Skalpel, który leczy

Skalpel, który leczy

Kryminał jest niczym skalpel przecinający chore tkanki społeczeństwa” – powiedział kiedyś Per Wahlöö, jeden z twórców szwedzkiej szkoły kryminału, uważanej dziś za najlepszą na świecie. W latach 60. Wahlöö, wraz ze swoją partnerką Mają Sjöwall, pracowali jako dziennikarze. Dostrzegając ograniczone możliwości mediów, postanowili użyć literatury popularnej jako nośnika ważnych społecznie i politycznie treści. W pierwszych powieściach obnażali niedostatki szwedzkiego państwa dobrobytu, pokazując, jak hołubiona dotąd polityka socjaldemokracji tworzy wyobcowanie oraz pogłębia izolację społeczną, zwłaszcza wśród mieszkańców dużych miast.

Czasy się zmieniły, ale do dziś szwedzki kryminał pozostaje „zwierciadłem przechadzającym się po gościńcu”. Autorzy powieści kryminalnych są dziś w Skandynawii uważani za najbardziej śmiałych krytyków społecznych, bo – jak pisze literaturoznawczyni Anna Ehn – „tylko w kryminale ludzie mają odwagę mówić otwarcie o tym, jak bardzo zepsuty jest nasz świat”. Tym tropem ewidentnie podążają polscy twórcy książek ze zbrodnią w roli głównej. Jeszcze kilkanaście lat temu egzystowali oni na marginesie głównego nurtu literatury. Z zazdrością patrzyli na nakłady, jakie osiągali ich odpowiednicy w Anglii, Szwecji czy Niemczech. Dziś odważnie portretują polskie społeczeństwo, poruszając trudne kwestie społeczne, a także (to już chyba w znacznej mierze polska specyfika) – historyczne.

Niemała w tym zasługa KATARZYNY BONDY, zwanej królową polskiego kryminału. To ona w „Okularniku” odważnie zmierzyła się z mitem żołnierzy wyklętych i pacyfikacją prawosławnych wsi na wschodzie Polski. Czy wiedzą Państwo, że przed laty Kasia (nie ukrywam, że znamy się od lat) pracowała we „Wprost”? Zanim zajęła się zbrodniami, w tekstach publikowanych w naszym tygodniku podejmowała tematykę społeczną. Przypadek? Nie sądzę! W rozmowie z PAULINĄ SOCHĄ-JAKUBOWSKĄ (s. 16) opowiada o tym, jak próbowała ją dopaść polityka, a nawet służby specjalne. Z kolei król polskiego kryminału REMIGIUSZ MRÓZ opowiada AGACIE JANKOWSKIEJ m.in. o terapeutycznym znaczeniu powieści kryminalnej (s. 21).

Kto wie, czy popularność kryminału nie wypływa też ze szczególnego momentu, w jakim znajduje się polskie społeczeństwo. Podobnie jak w latach 60. w Szwecji, coraz częściej zadajemy sobie pytanie o państwo dobrobytu, które bezskutecznie próbujemy budować w Polsce po 1989 r. Pisze o tym JAN ŚPIEWAK (s. 24), analizując spór, w jaki przy okazji debaty nad exposé weszli ze sobą premier Mateusz Morawiecki i jeden z liderów Lewicy, Adrian Zandberg. Charakterystyczne, że rolę lidera opozycji przejął na siebie szef ugrupowania, które wprowadziło do Sejmu zaledwie sześciu posłów. Nad jego fenomenem zastanawiają się MAGDALENA ŚRODA i JAN WRÓBEL (s. 14). Jeśli ktoś z Państwa chciałby już na tym etapie politycznego wyścigu wystawić Zandbergowi prywatny ołtarzyk, na s. 98 znajdzie instrukcję TOMASZA BRODY, jak to zrobić sprawnie i w duchu ekologii.

