Złota brama

Dodano:   /  Zmieniono: 
Umierając, chciałabym mieć zagwarantowane prawo do godnej śmierci.
Nie musiałabym z tego prawa skorzystać. Może bałabym się. Może histerycznie trzymałabym się życia. Ale chciałabym mieć – jak niegdyś Seneka – ową „złotą bramę", legalną, by ujść męczarniom i bezsensowi umierania. Ujść z godnością. Jak człowiek wolny, którego autonomia nie jest ograniczona ani zabobonem, ani religią, ani władzą. Narodziny i śmierć nie są bowiem przedmiotem mojej decyzji, ale życie i umieranie – powinny być.

W BBC pokazano film o umieraniu „eutanastycznym". Peter Smedley chory na stwardnienie rozsiane udał się z rodziną do jedynego miejsca w Europie, gdzie prawo do godnej śmierci (również dla cudzoziemców) jest zagwarantowane. Do kliniki Dignitas w Szwajcarii. Relację z „wydarzenia” nakręcił Terry Pratchett chory na chorobę Alzheimera. Film miał pobudzić społeczeństwo angielskie do dyskusji nad prawem do eutanazji. Dyskusja w większym stopniu skupiła się jednak na tym, co wolno mediom i czy epatowanie umieraniem może być moralnie uzasadnione. To też ważny problem, ale nie najważniejszy.

Obejrzałam ten film. Dawał do myślenia. Akt samobójstwa wyrafinowanego (wielodniowe przygotowania), złożonego (kilka etapów pobierania trucizny), świadomego (składanie pisemnych deklaracji dobrowolności śmierci przed kamerą) wymaga niewiarygodnej determinacji i odwagi. Ale wolność często stawia takie wymagania.

Szymon Hołownia („Newsweek", 19.06), potępiając eutanazję, pisze, że samobójstwo jest aktem słabości, nie wolności, oraz że życie jest „darem”, a nie przedmiotem naszej własności. To podejście katolickie. Powiedziałabym, że również umieranie za ojczyznę można określić jako akt słabości, bo przecież można by dalej dla niej żyć (na przykład w trudnej niewoli) i że życie to nader dziwny „dar”, skoro nie można nim dysponować zgodnie z własną wolą. To raczej bankowy „depozyt”, na którego straży stoją biskupi potępiający i samobójstwo, i eutanazję z powodów doktrynalnych.

Jeśli mamy prawo do życia, jeśli mamy prawo do wyborów i roszczeń (wobec władzy), które nasze życie mają uczynić godnym, dlaczego nie mamy prawa do godnego umierania? Dla katolików to zrozumiałe. Bóg dał nam życie w „depozyt", a cierpienie, nawet skrajne, ma wartość. Stanowi wyraz naśladownictwa cierpień Jezusa. Bóg w obrębie religii katolickiej w ogóle lubi „naturalność”: kobieta powinna naturalnie poczynać, naturalnie rodzić (najlepiej w cierpieniu, jak nakazuje Biblia), ludzie powinni naturalnie umierać. Jak rośliny i zwierzęta. Kościół dopuszcza jednak już wiele „korekt” niezbędnych do wygodnego życia, które przez dziesiątki lat traktował jako niezgodne z wolą bożą. Katolicy mogą korzystać ze szczepionek, transplantacji, zabiegów chirurgicznych (nawet plastycznych) i robią to wbrew dawnej religijnej ortodoksji. To dzięki postępowi medycyny, tak krytykowanemu niegdyś przez Kościół, „nasz papież” mógł się cieszyć skuteczną medyczną troską przez kilkanaście lat. A dzięki postępowi wolności mógł podjąć decyzję o zaprzestaniu terapii. Co jest formą eutanazji, choć nikt nie śmie użyć tego słowa.

Jeśli celem medycyny jest nie tylko troska o biologiczne życie (by trwało), ale również troska o ludzką jakość tego życia, to dlaczego nie możemy zatroszczyć się o „ludzkie" umieranie, to znaczy umieranie, które jest przedmiotem decyzji, a nie przypadku, które podporządkowane jest pewnym wartościom, a nie „nagiemu, zwierzęcemu” przeznaczeniu? Jeśli lekarz ma się troszczyć o nasze zdrowie, komfort i minimalizację cierpień, to dlaczego nie mógłby uznać, że dobrowolna, asystowana godna śmierć pacjenta nie jest spełnieniem jego zawodowego obowiązku?

W ostatnim tygodniu umarł lekarz, który to rozumiał. Jack Kevorkian, patolog, który skonstruował „maszynę do wspomaganego samobójstwa" i pomagał setkom pacjentów, którzy chorzy, świadomie, przytomnie, uporczywie, za zgodą rodziny – i najczęściej w jej towarzystwie – domagali się śmierci. Kevorkian był wielokrotnie skazywany, wiele lat przesiedział w więzieniu. Nigdy jednak nie zaprzestał tej formy pomocy, która nie mieszcząc się w światopoglądzie religijnym, stanowi wyraz przekonania, że nie tylko życie, ale i śmierć leży w gestii naszej wolnej decyzji. I że niekiedy obowiązkiem lekarza może (powinna?) być pomoc w ludzkim umieraniu, a nie tylko w roślinno-zwierzęcym trwaniu przy życiu.

