Konkatedra św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim nieopodal Szczecina to jeden z najwspanialszych zabytków średniowiecznej architektury w Polsce. Jej budowa trwała od XII do XV wieku. Została wzniesiona z cegły w stylu romańsko-gotyckim.
Stanowi ona najstarszy obiekt sakralny na terenie Pomorza Zachodniego. Inną ciekawostką jest fakt, że jej więźba dachowa jest najstarszą w granicach całego kraju. W 2005 r., prezydent Aleksander Kwaśniewski wydał rozporządzenie o wpisaniu jej na listę Pomników historii.
Kwiat wpisany w okrąg
W trakcie prowadzonych właśnie prac remontowych dachu w Konkatedrze św. Jana Chrzciciela dokonano zaskakującego odkrycia. Prowadzący prace Wojciech Cichecki dostrzegł wyryty na jednym z filarów tajemniczy symbol.
Przypomina wpisany w okrąg kwiat o sześciu symetrycznie rozmieszczonych płatkach. Nie sposób było go dostrzec, stojąc na posadzce świątyni, gdyż znajdował się 18 m nad jej powierzchnią.
„Miał chronić wnętrze przed złymi mocami, demonami”
Po powiadomieniu historyków z Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej okazało się, że to tzw. symbol apotropeiczny. Jego etymologia pochodzi od greckiego słowa αποτρόπαιος, które oznacza „odwracający”. W jakim celu nanoszono takie symbole?
– Znak apotropeiczny miał chronić wnętrze katedry przed złymi duchami, złymi mocami, przed demonami, ale również przed czarownicami. Demonologia była bardzo rozwinięta w okresie wczesnośredniowiecznym, potem średniowiecznym – tłumaczy Grzegorz Kurka, dyrektor Muzeum Ziemi Kamieńskiej.
Dwie teorie dotyczące czasu powstania znaku
Specjaliści przypuszczają, że symbol został wyryty najprawdopodobniej już w trakcie wznoszenia kościoła. Istnieje jeszcze druga hipoteza, która wskazuje na okres po zakończeniu epoki średniowiecza.
„Mógł jednak powstać w czasach wczesnonowożytnych, tj. w XVI-XVII wieku, kiedy to w Europie, jak również Kamieniu Pomorskim, odbywały się liczne procesy kobiet posądzanych o czary” — napisano na Facebooku kamieńskiego muzeum.
Symbolika odkrytego znaku
Tego typu znaki można odnaleźć praktycznie w całej Europie. Jego znaczenie przedstawia się następująco. Krąg symbolizował nieskończoność, ale też doskonałość świata natury, ład i porządek.
Przekraczanie kręgu wyrażało przejście ze świata profanum do świata sacrum. Natomiast monogram liczby siedem, czyli sześć płatków i okrąg, symbolizuje w chrześcijaństwie Doskonałość — Boskość.
„Podobnych znaków archeolodzy znaleźli wiele, m.in. w jaskini w Creswell Crags w Wielkiej Brytanii czy na budynku gospodarczym z Niemelä Tenant Farm w Finlandii (zostały zabezpieczone i przetransportowane do skansenu w Seurasaari). Oprócz tego symbole można znaleźć także np. we wschodniej Anglii, na terenie historycznego hrabstwa Norfolk” — uzupełnia Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej.
Czytaj też:
Głowa Herkulesa i ludzkie zęby. Niezwykłe skarby we wraku rzymskiego statku