Maślanka – właściwości zdrowotne. Czy maślanka jest zdrowsza od kefiru?

Maślanka to napój mleczny, która powstaje z mleka odtłuszczonego. Wartości odżywcze maślanki są bardzo podobne do mleka, tak jak i jej skład. Obecność bakterii fermentacji mlekowej sprawia, że maślanka może podnosić odporność organizmu. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, poprawia perystaltykę jelit, wywiera korzystny wpływ na procesy zachodzące w przewodzie pokarmowym, jest też bogatym źródłem wapnia. Dlaczego warto pić maślankę i kto może po nią sięgnąć?

Co to jest maślanka?

Nazwa maślanka jest nieco myląca, ponieważ nie zawiera masła. Tradycyjna maślanka to płyn pozostały po przekształceniu pełnego mleka w masło. Ten rodzaj maślanki jest dziś rzadko spotykany w krajach zachodnich, ale nadal jest powszechny w częściach Nepalu, Pakistanu i Indii. Dziś maślanka składa się głównie z wody, laktozy z cukru mlecznego i kazeiny z białka mleka. Jest pasteryzowana i homogenizowana oraz ma dodane kultury bakterii wytwarzających kwas mlekowy, które mogą obejmować Lactococcus lactis lub Lactobacillus bulgaricus.

Maślanka ma wyjątkowy smak i jest produktem lekkostrawnym. Bakterie kwasu mlekowego zawarte w maślance korzystnie wpływają na mikroflorę jelitową i na procesy zachodzące w układzie pokarmowym.

Kwas mlekowy zwiększa kwasowość maślanki i zapobiega niepożądanemu rozwojowi bakterii, co wydłuża jej okres przydatności do spożycia. Nadaje maślance jej lekko kwaśny smak, który jest wynikiem fermentacji bakterii laktozy, podstawowego cukru w mleku. Maślanka jest gęstsza niż mleko. Gdy bakterie w napoju wytwarzają kwas mlekowy, poziom pH obniża się, a kazeina, podstawowe białko mleka, zestala się. Gdy pH obniża się, maślanka gęstnieje. Jest tak, ponieważ niższe pH powoduje, że maślanka jest bardziej kwaśna. Skala pH wynosi od 0 do 14, przy czym 0 jest najbardziej kwaśnym. Mleko krowie ma pH 6,7-6,9 w porównaniu z 4,4-4,8 w przypadku maślanki.

Czym maślanka różni się od kefiru?

Maślanka ma łagodny smak, dużo lżejszy niż kefir. Skład maślanki jest zbliżony do kefiru, ale ma ona mniej witamin z grupy B. Równie pozytywnie wpływa na pracę jelit, pomaga rozprawić się ze zbędnymi kilogramami i wspiera mikroflorę jelitową. Maślanka często jest lepiej tolerowana niż kefir, ponieważ jej smak nie jest lekko kwaskowaty jak w przypadku kefiru.

Wartości odżywcze maślanki

Maślanka ma dużo składników odżywczych w niewielkiej porcji. Jedna szklanka (245 ml) maślanki dostarcza następujących składników odżywczych:

• Kalorie: 98
• Białko: 8 g
• Węglowodany: 12 g
• Tłuszcz: 3 g
• Błonnik: 0 g
• Wapń: 22% dziennego zapotrzebowania (DV)
• Sód: 16% DV
• Ryboflawina: 29% wartości DV
• Witamina B12: 22% DV
• Kwas pantotenowy: 13% DV

Korzyści zdrowotne maślanki

Maślanka może oferować szereg korzyści zdrowotnych, w tym poprawę ciśnienia krwi oraz zdrowia kości i jamy ustnej. Może być łatwiejsza do strawienia niż inne produkty mleczne. Kwas mlekowy w maślance może ułatwić jej trawienie.

Laktoza jest naturalnym cukrem w produktach mlecznych. Wiele osób nie toleruje laktozy, co oznacza, że nie mają enzymu potrzebnego do rozbicia tego cukru. Około 65% ludzi na całym świecie ma pewien stopień nietolerancji laktozy po niemowlęctwie. Niektóre osoby z nietolerancją laktozy mogą pić fermentowane produkty mleczne z niewielkimi skutkami ubocznymi lub ich brakiem, ponieważ bakterie rozkładają laktozę.

Pomaga wzmacniać kości

Maślanka jest dobrym źródłem wapnia i fosforu, a także witaminy D, jeśli jest nią wzbogacona. Odmiany pełnotłuste są również bogate w witaminę K2. Te składniki odżywcze są ważne dla utrzymania siły kości i zapobiegania zwyrodnieniowym chorobom kości, takim jak osteoporoza, ale wiele osób nie dostaje ich wystarczająco z diety.

W pięcioletnim badaniu z udziałem osób w wieku 13-99 lat stwierdzono, że osoby, których spożycie fosforu jest 2-3 razy wyższe niż zalecane 700 mg dziennie miały zwiększoną gęstość mineralną kości o 2,1% i zawartość mineralną o 4,2%. Wyższe spożycie żywności bogatej w fosfor wiązało się również z wyższym spożyciem wapnia. Spożywanie większej ilości wapnia i fosforu było powiązane z 45% niższym ogólnym ryzykiem osteoporozy wśród dorosłych z prawidłowym poziomem tych dwóch minerałów we krwi.

Pojawiają się również nowe dowody na to, że witamina K2 jest korzystna dla zdrowia kości i leczenia osteoporozy, szczególnie w połączeniu z witaminą D. Witamina K2 wspomaga tworzenie kości i zapobiega ich rozpadowi.