Może to niesłuszne podejście, może jest inne, może jest wiele innych. Trzeba o tym rozmawiać.

Więcej możesz przeczytać w 25/2011 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 25/2011 (1480)

  • Prawo i śmiech19 cze 2011, 12:00Kilka dni po tym, gdy sąd prowokacyjnie i chamsko spytał Jarosława Kaczyńskiego, czy korzystał z porady psychiatry i czy bierze proszki, prezes dał sądowi praktyczny odpór. Zaprezentował humor, wdzięk i takt.4
  • Na skróty19 cze 2011, 12:00Oleksy, Miller i Czarzasty na aucie  Grzegorz Napieralski zalecił regionalnym liderom SLD, by nie umieszczali na listach wyborczych Józefa Oleksego i Leszka Millera – dowiedział się „Wprost". Na listach zabraknie także szefa...6
  • Pakiet humorystyczny19 cze 2011, 12:00Nie jest łatwo żartować. Wiem o tym ja, wie parę osób, które żyją z żartów, wie o tym również mój redaktor naczelny. Nie wiedzą o tym politycy, którzy po szkoleniach mają wpojone, że trzeba żartować, bo to przebija się medialnie, a nie potrafią....10
  • Metalowy jak cholera19 cze 2011, 12:00Mimo silnej konkurencji w postaci filmów polskich FPFF w Gdyni wygrało „Essential Killing", film polsko- -węgiersko-irlandzkonorweski. Wynik był przesądzony – w innych filmach nie zagrali aktorzy z zagranicy i nie nagrodził ich...12
  • Mladicievo, kraina generała19 cze 2011, 12:00Jedni mówią: postanowił utopić cały region we krwi, kiedy jego córka popełniła samobójstwo. Inni przekonują: przecież nie jest żadnym ludobójcą. Prawdziwi Serbowie wciąż kochają Ratka Mladicia.16
  • Klan19 cze 2011, 12:00Ojciec był birbantem, a został profesorem. Matka była żoną męża, a stała się celebrytką. Córka jest celebrytką, a chce być aktorką. Syn woli być w cieniu i jest dumą ojca. Rodzina Rosatich.22
  • Doktora G. operacja sądowa19 cze 2011, 12:00Doktor Mirosław Garlicki, gwiazda polskiej kardiochirurgii i transplantologii, właśnie wygrał dwa procesy. Ale od lutego 2007 r., gdy wyprowadzono go w kajdankach z warszawskiego szpitala MSWiA, nie stanął przy stole operacyjnym. Pewnie nie stanie...26
  • Byle nie udawać Greka19 cze 2011, 12:00Myślę, że Grecja się wywróci i ogłosi niewypłacalność. Niewykluczone, że czeka to też Portugalię i Irlandię. A gdyby Polska wpadła w kłopoty, to nikt nam nie pomoże, bo nie jesteśmy w strefie euro – mówi ekonomista Ryszard Petru.30
  • Platforma transferowa19 cze 2011, 12:00Zaczyna się od emisariuszy. Potem jest gabinet marszałka Schetyny. Na końcu wino u premiera Tuska. Oto kulisy najgłośniejszych transferów PO.34
  • Spadać, dziady!19 cze 2011, 12:00Jesienią dowiemy się, jak groźna dla mężczyzn jest kobieta, która straciła do nich cierpliwość. Elżbieta Jakubiak weźmie nawet 3 miliony kredytu, żeby zepsuć im zabawę.40
  • Złota brama19 cze 2011, 12:00Umierając, chciałabym mieć zagwarantowane prawo do godnej śmierci.45
  • Konserwatysta płacze nad brakiem formy19 cze 2011, 12:00Brandy z ciastem i kiełbasa ze słodkim winem – oto polska forma maklersko-chłopska.46
  • Podglądanie bogaczy19 cze 2011, 12:00Cała setka najbogatszych polaków ma ponad dwa razy mniej pieniędzy (93 mld złotych) niż najbogatszy człowiek świata Carlos Slim Helú (74 mld dolarów).48
  • Mister Perfect19 cze 2011, 12:00Robert Kozyra ma wielu wrogów i opinię wyrachowanego despoty. Przez 14 lat, gdy był szefem Radia Zet, konsekwentnie usuwał z ramówki poważną informację i zastępował ją popowymi przebojami. Teraz zastąpi Kubę Wojewódzkiego w jury telewizyjnego show...88
  • Boso przez świat, w ostrogach przez politykę19 cze 2011, 12:00Wróg „salonu” Wojciech Cejrowski ostatecznie porzucił telewizję publiczną i przeniósł się do „salonowego” TVN Style, gdzie jego sąsiadką w ramówce będzie Jolanta Kwaśniewska. Ale czemu się dziwić? Cejrowski zawsze potrafił...91
