Już wcześniej były rzecznik rządu i bliski współpracownik obecnego szefa Rady Europejskiej Paweł Graś informował na Twitterze, że wystąpienie byłego premiera dotyczyć będzie obecnej sytuacji w Polsce i w Europie. Te zapowiedzi szybko potwierdził podczas przemówienia sam Tusk. Jak zaznaczył, finał ESK stanowi dla niego ważną okazję, ponieważ od dawna nie miał okazji występować w Polsce. Były premier podkreślił, że przygotował sobie wystąpienie na temat kultury, jednak „z oczywistych względów” musi zmienić jego treść.
– Obywatele,prawa i dobre obyczaje wyznaczają granice dla władzy, a nie na odwrót – zaznaczył Donald Tusk i ostrzegł, że demokracja bez poszanowania dla obyczaju, kultury i konwencji szybko może zwyrodnieć i stać się własnym przeciwieństwem. – Demokracja, w której ludzi pozbawia się dostępu do informacji lub narzuca jeden model życia, staje się równie nieznośna jak dyktatura – zaznaczył polityk.Były premier podkreślił, jak ważna jest dbałość o wolnościową i demokratyczną tradycję europejską, szczególnie w obecnej chwili, którą określił mianem krytycznej. Ostrzegł też, że jest ona „bardziej krucha i delikatna, niż nam Polakom się wydawało, kiedy tęskniliśmy do niej zza żelaznej kurtyny”. Tusk wskazał, że odrzucenie wspomnianych wartości może prowadzić do „aktu dramatu polskiego osamotnienia”, który jest znany z przeszłości.
Apel do rządzących
Na zakończenie swojego wystąpienia były premier zwrócił się z apelem do rządzących. Tusk przywołał wczorajsze wydarzenia w Sejmie i na ulicach Warszawy i wspomniał, jak znaczące dla historii Polski były grudnie. – Apeluję do tych, którzy realnie sprawują władzę w naszym kraju o respekt i szacunek wobec ludzi, wobec zasad i wartości konstytucyjnych, procedur i dobrych obyczajów – powiedział były premier. Podziękował też tym, którzy strzegą europejskich standardów nad Wisłą.