Więcej możesz przeczytać w 48/2019 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 48/2019 (1913)

  • Skalpel, który leczy24 lis 2019, 20:03Kryminał jest niczym skalpel przecinający chore tkanki społeczeństwa” – powiedział kiedyś Per Wahlöö, jeden z twórców szwedzkiej szkoły kryminału, uważanej dziś za najlepszą na świecie. W latach 60. Wahlöö, wraz ze swoją partnerką Mają Sjöwall,...3
  • Niedyskrecje parlamentarne24 lis 2019, 20:03DONALD TUSK w ostatnich dniach jest podobno bardzo zajęty pisaniem swojej książki. Z tego powodu odmawiał spotkań z przyjaciółmi. – Donald kończy pisać książkę, więc kontakt z nim jest utrudniony. Tym bardziej że termin jej oddania dawno minął i...6
  • 7 dni dookoła świata24 lis 2019, 20:03Ekolog kontra holokaust Założyciel ekologicznej organizacji Extinction Rebellion na cenzurowanym w Niemczech. Poszło o wywiad, w którym Roger Hallam stwierdził, że w Holokauście nie ma nic nadzwyczajnego, bo jest to „tylko kolejny „pier***nik w...8
  • Obraz tygodnia24 lis 2019, 20:0322 tys. zł brutto miesięcznie to pensja sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Będą ją otrzymywali nowo wybrani sędziowie Krystyna Pawłowicz i Stanisław Piotrowicz Wygrany Zenek Martyniuk W czasie zamorskiego tournée był na plaży na Florydzie i nawet...11
  • Kobiecy punkt widzenia24 lis 2019, 20:03Rozmowa z Magdaleną Lamparską12
  • PiS po exposé premiera, czyli dla każdego coś miłego24 lis 2019, 20:03Premier Mateusz Morawiecki, wygłaszając swoje exposé, wykonał gesty dobrej woli pod adresem centrum, dopieścił prawe skrzydło tematami światopoglądowymi i dobrze przygotował grunt pod kampanię prezydencką Andrzeja Dudy. Ktoś policzył, że gdy...13
  • Narodziny gwiazdy24 lis 2019, 20:03Pierwsze sejmowe wystąpienie posła Adriana Zandberga wywołało poruszenie w mediach. Obserwatorzy i komentatorzy zastanawiają się, czy Zandberg zostanie przywódcą lewicy?14
  • Miłość ma siłę transformacji24 lis 2019, 20:03Przez te wszystkie lata, zanim pojawił się on, chodziłam z dzidą i gnatem za paskiem, w bucie miałam dobrze naostrzony nóż – mówi Katarzyna Bonda, pisarka.16
  • Król i królowa, czyli krwawy horror24 lis 2019, 20:03Pisanie o zbrodni jest terapeutyczne, bo człowiek wyrzuca z siebie cały ten mrok, który tkwi w każdym z nas. Dzięki tworzeniu kryminałów dostrzega się w ludziach więcej dobra – mówi Remigiusz Mróz, pisarz21
  • Kartonowe państwo dobrobytu24 lis 2019, 20:03Bez podwyżek podatków dla korporacji nie uda się zbudować zapowiedzianego przez Mateusza Morawieckiego w exposé państwa dobrobytu, w którym dobrze działają usługi publiczne.25
  • Nie pracują, biorą socjal, popełniają przestępstwa24 lis 2019, 20:03Czy na ulicach Berlina widać uchodźców? Dziwne pytanie, przecież nikt nie ma na czole napisane, że jest uchodźcą ani skąd pochodzi, ani jaką religię wyznaje. Nie boicie się tam? Od nikogo z moich znajomych Niemców i Polaków nigdy nie usłyszałam,...28
  • Zawsze dobry nowy dzień24 lis 2019, 20:03Co najlepiej smakuje do porannej kawy? Deser z informacji, bez których nie sposób dobrze zacząć „Nowy Dzień”. Poranne pasmo stacji Polsat News właśnie to serwuje.29
  • Schetyna musi się poddać weryfikacji24 lis 2019, 20:03Wierzę, że Jacek Jaśkowiak jako doświadczony samorządowiec będzie prowadził swoją promocję w sposób rozważny. Nie musi być romantyczny – śmieje się Borys Budka, szef klubu Koalicji Obywatelskiej.31
  • Rozchwiana łajba Platformy24 lis 2019, 20:03Wewnętrzne tarcia w Platformie Obywatelskiej sprawiają, że największa partia opozycyjna, zamiast rozliczać z błędów obóz władzy, zajmuje się głównie swoimi problemami.34
