Przy wszystkich opcjach na uśmierzenie bólu dostępnych w aptece możesz zastanawiać się, którą wybrać – i kiedy. Dwie opcje dostępne bez recepty, które wydają się najbardziej powszechne, to aspiryna (kwas acetylosalicylowy) i ibuprofen. Obie te substancje są zaliczane do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), które są dostępne na rynku od lat. „Ale poczekaj!” – mówi Alyse Scaffidi, farmaceutka z Glassboro w stanie New Jersey. „Obie są podobne, ale nie należy ich stosować wymiennie”
Czym jest aspiryna, jak działa i jakie są wskazania do stosowania aspiryny?
Aspiryna to produkt farmaceutyczny na bazie kwasu acetylosalicylowego, który wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwbakteryjne. Zaliczana do niesteroidowych leków przeciwzapalnych powszechnie jest stosowana w przypadku przeziębień i infekcji, a także leczeniu bólu np. bólu głowy, zębów czy migren.
Aspiryna blokuje COX-1, zmniejszając syntezę tromboksanów. To oznacza, że oddziałuje na pracę układu sercowo-naczyniowego, regulując ją i zmniejszając ryzyko rozwoju zaburzeń. Nie należy jednak jej nadużywać, bo zbyt duża ilość aspiryny może obciążyć wątrobę oraz mózg. Przyjmowana w zalecanych dawkach nie powinna wywołać takiego działania, natomiast ryzyko wzrasta w przypadku długotrwałego przyjmowania leku.
Poczciwy ibuprofen
Ibuprofen to z kolei inny niesteroidowy lek przeciwzapalny, który wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, ale nie należy stosować go w nadmiernych dawkach, ponieważ może obciążać serce i układ krążenia. Ibuprofen stosuje się w przypadku łagodzeniu lekkiego i umiarkowanego bólu np. zębów czy głowy, jest też pomocny przy bolesnym miesiączkowaniu. Nadużywanie tego leku może jednak doprowadzić u kobiet do rozstroju cyklu menstruacyjnego i do zaburzeń owulacji.
Aspiryna czy ibuprofen?
„Tylko aspiryna, a nie ibuprofen, należy do grupy chemicznie powiązanych związków zwanych salicylanami” – mówi Scaffidi. Salicylany to grupa chemikaliów występujących w naturze, które są stosowane w leczeniu chorób od tysięcy lat. Salicylany naturalnie występują w żywności, takiej jak rodzynki i morele oraz inne owoce i warzywa.
Zarówno aspiryna, jak i ibuprofen łagodzą ból, blokując prostaglandyny – naturalne hormonopodobne substancje w organizmie – a to minimalizuje ból i obrzęki. Ale na tym kończą się podobieństwa.
Kiedy stosować aspirynę?
Przy wysokim ryzyku zawału serca. Według American Heart Association codzienna, niska dawka aspiryny może zapobiec zawałowi serca, jeśli jesteś już nim zagrożony. To dlatego, że aspiryna zmniejsza krzepliwość krwi i utrzymuje przepływ krwi do twojego serca. Oczywiście skonsultuj się z lekarzem przed rozpoczęciem codziennej lub regularnej terapii aspiryną. Uwaga: każdy, kto ma alergię na aspirynę lub krwawienia powinien unikać tej terapii.
Wskazania do stosowania aspiryny to:
- bóle głowy
- bóle mięśni
- bóle zębów
Kiedy nie stosować aspiryny?
Aspiryny bezwzględnie nie wolno stosować w przypadku:
- chorób układu pokarmowego (do których zaliczają się m.in. wrzody żołądka, krwawienia z przewodu pokarmowego, podrażnienie błony śluzowej żołądka, choroby żołądka lub dwunastnicy). W takiej sytuacji zdecydowanie lepszym wyborem są leki w postaci dojelitowej, po których ryzyko uszkodzenia żołądka, dwunastnicy czy wątroby jest dużo niższe
- ciężkiej niewydolności wątroby
- skazy krwotocznej
-
astmy oskrzelowej
Z czym nie można łączyć aspiryny?
Nie zaleca się stosowania aspiryny z ibuprofenem, fenoprofenem, naproksenem, ketoprofenem, ketorolakiem.
Kiedy stosować ibuprofen?
Dzieci poniżej 12 lat powinny stosować ibuprofen lub acetaminofen, jeśli dochodzą do siebie po objawach grypopodobnych lub ospie wietrznej. Aspiryna nie jest tu dobrą opcją, ponieważ może być śmiertelna dla nastolatków i dzieci poniżej 12 roku życia. To dlatego, że aspiryna zwiększa ryzyko wystąpienia poważnego, często śmiertelnego stanu, znanego jako zespół Reye'a. Chociaż to może w rzadkich przypadkach występować u niemowląt lub młodych dorosłych, najczęściej ryzyko występuje u osób poniżej 18 roku życia, które miały infekcję wirusową, taką jak grypa i przyjmują leki zawierające aspirynę. Jeśli takie okoliczności nie występują, Scaffidi nadal zaleca ibuprofen zamiast aspiryny w celu złagodzenia bólu, a tym bólów głowy u większości pacjentów.
