Decyzję o odczytaniu dokumentu podjęli biskupi diecezjalni zgromadzeni 25 sierpnia na Jasnej Górze, uzasadniając ją tym, że jest on "głęboko religijny i teologiczny". Hierarchowie Kościoła katolickiego w Polsce i prawosławnego w Rosji apelują w dokumencie o wysiłki w rozwijaniu dialogu, wzajemnego zaufania i zbliżenia Polaków i Rosjan. Proszą też o budowanie "wolnej od przemocy i wojen pokojowej przyszłości naszych krajów i narodów".
Jak poinformował rzecznik Episkopatu Polski ks. Józef Kloch, przed odczytaniem wspólnego dokumentu w kościołach w Polsce doszło do wymiany listów między patriarchą Cyrylem I oraz arcybiskupem Józefem Michalikiem.
Cyryl !: wspólne wysiłki oczyszczą pamięć
Patriarcha Cyryl I napisał do abp. Michalika, że ma nadzieję, iż jego wizyta w Polsce przyczyni się "do rozwinięcia współpracy pomiędzy Patriarchatem Moskiewskim i Kościołem katolickim w Polsce i będzie wspólnym świadectwem dawanym przez obydwa Kościoły w obronie tradycyjnych wartości w Europie". Podkreślił w nim też, że "wspólne wysiłki oczyszczą pamięć historyczną i przyczynią się do budowania relacji między dwoma sąsiednimi narodami, a podstawą do tego jest miłość chrześcijańska i wzajemne przebaczenie".
Abp Michalik: zjednoczenie Kościołów potrzebnym dziełem
Odpisując na list abp Michalik podkreślił, że "szczególnym znakiem i potrzebnym dziełem jest zjednoczenie naszych Kościołów i wspólny głos w obronie wartości ewangelicznych i prawa naturalnego w Europie i w świecie”. "Podpisanie wspólnego dokumentu odbiło się dobrym echem w Kościele katolickim i w Polsce" – dodał.
O wspólnym przesłaniu Kościoła katolickiego w Polsce i prawosławnego w Rosji mówił zaraz po jego podpisaniu Benedykt XVI. "Jest to ważne wydarzenie, które budzi nadzieję na przyszłość” – powiedział papież, oceniając wspólną deklarację jako wolę budowania braterskiej jedności.
Do przewodniczącego Episkopatu Polski listy gratulacyjne skierowali m.in. przewodniczący Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE) kard. Peter Erdö oraz abp Robert Zollitsch. Przewodniczący Konferencji Biskupów Niemieckich widzi w przesłaniu "ważny impuls do pojednania obydwu narodów" i nową drogę spotkania narodów polskiego i rosyjskiego.
"Ważny krok we wzajemnym zrozumieniu"
Do wymiany listów doszło też w końcu sierpnia - jak poinformował ks. Kloch - między sekretarzem generalnym KEP bp. Wojciechem Polakiem a przewodniczącym Wydziału Zewnętrznych Stosunków Cerkiewnych Patriarchatu Moskiewskiego metropolitą Hilarionem. Sekretarz generalny Episkopatu Polski przesłał komunikat biskupów z Jasnej Góry i poinformował o ich decyzji odczytania dokumentu w polskich kościołach. Metropolita Hilarion wskazał na pierwszą wizytę patriarchy Cyryla I w Polsce jako "ważny krok we wzajemnym rozumieniu i współpracy obydwu Kościołów".
"Nic wspólnego z polityką"
- Cieszy uznanie wyrażone z tak wielu stron po podpisaniu wspólnego dokumentu o pojednaniu narodów Polski i Rosji - powiedział rzecznik Episkopatu Polski. Dodał, że wspólny dokument "jest przesłaniem duszpasterskim i nie ma nic wspólnego z polityką.
Odnosząc się do podpisanego wspólnego dokumentu o pojednaniu narodów Polski i Rosji, arcybiskup Michalik i patriarcha Cyryl I przyznają, że w okresie wielowiekowego sąsiedztwa Polski i Rosji dochodziło raz po raz do "obcości, jawnej wrogości, a nawet do walki między narodami". Podkreślają jednocześnie, że nowe wysiłki - zgodnie z podpisanym dokumentem - "mają zbliżyć oba Kościoły i narody przez dialog, lepsze poznanie się i odbudowę zaufania oraz doprowadzić do pojednania".
"Pojednanie - jak podkreślają hierarchowie obu Kościołów - zakłada gotowość przebaczenia sobie nawzajem przez Polaków i Rosjan krzywd i niesprawiedliwości". "Przebaczenie jest pierwszym krokiem do zaufania i wzajemnego pojednania. Zobowiązuje nas do tego modlitwa: »Ojcze nasz i odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom«” – mówi dokument.
"Promowanie aborcji, eutanazji..."
W dokumencie tym podkreśla się, że obydwa narody stanęły wobec nowych wyzwań. Patriarcha Cyryl I i abp Michalik wyliczają wśród nich "odrzucanie podstawowych zasad moralnych opartych na Dekalogu, promowanie aborcji, eutanazji i związków homoseksualnych, a współczesny świat propaguje konsumpcjonistyczny styl życia, usuwa tradycyjne wartości i symbole religijne z przestrzeni publicznej". "Obydwa Kościoły mogą i chcą współpracować w przeciwdziałaniu tym zjawiskom. Szczególną nadzieję upatrują tu w młodzieży" - podkreśla się w dokumencie.
Hierarchowie obu Kościołów rozwiązanie trudnych problemów historycznych powierzają historykom i specjalistom oraz z uznaniem przyjmują działalność kompetentnych komisji i zespołów, zarówno w Polsce, jak i w Rosji.
zew, PAP