Władze stolicy oraz powstańcy jeszcze kilka dni temu zaapelowali o godne uczczenie 74. rocznicy Powstania Warszawskiego. – W tym roku 74. rocznicę Powstania Warszawskiego obchodzimy w czasie szczególnym. Świętujemy bowiem 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Przypominamy jak wielkim wyzwaniem dla naszych przodków było tworzenie wolnej Polski po latach zaborów – powiedział na konferencji prasowej wiceprezydent Warszawy Włodzimierz Paszyński. – Powstańcy mają teraz 90 lat, a czasami nieco więcej. Potrzebują troski, nie tylko w postaci opieki zdrowotnej. Ważne jest, aby ktoś z nimi poszedł na spacer, porozmawiał, czy spotkał się przy herbacie w domowym zaciszu – podkreślił Zbigniew Galperyn, wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich. Rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego to okazja do rozmowy z tymi, którzy pamiętają tamte wydarzenia oraz uczczenia pamięci tych, którzy podczas powstania zginęli.
Program uroczystości
W uroczystościach w Warszawie wezmą udział m.in. prezydent Andrzej Duda i premier Mateusz Morawiecki. Tradycyjnie, o godz. 17 podczas godziny „W” w całym mieście nastąpi minuta ciszy. Poniżej prezentujemy szczegółowy program uroczystości
-
Godz. 9.00 – Uroczystość składania kwiatów przy tablicy upamiętniającej podpisanie przez płk. Antoniego Chruściela „Montera”, dowódcę Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej rozkazu rozpoczęcia Powstania Warszawskiego (ul. Filtrowa 68)
-
Godz.10.00 – Uroczystości przy pomniku „Mokotów Walczący – 1944” (Park im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera), „Marsz Mokotowa” – przemarsz ul. Puławską do ul. Dworkowej
-
Godz.10.00 – złożenie przez premiera Mateusza Morawieckiego kwiatów pod dzwonem „Montera” gen. bryg. Antoniego Chruściela, dowódcy Powstania Warszawskiego oraz tablicą pamiątkową poświęconą śp. prezydentowi RP Lechowi Kaczyńskiemu (ul. Grzybowska 79, Muzeum Powstania Warszawskiego)
-
godz. 11.00 – Złożenie przez prezydenta Andrzeja Dudę wieńca przy tablicy upamiętniającej 70 Polaków zamordowanych na warszawskiej Woli (al. Prymasa Tysiąclecia 46).
-
Godz. 13.15 – Uroczystość składania kwiatów pod pomnikiem gen. Stefana Roweckiego „Grota” u zbiegu ul. F. Chopina I AL. Ujazdowskich
-
Godz. 14.00 – Uroczystości przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej, (ul. Wiejska)
-
Godz. 15.30 – początek specjalnego rejsu na Wiśle; o godz. 15. jednostki zgromadzą się na wysokości Podzamcza oraz przystani Aquatica, oczekują na sygnał z Daru Mazowsza, kwadrans później wyruszą, o godz. 16 będą na wysokości Mostu Śląsko-Dąbrowskiego, o 16.20 przy moście Świętokrzyskim, 16.30 – przy moście kolejowym, a o 16.45 dotrą do mostu Poniatowskiego; o godz. 17 zaplanowano godzinę "W" przy Bulwarze Flotylli Wiślanej
-
Godz. 16.00 – 16.45 – Składanie kwiatów przy grobie gen. Antoniego Chruściela „Montera” (Cmentarz wojskowy na Powązkach) – z udziałem premiera Mateusza Morawieckiego i prezydenta Andrzeja Dudy
-
Godz. 17.00 – Godzina „W”– Oddanie Hołdu Powstańcom (Pomnik Gloria Vicris, Cmentarz wojskowy na Powązkach) – z udziałem premiera Mateusza Morawieckiego i prezydenta Andrzeja Dudy
-
Godz. 17.00 – Wolność łączy – akcja społeczna w 360 miejscach pamięci Powstania Warszawskiego na terenie całego miasta, z udziałem harcerzy i wolontariuszy, połączona z rozdawaniem "kotwic powstańczych"
-
Godz. 19.30 – Uroczystość składania wieńców przy pomniku „Polegli – Niepokonani”,Modlitwa międzyreligijna (Cmentarz powstańców Warszawy na Woli)
-
Godz. 20.00 – Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki – wspólne śpiewanie piosenek powstańczych z udziałem orkiestry i chóru pod kierownictwem Jana Stokłosy (pl. Piłsudskiego)
-
Godz. 21.00 – Uroczystości na Kopcu Powstania Warszawskiego – rozpalenie Ogniska Pamięci (ul. Bartycka)
Przebieg powstania
Powstanie Warszawskie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17.00. Od pierwszych dni sierpnia ciężkie walki objęły zachodnią część Woli. Oddziały niemieckie spychały powstańców w kierunku Śródmieścia i Starego Miasta. 11 sierpnia Wola padła, w ślad za nią Ochota. Ciężar walk przesuwał się w kierunku wschodnim, towarzyszyła im rzeź ludności cywilnej. Obszar kontrolowany przez oddziały Armii Krajowej skurczył się do terenu Żoliborza, Starego Miasta, Śródmieścia wraz z Powiślem oraz Mokotowa.
Główna siła uderzenia hitlerowców skierowana została na warszawską Starówkę. Celem operacji było uzyskanie szerokiego dostępu do Wisły. Zacięte walki o Stare Miasto zakończyły się 2 września. Pozostali przy życiu powstańcy ewakuowali się kanałami do Śródmieścia i na Żoliborz. Znajdująca się na miejscu ludność cywilna i ciężko ranni powstańcy zostali wymordowani. Po zdobyciu Starówki hitlerowcy rozpoczęli pacyfikację Powiśla i Czerniakowa. Pierwsza z dzielnic została ostatecznie opanowana 7 września, ostatni punkt oporu na Czerniakowie padł 23 września.
Ciężar walk przeniósł się do Mokotowa, który skapitulował 27 września (część powstańców przedostała się do Śródmieścia). W ślad za nim, 30 września padł Żoliborz, gdzie od początku sierpnia powstańcy stawiali opór. Polacy bronili się jeszcze jedynie w środkowej części miasta. 1 października 1944 r. Komenda Główna AK podjęła z Niemcami rozmowy dotyczące zakończenia walk. W nocy z 2 na 3 października w Ożarowie Mazowieckim podpisano decyzję o zawieszeniu broni.
Czytaj też:
63 dni walk, 12 ton ludzkich popiołów na Woli. Powstanie Warszawskie w liczbach i obrazach
Powstanie Warszawskie