Kiedy nie stosować ibuprofenu?
Przeciwskazania do stosowania ibuprofenu to:
- niewydolność nerek
- niewydolność serca
- wrzody żołądka i dwunastnicy
- skaza krwotoczna
- III trymestr ciąży
Kiedy nie zażywać żadnego z nich?
Scaffidi mówi, że kobiety w ciąży powinny unikać zarówno aspiryny, jak i ibuprofenu z powodu potencjalnych powikłań. Dlatego najlepiej porozmawiać z lekarzem przed zażyciem jakichkolwiek środków przeciwbólowych w czasie ciąży.
Ponadto pacjenci z dowolnym rodzajem zaburzeń krwawienia powinni szczególnie unikać stosowania nawet małych dawek aspiryny, ponieważ może to zmniejszyć krzepliwość krwi. Chociaż zarówno aspiryna, jak i ibuprofen mogą zakłócać pracę komórek krwi w celu zatrzymania krwawienia w organizmie, aspiryna ma bardziej znaczący wpływ. Każdy, kto ma zaburzenie krzepnięcia i przyjmuje ibuprofen, powinien uważnie monitorować objawy i zażywane dawki lub, zdaniem Scaffidi, rozważyć acetaminofen jako alternatywną opcję.
Jaka jest różnica pomiędzy aspiryną a ibuprofenem?
Mimo że obydwa leki są zaliczane do grupy nlpz, działają trochę inaczej. Aspiryna wykazuje nieco słabsze działanie niż ibuprofen, który może na dłużej tłumić ból. Nie zaleca się jej również przyjmować w przypadku obniżania temperatury ciała przy grupie czy infekcji wirusowej - w takim wypadku lepszy i skuteczniejszy będzie ibuprofen.
Naprzemienne stosowanie aspiryny i ibuprofenu
Z reguły nie zaleca się łączyć tych leków, ponieważ mają inne substancje. Jeśli jednak ból jest tak silny, że potrzebujemy obydwu leków, powinniśmy zachować przerwy, by nie obciążyć wątroby. Ibuprofen bezpiecznie można zażyć około 8 godzin po przyjęciu aspiryny. Kwas acetylosalicylowy może działać drażniąco na żołądek i dwunastnicę, a dodatkowo zmniejszać działanie ibuprofenu. Z tego względu nie zaleca się przyjmowania jednocześnie tych dwóch środków.
Inne przestrogi dotyczące przyjmowania NLPZ
Chociaż nie są to takie same środki, zarówno aspiryna, jak i ibuprofen należą do tej samej klasy leków i dlatego według Scaffidi nie powinny być przyjmowane razem. Specjalistka mówi, że może to zwiększyć ryzyko krwawienia z żołądka. Niektórzy lekarze mogą przepisać „naprzemiennie” leki w celu dodatkowego złagodzenia bólu.
Scaffidi dodaje, że najczęstszym niewłaściwym zastosowaniem aspiryny jest przyjmowanie zbyt dużej dawki, szczególnie bez jedzenia, co powoduje skurcze żołądka i dyskomfort. Inną częstą przyczyną nadużywania aspiryny jest leczenie częstych bólów migrenowych. „Przekroczenie zalecanych dziennych dawek lub zażywanie aspiryny więcej niż dwa razy w tygodniu może powodować bóle głowy” – mówi Scaffidi. „Może się to również zdarzyć przy stosowaniu bez recepty bardziej złożonych leków, które obejmują kofeinę, aspirynę i acetaminofen”.
Z drugiej strony ibuprofen może stać się nałogiem, jeśli jest stosowany zbyt często. Innym problemem związanym z ibuprofenem jest zwiększone ryzyko zawału serca, zwłaszcza w przypadku stosowania wyższych dawek przez dłuższy czas. Jedno z badań opublikowanych w European Heart Journal wykazało, że stosowanie ibuprofenu wiązało się z o 31 proc. wyższym ryzykiem zatrzymania akcji serca poza szpitalem w porównaniu z niestosowaniem, chociaż inne czynniki mogły również odgrywać rolę. Nadmierne spożycie któregokolwiek z NLPZ niesie ze sobą ryzyko problemów trawiennych, zawału serca i krwawień. Jeśli potrzebujesz dostępnych bez recepty środków przeciwbólowych na dłużej niż kilka dni, skonsultuj się z lekarzem.
Czytaj też:
Leki przeciwbólowe bez recepty. 3 podstawowe błędy, które popełniamy