Cierpię, więc jestem
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 49/2002 (1045)
Okładka tygodnika Wprost nr 49/2002 (1045)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Cierpię, więc jestem

Dodano:   /  Zmieniono: 
Oglądanie polskich filmów prowokuje do samobójczych myśli
Gdyby cudzoziemiec przed wycieczką do Polski uparł się poznać nas bliżej i wybrał się do kina na polskie filmy czy obejrzał nasze seriale telewizyjne, ruch turystyczny nad Wisłą zamarłby. Rozmiłowany we własnych nieszczęściach cierpiętnik, wieczny malkontent i nieudacznik - to wizerunek Polaka, jaki wyłania się z większości filmów fabularnych i seriali rodzimej produkcji.

Życie jest bez sensu
Jedna z najpopularniejszych amerykańskich komedii romantycznych ostatniej dekady "Bezsenność w Seattle" kończy się krzepiącą sceną spotkania bohaterów na szczycie Empire State Building. Ich droga do siebie była skomplikowana, ale wieńczy ją happy end. Podbudowany widz myśli: "Zadzwonię do Johna (Mary), głupia(i) była(e)m". Już widzę tę historię w wersji "made in Poland"! Ona wjeżdża na górę schodami, on utknął w windzie między piętrami. Ona wpada w rozpacz i rzuca się w dół. Ostatnie ujęcie - on nad jej grobem szepcący zbielałymi wargami: "Nigdy cię nie zapomnę". Koniec. Widownia zalewa się łzami. Planowany wieczór z Jasiem polska Marysia zamienia na sam na sam z butelką wina i czarne myśli w rodzaju: "Życie jest bez sensu. Nie warto próbować".
Opiewanie niemocy i beznadziei sprawia naszym twórcom wielką przyjemność. Miast z nią walczyć, wolą ją celebrować. Podobnie jak cierpienie, które przecież uszlachetnia. Na bohaterów telewizyjnych hitów jak śnieg w grudniu sypią się choroby, nieszczęśliwe zbiegi okoliczności i katastrofy. Jeśli cudem kogoś los oszczędzi, funduje mu się "kłopoty z osobowością". Nie mogłaby u nas powstać taka "Amelia" - nie pozwolono by jej na podobne świętokradztwo jak uszczęśliwianie ludzi. Polska Amelia miałaby status męczennicy, zaś jej życiowe motto brzmiałoby: "Cierpię, więc jestem".

Na złe bez dobrego
Oglądając rodzime produkcje, można odnieść wrażenie, że o ich atrakcyjności decyduje nawarstwienie nieszczęść. Cierpią wszyscy - od kloszardów poczynając, na pięknych, bogatych i zakochanych kończąc. Zosia i Jakub (anestezjolog i chirurg) - ulubieńcy polskiej publiczności ze szpitalnego serialu "Na dobre i na złe" - mają wszystko, czego do szczęścia potrzeba. Scenarzyści unieszczęśliwiają więc ich na siłę. A to wada serca córeczki (wykryta w połowie ciąży, by maksymalnie przedłużyć cierpienie), a to narkotykowa afera starszego syna. Obok cierpień prawdopodobnych nie brak urojonych - choćby kwestia kupna nowego samochodu. On robi jej niespodziankę, ona się zamartwia, bo on na pewno chce ją przekupić, by dopiąć swego albo jest nazbyt rozrzutny. Frustracje bohaterów pogłębia praca. Chorzy, który trafiają do szpitala, niemal zawsze są po ciężkich przejściach: bezdomni, samotni, skłóceni z życiem. "Ostry dyżur" - słynny amerykański serial o podobnej tematyce - pokazuje przede wszystkim walkę o życie pacjentów, ich duchowe męki pozostawiając księżom i psychoanalitykom.
W serialu "M jak miłość" zamiast opowieści o uskrzydlającym uczuciu mamy serię dramatycznych wydarzeń, wszyscy są wredni i podstępni, a życie to pasmo udręk. Również "Klan" po optymistycznym początku powoli przechodzi na "ciemną stronę mocy". To nieprawda, że nasze seriale opowiadają o prawdziwym życiu. Gdyby każdy z nas musiał przeżyć taką liczbę nieszczęść jak ich bohaterowie, nie dociąg-nąłby nawet do pełnoletności!

