butelce umieszczono czerwoną gwiazdę przypominającą godło ZSRR. Russian Cola...32
  • Nie drażnić złotej rybki3 paź 200450 najbogatszych Europy Środkowej i Wschodniej Aż o 5,2 mld dolarów zmniejszyła się w ostatnim roku wartość majątku Michaiła Chodorkowskiego, ubiegłorocznego zwycięzcy rankingu najbogatszych ludzi Europy Środkowej i Wschodniej. Udziałowcowi...34
  • Wielka rewolucja antysocjalistyczna3 paź 2004Brytyjczycy chcą pracować 50 godzin w tygodniu! Pracujmy mniej, byś-my mogli pracować wszyscy" - to hasło przez dziesięciolecia było receptą lewicowych europejskich związków zawodowych na bezrobocie. Po kapitulacji najbardziej wojowniczych...52
  • Krawędź Belki3 paź 2004Budżet Polski na 2005 r. wygląda jak Cher po liftingu - z daleka dobrze, ale w każdej chwili może się rozsypać Menedżerski kontrakt zaproponował nam Marek Belka w swym majowym expose: w zamian za powierzenie mu władzy na rok jego rząd miał...54
  • Załatwione odmownie - Niemiecka piłka3 paź 2004Zwolennicy "życia z ręką w kieszeni sąsiada" muszą popaść w tarapaty Niemcy nie mają dobrej passy. W piłce nożnej, narodowym sporcie, "spłynęli" gładko, nie wychodząc z grupy w eliminacjach mistrzostw Europy. Nie jest to pierwsza porażka...56
  • Supersam3 paź 2004Zegarek na słońce Zegarek Casio GW-1400DE-2AVER z serii G-Shock jest "nakręcany" przez promienie słoneczne. Specjalne panele przetwarzają padające na nie światło na energię elektryczną, która doładowuje baterie. Czasomierza nie...58
  • Polak na kozetce3 paź 2004Duża liczba osób korzystających z psychoterapii nie świadczy o chorobie społeczeństwa, lecz o jego zdrowiu Jest pan zupełnie zdrowy, a stres, na który się pan skarży, dotyczy każdego aktywnego człowieka. Nie potrzebuje pan żadnej terapii -...60
  • Dyktatura stringów3 paź 2004Ideał kobiecej sylwetki kreują projektanci bielizny Połamane żebra, obrażenia organów wewnętrznych, a nawet nagłe zgony - m.in. tym kończyło się eksperymentowanie kobiet z uzbrojoną w ciężkie metalowe konstrukcje bielizną przed stu laty. Panie...66
  • Trenerzy antyfutbolu3 paź 2004Myśl szkoleniowa w polskim futbolu zatrzymała się na latach 70. Choć makaron lubimy, to dziś Włochom wpierdolimy" - to nie hasło piłkarskich szalikowców. Tak trener Jan Rudnow streścił zawodnikom strategię chorzowskiego Ruchu przed meczem z...70
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta - Stół z niepowyłamywanymi nogami3 paź 2004Drogi Przyjacielu! Jaki jest Twój ulubiony mebel? Jeśli to pytanie wydaje Ci się dziwne, to spieszę z wyjaśnieniem, że jestem głęboko przekonany, iż ludzie dzielą się pod tym względem na wyraźne typy. Podejrzewam, że większość wybrałaby łóżko, ze...72
  • Ekran osobisty - Pogoń za Lisem3 paź 2004Prezenterzy coraz częściej nie przypominają budzących respekt gwiazd, lecz dziewczynę czy chłopaka z sąsiedztwa Rok temu Tomasz Lis miał szarą minę, gdy prowadził "Fakty" w TVN. Na pozór nic się nie zmieniło. Ten sam wypracowany wygląd, ta sama...73
  • Prawdziwy koniec "długiego marszu"3 paź 2004Mao Zedong i Deng Xiaoping byli ostatnimi "cesarzami" Chin "Długi marsz" był krótszy - dowiedziały się niedawno Chiny i świat. Ed Jocelyn i Andy McEwan, brytyjscy wędrowcy, przez 384 dni pokonywali pieszo górski i lesisty, pocięty rzekami teren...74
  • Know-how3 paź 2004Życie w stadzie Wilki oraz ich udomowieni kuzyni psy tworzyły stada nie tylko po to, by lepiej polować - żyjąc w grupie łatwiej było im też odganiać padlinożerców od łupu. Stadność powoduje uspołecznienie, więc to właśnie psy, a nie na...80
  • Kontratak Czarnej Śmierci3 paź 2004Średniowieczna zaraza znowu może wybuchnąć Siła zarazy była tak wielka, że przenosiła się ona nie tylko lekko z jednego człeka na drugiego, ale i tak bywało, że jeśli do przedmiotu stanowiącego własność chorego zbliżyło się jakieś zwierzę, zaraz...82
  • Wstrząs bałtycki3 paź 2004Alarm sejsmiczny dla północnej Polski? W północnej Polsce w każdej chwili mogą się pojawić kolejne trzęsienia ziemi o podobnej sile lub większe od tych, które w zeszłym tygodniu były odczuwane na Warmii i Mazurach. Uczeni przestali się...86