  • Ciekawa ustawa, której nie ma24 lis 2019, 20:03Jeszcze po południu 19 listopada, kiedy trwało posiedzenie Sejmu, parlamentarny portal donosił, iż tej nocy posłowie zdążą rozpatrzyć ustawę o wzroście oskładkowania wysokich wynagrodzeń. W wygłoszonym tego dnia exposé premier Morawiecki nie...36
  • Trybunał umył ręce jak Poncjusz Piłat24 lis 2019, 20:03Skończył się czas, kiedy opozycja w Polsce mogła łudzić się, że przyjedzie ktoś na białym koniu – pan Tusk, pan Timmermans czy inny pan T. jak trybunał – i rozstrzygnie za Polaków podstawowe kwestie, a nawet zmieni wynik wyborów – mówi Ryszard...38
  • Zostaną puste gabinety24 lis 2019, 20:03Lekarzy jest za mało. I są coraz starsi. Żeby wyleczyć polską służbę zdrowia, władza musi planować dalej niż do następnych wyborów.41
  • Od pisarza do milionera24 lis 2019, 20:03Dwie trzecie Polaków przyznaje, że w ostatnim roku nie przeczytało ani jednej książki. Jak to więc możliwe, że są autorzy, którzy na pisaniu zbili w naszym kraju majątek? Oto ranking najlepiej zarabiających polskich pisarzy.44
  • Czas na silver tsunami24 lis 2019, 20:03Silversi, czyli pracownicy 50+, to szansa dla polskiej gospodarki. Łączą w sobie doświadczenie z dużą otwartością na podnoszenie kwalifikacji. Warto na nich postawić.50
  • Nowa era segregatora24 lis 2019, 20:03Segregator to wynalazek prosty i genialny, ma jednak kilka wad, których nikt przez prawie 130 lat nie poprawił. Aż pojawił się nasz NewBinder – mówi Łukasz Szejbut, Chief Design Officer w firmie Orplast.52
  • Przyszłość dzieje się już dziś24 lis 2019, 20:03Jak poradzić sobie z lawinowo narastającym tempem zmian XXI w.? Na to pytanie poszukiwali odpowiedzi uczestnicy 365 Timing Economic Congress.54
  • Samochody marzeń24 lis 2019, 20:03Weekendowy wypad za miasto za kierownicą Lamborghini Gallardo albo Audi R8? To możliwe. W Warszawie jest miejsce, dzięki któremu możesz spełnić swoje motoryzacyjne fantazje.56
  • Większe korzyści z mniejszych rat24 lis 2019, 20:03Dzięki wyprzedażom rocznika 2019 i nowoczesnym produktom finansowym korzyści z zakupu aut Grupy Volkswagen w niskich ratach są teraz jeszcze większe.57
  • Zbudować przyszłość24 lis 2019, 20:03Polskie firmy też mogą odnosić sukcesy w branży budowlanej. Wystarczy, że jak Wegner otworzą się na rosnące potrzeby inwestorów.58
  • Noblistka przed trybunałem24 lis 2019, 20:03Aung San Suu Kyi była kiedyś ikoną demokracji. Teraz będzie tłumaczyć się z oskarżeń o ludobójstwo, broniąc jednej z najbardziej bezwzględnych junt wojskowych na świecie.61
  • Rak płuca: nowy rozdział24 lis 2019, 20:03Szybki i agresywny: taki jest drobnokomórkowy rak płuca. Od 40 lat nie było dla niego żadnej nowej terapii. Niedawno zarejestrowany został pierwszy lek, który zmienia perspektywę.64
  • USG, które może uratować życie24 lis 2019, 20:03Leczenie raka nerki wymaga zmian – mówi prof. Cezary Szczylik, ordynator Oddziału Onkologii w Europejskim Centrum Zdrowia Otwock.66
  • Rewolucja w leczeniu astmy24 lis 2019, 20:03Nowe wytyczne zawarte w raporcie GINA 2019, organizacji koordynującej działania związane z rozwojem diagnostyki i poszukiwaniem optymalnych terapii dla chorych na astmę, są prawdziwym przełomem – mówi prof. dr hab. Andrzej Emeryk.68
  • Do serca przytul psa, weź na kolana kota24 lis 2019, 20:03Ludzie mający psa czy kota mają mniejsze skłonności do nadciśnienia, nadwagi i podwyższonego cholesterolu. Warto się więc odwdzięczyć i zadbać o zdrowie zwierząt.70
