Sieciokracja

Dodano:   /  Zmieniono: 
Internet jest dla mojego pokolenia, w każdym razie dla większości z nas, czymś niewyobrażalnym. Jakież on stwarza możliwości! Przez prawie dwadzieścia lat nie zajmowałem się techniką i dopiero od trzech lat przyglądam się temu i widzę, że Internet niebywale poszerza horyzonty. To najbardziej demokratyczny uniwersytet świata. Z Internetem wiążą się oczywiście pewne niebezpieczeństwa - nieodpowiednie publikacje czy pomówienia. Nie jestem za tym, aby je cenzurować, ale konieczne jest ustanowienie jakiejś formy prawnej odpowiedzialności za zamieszczane tam słowa - zauważa Lech Wałęsa, laureat Pokojowej Nagrody Nobla.
- Współczesny etap rewolucji naukowo-technicznej przyćmi poprzednie przełomy w historii cywilizacji, powstało bowiem nowe globalne narzędzie - Internet - przewiduje Jack S. Kilby, ubiegłoroczny laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. Podobnego zdania jest niemal 80 proc. zdobywców tego prestiżowego wyróżnienia, którzy wzięli udział w ankiecie na temat przyszłości świata w dobie Internetu.
Badania prowadzone przez agencję Princeton Survey Research Associates (PSRA) na zlecenie Cisco Systems pokazały, że wielkie umysły naszych czasów - niezależnie od kraju, w którym żyją, i dziedziny wiedzy, w której się specjalizują - doceniają potencjał globalnej sieci. Średnia wieku badanych wynosi mniej więcej 72 lata, Internet jest dla nich większą nowością niż dla ludzi młodych. Niemal 90 proc. żyjących noblistów korzysta z komputera, Internetu i poczty elektronicznej.

Internetowa rewolucja
- Na progu XXI wieku, 20 lat od powstania pierwszych komputerów osobistych i narodzin globalnej sieci, można już podsumować wpływ Internetu na nasze życie, sposób uczenia się i pracy. Wniosek jest prosty: Internet może mieć większy wpływ na przemiany cywilizacji niż niegdyś wynalazek druku - uważa Robert Lloyd, prezes Cisco Systems na region Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki. "Dzięki komputerom i globalnej sieci przez ostatnie 20 lat świat rozwijał się po prostu szybciej. Dzieci mogły dorastać w lepszych warunkach niż ich rodzice. Zwiększyły się też możliwości medycyny" - zgodnie odpowiadali ankietowani nobliści. Uznali oni, że wynalezienie komputera i Internetu było największym odkryciem ostatniego stulecia.
Globalna sieć wygrała z telefonem, samolotem i telewizją. Laureaci Nagrody Nobla podkreślali, że to właśnie dostęp do danych umieszczonych w sieci i informacje otrzymywane drogą elektroniczną przyspieszyły, a czasem wręcz umożliwiły im prowadzenie badań i pisanie prac naukowych. - Obecne możliwości dostępu do danych naukowych, na przykład kompletnego genomu człowieka, będą wkrótce niczym wobec ogromu informacji, które będzie można odnaleźć w światowych bibliotekach internetowych. Wpływ tych zmian na rozumienie świata przyrody i kultury, a więc na postęp nauki, jest ciągle niewyobrażalny - ocenia dr Kenneth Wilson, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1982 r.

Sieć demokracji
- Wykorzystujemy Internet do popularyzacji naszej akcji zwalczania tortur, a przede wszystkim do działań przeciwko tym, którzy je stosują. Służy temu strona www.stoptorture.org, która powstała w maju tego roku. Za jej pośrednictwem można wysłać apel o zaprzestanie tortur do władz konkretnego państwa, podając nawet nazwisko torturowanego więźnia. Z tej formy protestu skorzystało już ponad 125 tys. osób. Zarejestrowani użytkownicy, a jest ich około 64 tys., dostają codziennie informacje o torturowanej osobie w wybranym kraju do skrzynki pocztowej lub telefonu komórkowego i mogą tą samą drogą odesłać swój protest. Z takiej możliwości korzysta ponad 7 tys. osób dziennie - mówi Mark Neumann z Amnesty International, organizacji, która otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla w 1977 r.
Komentarze noblistów do ankiety pokazują, że najwięcej oczekiwań związanych z rozwojem Internetu dotyczy wspierania nauki. Na drugim miejscu laureaci Nagrody Nobla wymieniali wirtualną edukację, której upowszechnienie, szczególnie w biedniejszych krajach, może przyspieszyć ich rozwój gospodarczy. Przekonanych jest o tym 70 proc. badanych.
Ważna jest też rola globalnej sieci w zwalczaniu korupcji i wspieraniu demokracji. Na ten aspekt zwracali uwagę zwłaszcza laureaci Pokojowej Nagrody Nobla. - Globalna sieć pozwala nie tylko przenosić ponad granicami informacje o łamaniu praw człowieka czy treści niewygodne dla totalitarnych władz, ale też umacniać demokrację i współpracę między narodami i państwami. To zaś może się przyczynić do zachowania pokoju na świecie - przekonuje Mark Neumann.

Miłosz w sieci
Doceniając edukacyjną funkcję Internetu, laureaci Nagrody Nobla obawiają się jednocześnie (ponad 60 proc.) ograniczenia prywatności i większego wyobcowania tych, którzy pozostaną poza siecią. Takie obawy żywią przede wszystkim laureaci nagród literackich. - To może zabrzmieć trochę pretensjonalnie, ale liczba ludzi, którzy czytają wiersze, nie jest aż tak ważna jak to, w jakim stopniu poezja porusza tego, kto ją czyta - przekonuje Derek Walcott, uhonorowany literackim Noblem w 1992 r. - Wolałbym, aby tylko jedna osoba przeczytała moją twórczość i głęboko to przeżyła, niż żeby czytały ją setki tysięcy ludzi, których ona kompletnie nie obchodzi - dodaje Czesław Miłosz. Wątpi on, by miłośnicy poezji poszukiwali jej w Internecie. Miłosza i Walcotta wsparł Meksykanin Octavio Paz, wyróżniony przez Akademię Szwedzką w 1990 r.
Trudno zrozumieć, skąd się biorą lęki przed nowym sposobem upowszechniania literatury. Wielu noblistów nie zdaje sobie sprawy z tego, że ich twórczość od dawna funkcjonuje w sieci. Czesław Miłosz był na przykład pierwszym twórcą spoza Stanów Zjednoczonych, którego utwory zamieszczono w internetowej bibliotece Uniwersytetu Karoliny Północnej.
Internet stał się globalnym narzędziem komunikacji właściwie dopiero w ostatniej dekadzie XX wieku. Trudno więc nawet przypuszczać, czym będzie w następnych dekadach. Nobliści są jednak przekonani, że globalna sieć pozostanie narzędziem demokratycznym. W przeszłości nic tak nie zmieniało świata jak poszerzenie dostępu do wiedzy.

Więcej możesz przeczytać w 51/52/2001 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.