Polska droga do zatracenia
W czasach PRL narodził się typ bohatera, któremu nic się nie udawało. Czasy się zmieniły, lecz nasi twórcy tego nie zauważyli. Co ciekawe, najbardziej zgorzkniali nie są seniorzy, lecz początkujący filmowcy. Rekordowa liczba debiutów na gdyńskim festiwalu (14) przestaje cieszyć, gdy okazuje się, że niezłe często filmy zrobione zostały z perspektywy leżącego. Baśniowy "Anioł w Krakowie" Artura Barona Więcka czy komediowe "Pas de deux" Kingi Lewińskiej należą do wyjątków. Najwyraźniej młodzi - po sukcesach filmów "Cześć, Tereska" Roberta Glińskiego i "Dług" Krzysztofa Krauzego - odkryli, jak efektowne bywa zło na ekranie. Zamiast kręcić filmy o miłości, przyjaźni i odkrywaniu świata, prawią nam kazania o bezsensie życia i zagubieniu. Ulegają tej tendencji nawet najzdolniejsi - choćby Małgorzata Szumowska w dołującym wbrew tytułowi "Szczęśliwym człowieku" czy Iwona Siekierzyńska w "Moich pieczonych kurczakach". Z obu filmów wieje przy tym nudą, a jak wiadomo, w kinie to grzech najcięższy. W żadnym razie nie stanowią one zapisu polskiej rzeczywistości. Oddają jedynie fatalny stan ducha twórców.
Podnoszenie własnej niemocy do rangi dokonania artystycznego to specjalność absolwentów szkół filmowych. Znamienne, że najbardziej bezpretensjonalny debiut ostatnich lat - "Pół serio" - nakręcili młodzi ludzie spoza branży. Zawodowcy, na przykład Mariusz Front, wolą robić filmy o tym, jak trudno zrobić w Polsce film. Pewnie dlatego na jego "Portrecie podwójnym" czas dłuży się potrójnie. Podobnie jak na "Eukaliptusie" - polskim spaghetti westernie - który jest zabawny tylko przez pierwsze dziesięć minut. Potem z ekranu płynie już tylko żółć wymieszana z nihilizmem. "Edi" jako jedyny film z tego kręgu robi karierę w kinach (już ponad 120 tysięcy widzów), ale nie dlatego, że opowiada o pogodzonych ze swym losem outsiderach, lecz dlatego, że jest bajką z krzepiącym przesłaniem, iż ludzie są w gruncie rzeczy dobrzy. "Dzień świra", zdecydowanie najlepszy polski film roku, to również historia nieudacznika. Reżyser nadał jednak własnym frustracjom i obsesjom formę pastiszu, czyniąc samego siebie obiektem kpin. Jego "świr" zasługuje raczej na współczucie niż podziw, podczas gdy Szumowska, Front, a nawet Trzaskalski, usiłują nam wmówić, że przegrany bohater to jest Ktoś.

Cyrk straceńców
Loser, czyli straceniec, zawsze miał swoje miejsce w kinie. Filmy o nieudacznikach powstawały pod każdą szerokością geograficzną, ale w żadnej kinematografii nie tworzyły głównego nurtu. Kinomani znają takie tytuły jak "Nocny kowboj" Johna Schlesingera (okrutną kpinę z amerykańskiego mitu), "Strach na wróble" Jerry'ego Schatzberga (z bohaterami uciekającymi w świat marzeń) czy "Taksówkarz" - z agresywnym frustratem na własną rękę wymierzającym sprawiedliwość. Nie one jednak są typowe dla amerykańskiego kina. Bohatera głośnego filmu Camerona Crowe'a "Jerry Maguire" spotyka wszystko, co najgorsze: traci wymarzoną pracę, porzuca go narzeczona, traci wiarę we wszystko, w co dotąd wierzył. Film zaczyna się w momencie, w którym większość polskich produkcji się kończy. Jerry podnosi się, powraca na szczyt i pognębia przeciwników. Jego polski odpowiednik, rozpaczając nad złym losem, wylądowałby na samym dnie, skąd obserwowałby triumf tych, którzy przyczynili się do jego upadku.