  • Hip-hopie, nakręć się24 lis 2019, 20:03Do kin wchodzi „Proceder”. Celluloidowa biografia rapera Chady obudziła dyskusję, dlaczego filmowców tak mało interesuje gigantyczny kulturowy fenomen hip-hopu.75
  • Sztuka tworzenia mody24 lis 2019, 20:03Sukienka inspirowana Mondrianem czy garnitury nawiązujące do malarstwa Rafała Bujnowskiego. Mural Sophie Meseg oddający ducha pokazów Alexandra McQueena czy aranżacje fotograficzne garniturów Jana Smagi. Sztuka i moda to jedność.78
  • Wydarzenie24 lis 2019, 20:03Przerażająca opowieść Colson Whitehead, MIEDZIAKI”, Albatros Ci, którzy biorą do ręki najnowszą powieść Colsona Whiteheada, zachęceni jego nagrodzoną m.in. Pulitzerem „Koleją podziemną”, szybko przekonają się, że to całkiem inna proza. Tamta...82
  • Film24 lis 2019, 20:03Enigma historii „IWAN GROŹNY Z TREBLINKI”, reż. Yossi Bloch, Daniel Sivan, Netflix Tym procesem żył świat, a Izrael, w czasie kolejnych, transmitowanych na żywo w telewizji obrad sądu, zatrzymywał się. Iwan Demianiuk, emerytowany pracownik...83
  • Muzyka24 lis 2019, 20:03Poszukiwanie Choć elektronika i electropop pozostają jej bliskie, Natalia Nykiel zbacza ze swojej dotychczasowej muzycznej drogi. „Origo” nie trafi do imprezowiczów, tylko do słuchaczy domowo-samochodowych. Razem z producentem Michałem „Foxem”...84
  • Kalejdoskop24 lis 2019, 20:03Odtrutka na kabaret Czesław Mozil opowiada, że dopiero w Polsce dowiedział się, jakie miał szczęście, że jego szkolny druh Ahmed w Danii nie wysadził się w powietrze na boisku. Tomasz Jachimek tłumaczy, co z penisami robią faceci, kiedy wypatrzą...85
  • Książka24 lis 2019, 20:03Samotność szpiega NAJPOPULARNIEJSZA ANEGDOTA O KRYSTYNIE SKAR- BEK MÓWI, że na jej działalności szpiegowskiej opierał się Ian Fleming, tworząc swoje opowieści o superagencie Jamesie Bondzie. W sumie nieważne, czy to prawda, ważne, jak wielką...86
  • Mafia Konstancińska24 lis 2019, 20:03Jeśli w Warszawie metry są drogie, to jest jeszcze miejsce, gdzie będą nawet droższe, mianowicie pod Warszawą. A najdroższą z podmiejskich wioch jest Konstancin. Warszawa nie jest co prawda Paryżem, ale za to jest Paryżem Północy, Konstancin zaś...88
  • Na zdrowie planecie24 lis 2019, 20:03Bieganie z workiem na śmieci pod pachą w butach utkanych z nici na bazie plastiku wyłowionego z oceanu. Jeśli sport to zdrowie, to tylko ten w ekologicznym wydaniu.90
  • Szukaj wewnątrz, wyjdź na zewnątrz24 lis 2019, 20:03Ciemno, zimno, pada... Stosujesz te wymówki, by nie wychodzić z domu? Po sutym obiedzie jedynym wysiłkiem, który podejmujesz, jest wejście pod pled, uniesienie kubka herbaty z imbirem i zagłębienie się w nowego Pilcha, alternatywnie ulubiony...94
  • Homar prosto z wody24 lis 2019, 20:03Żeby zjeść świeżego homara, nie trzeba jeździć nad daleki ocean. W warszawskiej restauracji L’arc Varsovie to jedno z dań firmowych.95
  • Harynek w parze z zołzą24 lis 2019, 20:03Słodko-kwaśny smak zołzy kontrastuje z lekko słonym śledziem. Całość podaje się najczęściej z ziemniakami gotowanymi w mundurkach, czyli w miejscowej gwarze, pelkartoflami.96
  • Trendy miesąca24 lis 2019, 20:03Sam, ale w skarpetach Fani filmu „KEVIN SAM W DOMU” mogą odetchnąć z ulgą, przynajmniej z dwóch powodów: Polsat, po raz nie wiem który, w wigilijny wieczór pokaże pierwszą część kultowej serii o perypetiach rodziny McCallisterów. A drugi jest...97
  • Zrób sobie Zandberga24 lis 2019, 20:03Tym, którzy nie oglądali wystąpienia Adriana Zandberga po exposé premiera, przypominamy co lepsze kawałki.98