Tęsknota za mitami

Tęsknota za mitami

Dodano:   /  Zmieniono: 

Żyjemywśród mitów i inaczej być nie może. Nie lubimy zamiast nich dostawać „nagiej prawdy”. Dla dzieciaków to jednak trauma, gdy się dowiadują, że skrzat w czerwonej szlafmycy to tylko dozorca podający się raz na rok za św. Mikołaja, który rozdaje kupione przez rodziców drobiazgi. Po ostatnich wyborach Polacy mają trochę taki czas odkrywania, że z tymi Mikołajami nie jest tak do końca, jak myśleli. Że instytucje, z którymi żyliśmy latami, to nie świątynie bezstronności, ale pracują w nich nieraz taaakie temperamenty polityczne, jak pomysł na granie hymnu co godzinę na przemian z „Odą do młodości”. Że też mają swoje interesy, plany i ambicje. Jadwiga Staniszkis załamuje ręce nad upadkiem mitu Trybunału Konstytucyjnego: Polakom potrzebne było przekonanie, że to instytucja z innego porządku, świętsza, sprawiedliwsza. Nie zawsze zresztą był to mit, bo, przykładowo, rozstrzygnięcie Trybunału pod kierownictwem Andrzeja Zolla w sprawie ustawy aborcyjnej było dla prawicy realnym osiągnięciem na długi czas (i trwa do teraz).

Przyszła też kryska na mit o publicznych mediach. Ludzie przez lata mieli poczucie, że jednym one sprzyjają, a innym nie aż tak. PiS zamknął temat dobitnie i decyzję o wyborze nowego prezesa telewizji przekazał ministrowi skarbu. Teraz władza wybierze, kogo zechce. Posłanka Pawłowicz była tą, która postawiła kropkę nad i. „Logicznie więc, media publiczne są/muszą być z natury swej polityczne” – dodawała. Nawiasem mówiąc, jeden znajomy przekonuje mnie, że gdyby po ostatnich wyborach jako pierwszy obalono mit publicznych mediów, a potem Trybunału, to i generalnie sprawy potoczyłoby się inaczej dla prawicowej większości. Trudno bowiem wyobrazić sobie kilkadziesiąt tysięcy demonstrantów pod hasłem „przywróćcie nam dziennikarkę X” lub „Pana Y do telewizji!”.

Koncepcja mediów publicznych powstawała na zachodnią modłę w czasach przedinternetowych, gdy wszystko w przekonaniu polityków zależało od przekazu z Woronicza. PiS pokazał, że można wygrać wybory, a nawet media publiczne mieć przeciw sobie, że nie znaczą one tyle, ile dawniej, że czasem Twitter czy Facebook więcej dadzą niż bezpośrednia transmisja w TVP. Czyż to nie argumenty, by ogłosić koniec epoki publicznych mediów, mitu niezależnych „przekaziorów”, jak to się teraz mówi? Może więc sprywatyzować państwowe media jak bank albo centralę rybną i koniec? Z drugiej strony jakoś szkoda by było nie tylko uroczych pań z radiowej Dwójki, z dykcją nad dykcjami zapowiadających Vivaldiego, lecz także licznych doświadczonych dziennikarzy, tych, co to o nich trudno powiedzieć, że są „partyjni” itd.

PiS obala mity i ma swoje racje, czasem bardzo konkretne. A niektórzy ludzie za mitami tęsknią, bo może to jest tak, że potrzebujemy mitów jako społeczeństwo, nawet wtedy, gdy są lekko zdystansowane wobec skrzeczącej rzeczywistości? �

* Historyk, publicysta, pracuje w ISP PAN

Więcej możesz przeczytać w 2/2016 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 2/2016 (1719)