Jak przerwać ten zaklęty krąg? Sprawy zaszły tak daleko, że już chyba tylko administracyjnie, wpisując do nowej ustawy o kinematografii nieprzekraczalny limit filmów z przegranymi bohaterami. Na początek w wysokości dwudziestu procent.

Więcej możesz przeczytać w 49/2002 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 49/2002 (1045)

  • Śmierć samobójcom8 gru 2002 — Ojciec dyrektor maksymalizuje zyski przy minimalnych nakładach własnych, działając w toruńskim raju podatkowym, czyli na terenie Radia Maryja.3
  • Peryskop8 gru 2002 — Cruise & Cruz Tom Cruise i Penélope Cruz znowu są razem i zamierzają się pobrać (na Malcie) - doniósł brytyjski dziennik "Daily Star". Jedną z druhen Penélope ma być aktorka Melanie Griffith. Drużbą Toma miałby...6
  • Doktor rynek8 gru 2002 — Nic tak nie uczy jak doświadczenie czegoś na własnej skórze. Polacy zauważyli, że nalewanie wody do dziurawej beczki, czyli podnoszenie podatku zdrowotnego bez prywatyzacji służby zdrowia, nie ma sensu. Zauważyli to dopiero, gdy dodatkowej...6
  • Dossier8 gru 2002 — LESZEK MILLER, premier RP "W tym roku rozwijamy się na poziomie 1 proc. PKB, a w przyszłym roku będziemy się rozwijać 3,5 razy szybciej. Jak rozumiem, dla opozycji 3,5 jest mniejsze niż 1. To jest arytmetyka, której nawet w pierwszej...7
  • Z życia koalicji8 gru 2002 — Józef Oleksy zwęszył krew i natura wzięła w nim górę nad dyplomacją. Nasz ulubieniec poczuł, że dość ma już tego ciągłego bycia w odstawce i po rewelacyjnym wyniku wyborczym, jaki uzyskał SLD pod kierownictwem Millera, mnoży żądania....8
  • Z życia opozycji8 gru 2002 — Czas umierać! Janusz Korwin-Mikke zrezygnował z funkcji prezesa Unii Polityki Realnej. Stwierdził, że jest za stary, a od rządzenia (choćby taką ciupiną jak UPR) są młodzi. Jego następcą został jakiś chłopaczyna. Nie będzie miał łatwo. Żeby wyjść...9
  • M&M8 gru 2002 — Radioholizm Skarżyła się Krasula, rycząc przy niedzieli (nie dojona, bo zgoda nie przyszła z Brukseli), że wbrew baranom prawy Polak i katolik to wcale nie to samo co "maryjoholik".10
  • Playback8 gru 2002 — 10
  • Narodziny euro8 gru 2002 — Operację wprowadzania euro od czerwca 2001 r. do lutego 2002 r. dokumentował na zlecenie Europejskiego Banku Centralnego znany fotograf Claudio Hils.10
  • Fotoplastykon8 gru 2002 — 12
  • Poczta8 gru 2002 — Złudzenie za złotówkę Dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Gro Brunland zleciła znanemu ekonomiście z Harvardu, prof. Jeffreyowi Sachsowi, opracowanie raportu na temat zależności pomiędzy systemem zdrowia w różnych...14
  • Kadry8 gru 2002 — 15
  • Luka Rydzyka8 gru 2002 — Radio Maryja nie musi płacić podatków - wynika z ustawy16
  • Wrocław exportowy8 gru 2002 — Expo we Wrocławiu nakręci koniunkturę w czwartej części Polski20
  • Gniew ludda8 gru 2002 — Bez mała 200 lat temu grupy zwolenników Neda Ludda niszczyli maszyny w Yorkshire i Derbyshire. Dziś luddyści przenieśli się do Ożarowa.24
  • Alfabet o Kisielu8 gru 2002 — Ludzie Kisiela o Stefanie Kisielewskim28