  • Barbie z epoki brązu3 paź 2004Starożytne lalki miały umalowane usta Dziś dzieci chcą, żeby rodzice kupili im plastikowego Spider-Mana. W starożytnej Grecji pod koniec VIII wieku p.n.e., kiedy popularna była "Iliada" Homera, maluchy bawiły się konikami trojańskimi. W Illahun,...88
  • Bez granic3 paź 2004Parashow XII Letnie Igrzyska Paraolimpijskie w Atenach udowadniają, że istnieją jeszcze sportowcy, którzy walczą dla samej przyjemności rywalizacji i którzy przy okazji potrafią stworzyć prawdziwy sportowy show. W rywalizacji o...92
  • Trzecia siła IV Rzeszy3 paź 2004Niemieccy neonaziści marsz po władzę zaczynają we wschodnich landach "To był wspaniały dzień dla wszystkich Niemców, którzy chcą być Niemcami" - powiedział podczas debaty telewizyjnej Holger Apfel, dziś już poseł NPD w parlamencie Saksonii. Po...94
  • Prawa Ameryka3 paź 2004W gruncie rzeczy tandem Kerry - Edwards reprezentuje niewielką lewicową mniejszość Mimo że ze wszystkich sondaży wynika, że w USA utrzymuje się podział na stany niebieskie (demokratyczne) i czerwone (republikańskie), republikanie powinni się...98
  • Niepodległe Republiki Rosyjskie3 paź 2004Rosja utrzymuje parapaństwa, którymi szachuje sąsiadów Kraj Władysława Ardzinby ma niemal wszystkie atrybuty państwa: rząd, parlament, godło, znaczki pocztowe, wojsko, policję, bank centralny, granice. Brakuje tylko jednego: międzynarodowego...100
  • Doktor Bakteria3 paź 2004Szefowa programu wojny biologicznej Saddama ma więcej krwi na rękach niż działający dziś w Iraku terroryści Kiedy świat wstrzymywał oddech, czekając, czy Kenneth Bigley zostanie ścięty przez psychopatycznych porywaczy, o losie błagającego o...103
  • Klucz turecki3 paź 2004Za przyjęciem Turcji do unii opowiada się tylko 16 proc. Francuzów i 33 proc. Niemców Przyznanie Turkom członkostwa w Unii Europejskiej przekreśliłoby zwycięstwo odniesione przez polskiego króla w 1683 r. pod Wiedniem, które powstrzymało hordy...104
  • Menu3 paź 2004Krótko po Wolsku Welcome, Lenin Jednym z kinowych przebojów minionego sezonu był film "Good bye, Lenin". Historia o tym, jak dla dobrego samopoczucia chorej mamusi synek odgrywa fikcję, że DDR nadal istnieje. O tantiemy za...106
  • Berlinowo3 paź 2004Berlin stał się dla Polaków zastępczą stolicą kultury Aż 12 tysięcy Polaków odwiedziło berlińską wystawę MoMA (najlepsze dzieła Museum of Modern Art w Nowym Jorku). Tylu widzów nie było w ostatnich miesiącach na żadnej wystawie w Polsce. Polacy...108
  • Tańczący z Szekspirem3 paź 2004Dla roli u Janusza Józefowicza jego aktorzy i tancerze rzucali dom, przyjaciół, rodzinę Słynne "Chicago" Boba Fossa na Broadwayu wystawiono 900 razy. "Metro" Janusza Józefowicza miało w Polsce już ponad 1200 przedstawień. Józefowicz - tancerz,...112
  • DVD Kamila Śmiałkowskiego3 paź 2004Mój brat niedźwiedź **** Reżyseria: Aaron Blaise, Robert Walker W rolach głównych (polska wersja językowa): Bartosz Obuchowicz, Szymon Bobrowski, Zenon Laskowik USA 2004 r. Animacja według klasycznych Disneyowskich wzorców....113
  • Polski wojownik3 paź 2004Sapkowski równie dobrze sprzedaje powieści jak niegdyś damską konfekcję W Polsce jest obecnie tylko jeden mistrz literatury fantastycznej. I nie jest nim Stanisław Lem. Od prawie dwudziestu lat gwiazdą numer jeden tego gatunku literatury jest...116
  • Sława i chała3 paź 2004MUZYKA Kukiz z kurwikami Paweł Kukiz to jedyny chyba w Polsce artysta, który w pełni wykorzystuje wolność słowa. Czyli dowala wszystkim i wszystkiemu. Na jego najnowszej płycie jest piętnaście utworów, a każdy ostry jak brzytwa....118
  • Ueorgan Ludu3 paź 2004Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy Jeden poseł już pojechał. Kiedy pozostali? Zbigniew Chrzanowski, poseł SKL, na stałe wyjeżdża do USA. Społeczeństwo polskie stanowczo żąda, żeby w zamian za zaangażowanie naszego kraju w Iraku...121
  • Skibą w mur - Autentyczna fikcja3 paź 2004Ludziom doktor Lubicz z serialu "Klan" wydaje się bardziej realny niż Józef Oleksy z serialu SLD Coraz większą rolę w życiu polskiego społeczeństwa odgrywa fikcja. Zdaniem psychologów, szczególnie podatni na fikcję są żarliwi konsumenci seriali...122