Może poprawić zdrowie jamy ustnej

Zapalenie przyzębia jest stanem zapalnym dziąseł i struktur wspierających zęby. Jest to bardzo powszechny stan powodowany przez bakterie przyzębia. Fermentowane produkty mleczne, takie jak maślanka, mogą działać przeciwzapalnie na komórki skóry wyściełające jamę ustną.

Spożycie wapnia ze sfermentowanych produktów mlecznych wiązało się ze znacznym zmniejszeniem zapalenia przyzębia. Wydaje się, że pokarmy niemleczne nie mają tego efektu. Może to być szczególnie pomocne dla osób z zapaleniem jamy ustnej w wyniku radioterapii, chemioterapii lub choroby Leśniowskiego-Crohna.

Może pomóc obniżyć poziom cholesterolu

W małym 8-tygodniowym badaniu z udziałem 34 osób dorosłych, spożywającego 45 gramów lub około 1/5 szklanki odtworzonej maślanki (maślanka w proszku zmieszana z wodą) codziennie zmniejszało całkowity cholesterol i trójglicerydy odpowiednio o 3% i 10% w porównaniu z placebo. Ponadto uczestnicy, którzy rozpoczęli badanie z podwyższonym poziomem LDL (złego) cholesterolu, odnotowali 3-procentowe zmniejszenie tego typu cholesterolu. Związki sfingolipidowe w maślance mogą być odpowiedzialne za ten efekt, gdyż hamują wchłanianie cholesterolu w jelitach. Sfingolipidy są częścią błony kuleczek tłuszczu mleka (MFGM) w maślance.

Wiąże się z niższymi poziomami ciśnienia krwi

Niektóre dowody sugerują, że maślanka może pomóc obniżyć ciśnienie krwi. W badaniu z udziałem 34 osób z prawidłowym ciśnieniem krwi spożywanie maślanki codziennie zmniejszało skurczowe ciśnienie krwi (najwyższa liczba) o 2,6 mm Hg, średnie ciśnienie tętnicze o 1,7 mm Hg oraz enzym konwertujący angiotensynę-I o 10,9%, w porównaniu z placebo.

Średnie ciśnienie tętnicze jest średnim ciśnieniem w tętnicach człowieka podczas pojedynczego bicia serca, podczas gdy enzym konwertujący angiotensynę I w osoczu pomaga kontrolować ciśnienie krwi poprzez regulację objętości płynu w organizmie. Chociaż wyniki te są zachęcające, potrzebne są dalsze badania.

Wady maślanki

Maślanka może mieć również kilka wad związanych z zawartością soli i możliwością wywoływania reakcji alergicznych u niektórych osób.

Może być bogata w sód

Produkty mleczne zawierają duże ilości sodu, dlatego ważne jest sprawdzenie etykiety, jeśli chcesz ograniczyć jego spożycie. Spożywanie dużych ilości sodu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wysokiego ciśnienia krwi, szczególnie wśród osób wrażliwych na sól. Wysokie ciśnienie krwi jest czynnikiem ryzyka chorób serca. W przypadku osób wrażliwych na sól diety wysokosodowe mogą uszkodzić serce, nerki, mózg i naczynia krwionośne.

Żywność o niskiej zawartości sodu jest definiowana jako zawierająca 140 mg sodu lub mniej na porcję. Dla porównania, 1 szklanka (240 ml) maślanki może pomieścić 300-500 mg tego składnika odżywczego. Warto zauważyć, że maślanka o niższej zawartości tłuszczu często zawiera nawet więcej sodu niż wersje o wyższej zawartości tłuszczu.

Może powodować reakcje alergiczne lub problemy trawienne u niektórych osób

Maślanka zawiera laktozę, naturalny cukier, którego wielu ludzi nie toleruje. Chociaż maślanka wydaje się być łatwiej przyswajalna przez niektóre osoby z nietolerancją laktozy, wiele osób może nadal być wrażliwych na jej zawartość. Objawy nietolerancji laktozy obejmują rozstrój żołądka, biegunkę i gazy.

Osoby uczulone na mleko nie powinny w ogóle spożywać maślanki. Alergia na mleko może powodować wymioty, świszczący oddech, pokrzywkę, rozstrój żołądka, a nawet anafilaksję u niektórych osób

Na co jest dobra maślanka?

Maślankę można wykorzystać do przygotowania wielu posiłków. Nadaje się nie tylko do koktajli mlecznych czy shake'ów, ale i placków, naleśników czy gofrów. Można ją jeść tradycyjnie z ziemniakami, można dodawać do owsianki czy jaglanki.

Maślanka to świetny sposób na zwiększenie ilości wapnia w diecie, a także dostarczenie do przewodu pokarmowego większej ilości bakterii probiotycznych. U osób po infekcjach lub antybiotykoterapii maślanka może stanowić jeden ze środków pomagających odbudować równowagę w jelitach.

Ile można pić maślanki?

Maślankę naturalną można pić codziennie. Jest ona lekkostrawna, wspiera przewód pokarmowy i korzystnie oddziałuje na jelita, dlatego śmiało można włączyć ją na stałe do swojej diety. Oprócz tego zawiera dużo mniej tłuszczu niż jogurty naturalne i kefiry, dlatego może stanowić cenny składnik jadłospisu.

Czy maślanka jest zdrowa na wątrobę?

Maślanka jest produktem łagodnym i lekkostrawnym, dlatego wspiera wątrobę. Przy stanach zapalnych wątroby można pić chude mleko, odtłuszczone kefiry czy maślanki. Należy zrezygnować z produktów bogatych w tłuszcz, dlatego pełnotłusty nabiał nie jest najlepszym pomysłem.

Czytaj też:
W jakim momencie dnia najlepiej pić mleko? Odpowiedź może zadziwić