  • Brukselska pokazówka10 sty 2016, 20:00W głośnym eseju „Dlaczego nie jestem konserwatystą” Friedrich Hayek pisał, że konserwatyzm z natury rzeczy konserwuje, a on chce zmian, i to szybkich zmian. „Nie wystarczy wrzucić hamulec, żeby powstrzymać świat przed tym...3
  • SKANER10 sty 2016, 20:00WYDARZENIA Co nas czeka w 2016 r.! Kalendarium na 12 miesięcy STYCZEŃ Światowe Forum Ekonomiczne w Davos, czyli spotkanie najważniejszych politycznych przywódców oraz liderów globalnego biznesu Koniec sankcji ONZ wobec Iranu – o ile...6
  • ZDARZYŁO SIĘ JUTRO10 sty 2016, 20:00Kurski na prawym styczniowym. Petru na chorobowym. I rozwód u Lisów.10
  • Kulisy nadzoru nad Polską10 sty 2016, 20:00Tylko naiwni mogą sądzić, że berlińscy czy brukselscy politycy przejmują się kształtem polskiego Trybunału Konstytucyjnego czy mediów publicznych. Gra toczy się o miliardy euro, które pozostaną w Polsce lub nadal będą wypływać do Niemiec czy Francji.16
  • Tęsknota za mitami10 sty 2016, 20:00Żyjemywśród mitów i inaczej być nie może. Nie lubimy zamiast nich dostawać „nagiej prawdy”. Dla dzieciaków to jednak trauma, gdy się dowiadują, że skrzat w czerwonej szlafmycy to tylko dozorca podający się raz na rok za św. Mikołaja,...18
  • Historia czystek w TVP10 sty 2016, 20:00Jacek Kurski, polityk o pieszczotliwym przydomku Bulterier, od piątku rządzi TVP. Już wiadomo, że jego nadejście zwiastuje wielkie zmiany kadrowe w telewizji. Podobny wstrząs będzie przechodziło publiczne radio.19
  • Węgierski eksperyment medialny10 sty 2016, 20:00Wprowadzane przez rząd PiS zmiany funkcjonowania mediów publicznych przyrównywane są do reformy przeprowadzonej przez Fidesz w 2010 r. Jej efekty są jednak mało zachęcające. Najwięcej krytyki zbiera polityka informacyjna telewizji i radia...21
  • Pacjenci poczekają na rewolucję10 sty 2016, 20:00Gdzie będziemy się leczyć po likwidacji NFZ? Tego nie wiedzą nawet w samym ministerstwie. Wiadomo tylko, że nie nastąpi to wcześniej niż za dwa lata. Na razie zmiany czekają psychiatrię i medycynę rodzinną.22
  • System do korekty10 sty 2016, 20:00– Pora na korekty obecnego systemu opieki zdrowotnej. To jednak struktura trudna, w której nie ma cudownych rozwiązań – mówi „Wprost” wiceminister zdrowia Piotr Gryza.24
  • Kto się boi Grzegorza Schetyny10 sty 2016, 20:00Już niedługo zacznie się rozpad PO. Część posłów przejdzie do Nowoczesnej, inni zostaną zmarginalizowani przez Grześka i po cichu będą przeciwko niemu knuć. Zaczyna się nowy rozdział w historii Platformy – ironizuje polityk z otoczenia...26
  • Gloria Victoribus10 sty 2016, 20:00Jest taki kraj w Europie, gdzie każdego roku z pompą świętuje się klęskę, która skończyła się zniszczeniem stolicy i śmiercią kwiatu młodzieży. W tym samym kraju nikt poza lokalną społecznością nie pamięta o wielkim powstańczym triumfie, dzięki...29
  • Nie jestem święty10 sty 2016, 20:00Faktycznie toczy się wobec mnie postępowanie komornicze, ale też trwają negocjacje, rozmowy, postępowania sądowe – mówi „Wprost” Mateusz Kijowski, lider Komitetu Obrony Demokracji.30
  • Dwie Polski10 sty 2016, 20:00W sporze o nowelizację ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wyłoniły się dwa stanowiska. Jedno powołuje się na art. 195 konstytucji o niezawisłości sędziów TK; drugie – na art. 197, upoważniający Sejm do regulowania mocą ustawy trybu...32
  • Cuda na szpitalnym łóżku10 sty 2016, 20:00Zdrowieją wbrew prawom logiki i obecnemu stanowi wiedzy, a ich choroby cofają się w sposób nieopisany dotąd w podręcznikach. Doświadczeni lekarze przyznają, że wielu pacjentów uzdrawia wiara.36
  • Życie po końcu świata10 sty 2016, 20:00Kiedy umiera dziecko, świat się kończy. Ale pełne życie po stracie dziecka jest możliwe – przekonuje w wywiadzie dla „Wprost” Daria Bielenin-Palęcka, która prowadzi grupę dla rodziców, którzy stracili dziecko.39
  • Luksusowy przekręt10 sty 2016, 20:00PiS zapowiada, że uszczelni system podatkowy. Tymczasem wciąż kwitnie proceder wyłudzania akcyzy na ciężarowe BMW i pomoc drogową z logo Lamborghini.42
  • Gdzie są chłopcy z Nangar Khel10 sty 2016, 20:00Ten proces, nazywany też „procesem o honor żołnierzy”, trwa osiem lat. Jest bezprecedensowy w historii polskiego wymiaru sprawiedliwości, który od II wojny światowej nie badał zbrodni wojennej.44