  • Trwała tymczasowość8 gru 2002 — Lewicy nie spieszy się do likwidacji Senatu, bo nie ma nawet projektu nowelizacji konstytucji32
  • Giełda i wektory8 gru 2002 — Hossa ŚwiatModlitwa o popytPiątek 29 listopada był - decyzją włoskich biskupów - dniem postu i modlitwy w intencji pracowników przeżywającego kryzys Fiata. "Niech Bóg obdarzy mądrością tych, którzy dokonują...34
  • Zjednoczenie w cenie8 gru 2002 — Ile Kowalski zyska, a ile straci po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej36
  • Magowie zysku8 gru 2002 — Oni pomnożą (lub stracą) twoje pieniądze42
  • Japonia Europy8 gru 2002 — Niemcy stają się hamulcowym Starego Kontynentu46
  • Żywy kapitał8 gru 2002 — Bagong bayani, czyli bohaterowie pracy kapitalistycznej50
  • Światowa liga8 gru 2002 — O inwestorów walczy się latami, traci się ich w ciągu kilku miesięcy52
  • Jak przegrać polski sukces?8 gru 2002 — Polscy politycy zachowują się tak, jakbyśmy piętnastce robili łaskę, że chcemy ją powiększyć53
  • Gust świata8 gru 2002 — Britney Spears, bin Laden i Saddam Husajn to najpopularniejsze osoby w Internecie. Marylka, Frytka - najpopularniejszymi Polkami.56
  • Muszę być odważny8 gru 2002 — Michał Karpiński: Dlaczego polscy kierowcy nie wygrywają w najważniejszych rajdach? Tomasz Kuchar: W światowych eliminacjach biorą udział zespoły fabryczne, które inwestują niebotyczne pieniądze w sprzęt i doskonalenie kierowców....60
  • Pradziadek z klawiaturą8 gru 2002 — Amerykańscy emeryci odkrywają uroki Internetu62
  • Nie czyń drugiemu...8 gru 2002 — Pamiętam, jak w szkole dziwiła mnie scena z "Krzyżaków", kiedy to o mało nie przegraliśmy bitwy pod Grunwaldem, bo król Jagiełło chciał wysłuchać trzeciej mszy świętej z rzędu, a tu nieprzyjaciel nacierał. Na szczęście...64
  • Wszechnica Wiedzy Wszelakiej8 gru 2002 — Miasto na ekranie www.infomapa.pl Nie wiesz, jak dojechać na spotkanie, poszukujesz hydraulika czy apteki w okolicy swojego domu - wskazówki znajdziesz na stronie internetowego przewodnika. Oprócz elektronicznego planu Warszawy i...64
  • Supersam8 gru 2002 — Makijaż na sylwestra W świątecznej kolekcji Celebrate firmy Estée Lauder znalazły się kosmetyki z dwóch przeciwstawnych kolorystycznie linii - Pure Color Velvet (złoty, śliwkowy) i Pure Color Crystal (srebrny, różowy). Dzięki...66
  • Lata tłuste dla chudych8 gru 2002 — Mężczyźni dbają o jedynie słuszną linię68
  • Miliard dolarów pod choinką8 gru 2002 — Św. Mikołaj przyniesie nam to samo co Niemcom czy Francuzom74
  • Świąteczny koncert życzeń8 gru 2002 — Ewa Bem piosenkarka Chciałabym dostać ładną pojemną szkatułkę na biżuterię i kilka flakonów perfum na różne okazje. Boucheron Jaďpur Początkowo zapach zaskakuje kompozycją śliwy, frezji, peoni i heliotropu. Nuta głębi jest spokojna i...74
  • Z łyżką za cholewą8 gru 2002 — Drogi Robercie! Usłyszawszy, że dwie ulice od mego domu Amerykanin otworzył lokal, gdzie osobiście przyrządza przysmaki kuchni teksańsko-meksykańskiej, bez zwłoki udałem się na miejsce z nadzieją na smakowite burrito, czyli kukurydziany naleśnik...84
  • Lataj LOT-em8 gru 2002 — W Wiecznym Mieście również starzy ludzie czują się młodo. Dlaczego? Bóg tylko to wie85