  • Surrealizm Majora19 cze 2011, 12:00Od ponad 30 lat atakuje system absurdem. Waldemar „Major” Fydrych, twórca Pomarańczowej Alternatywy, właśnie wytoczył proces prezydentowi Wrocławia. O kradzież krasnala.94
  • Rozporek polityczny19 cze 2011, 12:00Można odnieść wrażenie, że amerykańscy politycy nie robią ostatnio nic innego, tylko zdradzają żony. A przynajmniej próbują zdradzić.98
  • Tureckie kazanie19 cze 2011, 12:00Podczas gdy Grecja chwieje się w posadach, jej największy wróg, Turcja, kwitnie. Nad Bosforem wyrosło regionalne mocarstwo.102
  • Siostrzyczki19 cze 2011, 12:00Miały być mistrzyniami, jeszcze zanim się urodziły. Całkowicie odmieniły kobiecy tenis. Znikały i wracały. Zawsze po to, żeby wygrać. Właśnie zaczyna się turniej w Wimbledonie. Siostry Williams znów wracają.104
  • Empatia i rzemiosło19 cze 2011, 12:0043-letni Greg Zgliński debiutancką fabułę nakręcił już 7 lat temu – „Całą zimę bez ognia" pokazywano nawet na festiwalu w Wenecji w głównym konkursie. 38-letni Bartosz Konopka ma na koncie nominację do Oscara za dokument...106
  • Wielki mały książę19 cze 2011, 12:00Prince, król popu i muzyczny wizjoner, będzie główną gwiazdą festiwalu Open'er. Zagra w Gdyni 2 lipca.110
  • Ściskając rękę śmierci19 cze 2011, 12:00Pisarz, obrońca orangutanów i wojujący ateista wziął się do popularyzowania samobójstwa na życzenie.112
  • Big Brother kontra Big Sister19 cze 2011, 12:00Pisarstwo kobiet nie może się równać z moim – stwierdził noblista V.S. Naipaul. Prowokator? Mizogin? Spadkobierca długiej literackiej tradycji, który nie może się pogodzić z końcem męskiej dominacji?114
  • Lovenia i Kiełstan19 cze 2011, 12:00Zapewne część z państwa jeszcze się nie zdecydowała, gdzie spędzi tegoroczne wakacje, więc może przydadzą się me małe wspominki z dwóch ostatnich wojaży zagranicznych. Będzie coś dla leniuszków lubujących się w rajskich zakątkach naszej planety i...118
  • Koniec wszystkich partii19 cze 2011, 12:00To się musiało stać: internetowe pokolenie musiało sobie wymościć własne łóżeczko w polityce. Wyrok na partie polityczne w dotychczasowym kształcie – z programem, sztandarem, hasłem, książeczkami pełnymi idei i pomysłami na wszystkie sfery...120
  • Wielki świat we Wrocławiu19 cze 2011, 12:00Wolność i demokracja, ale także energetyka i surowce. We współczesnym świecie wszystkie te zagadnienia są z sobą ściśle powiązane – mówili uczestnicy Wrocław Global Forum.121
  • Owoc z pasją19 cze 2011, 12:00Znów jestem na Maderze, mojej szczęśliwej wyspie. Znów otaczają mnie wszystkie barwy świata, a nos zalotnie drażnią najpiękniejsze tego świata zapachy. Wśród nich upajający aromat owoców rośliny o nieco makabrycznej polskiej nazwie...128
  • O Jarosławie mówią kwiaty19 cze 2011, 12:00OPIS: Choć jak zwykle na łące pogoda piękna, to twarz Makowej Panienki jest wyraźnie zachmurzona. Każdy z Wiernych Czytelników wie dlaczego; tydzień temu kobiece poczucie wartości zostało naruszone przez gwałtowne oddalenie się Bartosza...129
  • Brygada A219 cze 2011, 12:00DOSTAJĘ MNÓSTWO LISTÓW Z ZAPYTANIEM, JAK TO WŁAŚCIWIE JEST Z TYM ABW, CZY JEST ONO DOBRE, CZY ZŁE? KOCHANI PAŃSTWO, PRZECIEŻ RZECZ JEST CAŁKIEM PROSTA. AGENCJE BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO, PODOBNIE JAK CENTRALNE AGENCJE, CENTRALNE BIURA, CENTRALNE...129
  • Gołe pępki19 cze 2011, 12:00Słońce, kajak, przygoda, autostop, stare trampki, plaża, plecak, dziewczyna to sztandarowe motywy każdego wakacyjnego przeboju sprzed lat. Dziś w teledyskach dominują rozwiane włosy, pędzące motorówki, dyskoteka pełna spoconych ludzi, skoki do...130