  • Druga płeć - Niby nic, ale trochę nie po kolei8 gru 2002 — Kobiety nie mają czasu na spotkania, na których przelewałyby z pustego w próżne i z chłopa robiły babę87
  • Władza Rasputinów8 gru 2002 — Trithemius, Torralba, Swedenborg, Cagliostro, Rasputin - to szalbierze rządzący rządzącymi88
  • Know-how8 gru 2002 — Epidemie przed Kolumbem Już przed przybyciem Kolumba do Ameryki stan zdrowia Indian stale się pogarszał - twierdzą naukowcy z Ohio. Według Richarda Steckela, antropologa z uniwersytetu w Ohio, wpłynął na to rozwój kultury rolnej oraz...91
  • Powielacz Antinoriego8 gru 2002 — Pierwsze z dzieci-klonów ma się urodzić na początku stycznia92
  • Anatomia furii8 gru 2002 — Jak mózg rodzi potwory96
  • Bez granic8 gru 2002 — Kosmiczny interes W przyszłym roku każdy będzie miał szansę wysłać własny drobiazg na Księżyc. Kalifornijska firma TransOrbital planuje wystrzelić w kierunku srebrnego globu bezzałogowy pojazd TrailBlazer. Na jego pokładzie będzie można umieścić...98
  • Zagłębie rury8 gru 2002 — Jak w wielkiej rozgrywce politycznej Putin wykorzystuje pistolet gazowy i naftowy100
  • Dwa języki Busha8 gru 2002 — Czy walka Izraela z palestyńskimi zamachowcami jest częścią globalnej wojny z terroryzmem?104
  • Przekraczamy granice przyszłości8 gru 2002 — Kaliningrad może zbliżyć Moskwę do Brukseli106
  • Polacy, halt!8 gru 2002 — Spóźnimy się z wejściem do "Europy bez granic", jaką jest strefa Schengen108
  • Potęga lamentu8 gru 2002 — Dla wsi bardziej opłacalną inwestycją w przyszłość jest dopłata do rozumu Polaków niż do hektara109
  • Menu8 gru 2002 — Polska Fotografowie na start! Szansa dla fotografów, którzy chcieliby zaistnieć, a nie mają gdzie wystawiać swoich prac - na 27. piętrze warszawskiego wieżowca Reform Plaza ulokowała się Galeria Bezdomna. Pomysłodawcy...110
  • Cierpię, więc jestem8 gru 2002 — Oglądanie polskich filmów prowokuje do samobójczych myśli114
  • Raj proroka8 gru 2002 — 3,5 tysiąca skarbów sztuki islamu zgromadzono w muzeum na Hawajach118
  • Kino Tomasza Raczka8 gru 2002 — ŚmierĆ nadejdzie jutro Reżyseria: Lee Tamahori W rolach głównych: Pierce Brosnan, Halle Berry, Rosamund Pike, Judi Dench, John Cleese Wielka Brytania/USA 2002 r. Dwudziesty Bond w czterdziestolecie serii filmowej to musiała być...119
  • Anna Maria Metheny8 gru 2002 — Pat Metheny wprowadza Annę Marię Jopek na światowy rynek muzyczny120
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego8 gru 2002 — ANNA MARIA JOPEK & PAT METHENY Upojenie Muzyczni kochankowie Anna Maria Jopek i Pat Metheny nagrali płytę pełną dialogu duszy z muzyką. Zaczarowana dorożka, zaczarowany dorożkarz, zaczarowana gitara, zaczarowany głos. Nie będę ukrywał, że...121
  • Gdyby Szekspir robił filmy...8 gru 2002 — "Droga do zatracenia" nie jest historią mafijną ani czarnym kryminałem, lecz manierycznym dramatem nieporozumienia między ojcem i synem122
  • Organ Ludu8 gru 2002 — 124
  • DJ Wielka Lipa8 gru 2002 — Didżej przyćmił dawnych rockowych szarpidrutów, tuzów estrady, herosów sportu i kurdupli polityki126