  • Szpieg urojony10 sty 2016, 20:00Dopiero po 32 latach państwo polskie uniewinniło Henryka Bogulaka, kierowcę, który w stanie wojennym został skazany na śmierć za szpiegostwo. Jak się dziś okazało, bez żadnych dowodów.47
  • Kisielewski i polityczne akwarium10 sty 2016, 20:00Obserwował polityczny plankton, płotki, piranie i rekiny. Oceniał, opisywał, ale nie pływał z nimi i dbał o to, by nawet nie dać się ochlapać.50
  • Pięć tykających bomb10 sty 2016, 20:00Spowolnienie w Chinach, toksyczna polityka banków centralnych, zadłużeniowa pułapka rynków wschodzących czy lokalne wojny walutowe. Globalne finanse stoją dziś na krawędzi kryzysu. I nikt nie wie, jak go zatrzymać.52
  • Pamiętajcie o ekonomii10 sty 2016, 20:00500 zł na dziecko, opodatkowanie banków i marketów to na razie jedyne gospodarcze rozwiązania PiS. Mają jednak niewiele wspólnego z przedsiębiorczością. Żeby rosła, potrzebuje ekonomicznych bodźców. Tych w nowych ustawach jest za mało.55
  • Niedobre jak SKOK-i10 sty 2016, 20:00KNF umieściła na liście firm funkcjonujących w ramach systemu SKOK spółki nieistniejące oraz niemające żadnych powiązań właścicielskich i kapitałowych z systemem SKOK57
  • Będziemy królami Bliskiego Wschodu10 sty 2016, 20:00Po serii giełdowych przejęć Wojciech Kruk stracił kontrolę nad firmą, którą jego rodzina tworzyła od prawie dwóch wieków. Teraz do gry wchodzi jego córka, która buduje na nowo rodzinne królestwo biżuterii. Ania Kruk oplotła Polskę siecią butików i...58
  • HOSSA BESSA10 sty 2016, 20:00Z bankructwem im do twarzy PONAD 2 TYS. POLAKÓW OGŁOSIŁO W ZESZŁYM ROKU BANKRUCTWO. Minął właśnie rok od wprowadzenia w życie nowych przepisów regulujących upadłość konsumencką. Zmiany w prawie były na tyle korzystne, że upadłość ogłosiło...61
  • Zapasy orientalnych mocarzy10 sty 2016, 20:00W miarę jak Amerykanie tracą zainteresowanie regionem Zatoki Perskiej, o rolę lokalnego mocarstwa walczą Iran i Arabia Saudyjska. Nie wiadomo, czy naprawdę planują już wojnę, czy tylko podsycają napięcie dla osiągnięcia wewnętrznej mobilizacji.64
  • Trzęsienie ziemi, a potem napięcie rośnie10 sty 2016, 20:00Słowa Alfreda Hitchcocka o dobrym filmie znajdują właśnie zastosowanie do rynków finansowych, które rozpoczęły rok 2016 krachem. Rzeczywistość polityczna i ekonomiczna na świecie nie napawa optymizmem. Ostatni rok prezydentury Obamy stwarza...66
  • Strategia na długość ramienia10 sty 2016, 20:00Zajęci obroną zagrożonej demokracji w Polsce Niemcy omal nie przeoczyli bandy rozwydrzonych imigrantów, którzy w sylwestrową noc dokonali prawdziwego pogromu kobiet, próbujących świętować Nowy Rok. Ale czegóż nie robi się dla ratowania polityki...68
  • Kolonizacja federacji10 sty 2016, 20:00Szukając przeciwwagi dla Zachodu, Władimir Putin postawił na Chiny i się przeliczył. Pekin nie został sojusznikiem Rosji, ale chętnie korzysta z jej słabości, eksploatując Syberię i rosyjską część Dalekiego Wschodu.70
  • Złote marzenia10 sty 2016, 20:00Nielegalne kopalnie złota przyciągają dziesiątki tysięcy śmiałków, którzy wierzą, że uda im się odmienić swój los. Większość szybciej zginie, niż się wzbogaci.72
  • Żadnych bohaterów pozytywnych10 sty 2016, 20:00W styczniu 2014 r. scenariusz „Nienawistnej ósemki” wyciekł do internetu. Quentin Tarantino powiedział wówczas, że rezygnuje z jego realizacji. Trzy miesiące później zmienił zdanie. Dziś mówi: „Pomyślałem, że ośmiu...76
  • Nakręceni na zysk10 sty 2016, 20:00Netflix obok Amazona i Tesli był od lat wymieniany w gronie marek, których nadal brakuje w Polsce. Wreszcie zadebiutował i u nas, ale czy tego debiutu nie będzie żałował?79
  • Jedna Rzesza, jeden pisarz10 sty 2016, 20:00„Mein Kampf” miał być bestsellerem, który uczyniłby Adolfa Hitlera poczytnym pisarzem. Książka okazała się klapą. Żeby z niej zrobić lekturę obowiązkową dla milionów Niemców, autor musiał zostać dyktatorem.82
  • Zabierz mnie, mamusiu10 sty 2016, 20:00– Wyrwałem chwasta – wyjaśnił oskarżony, gdy zadano mu pytanie, dlaczego zabił. Te słowa przeżyły ich autora.85
  • Warto być Polakiem10 sty 2016, 20:00Jeśli świat jest na wyciągnięcie ręki, to planując urlop w 2016 r., wybierajmy kraje, gdzie Polaków lubią. To nie jest wcale krótka lista i jest na niej kilka zaskoczeń.88
  • Życzenia pierwszego świata10 sty 2016, 20:00Życzę sobie i wszystkim, by polska gastronomia podniosła nieco głowę.91
  • Ewangelia według klauna10 sty 2016, 20:00Chętnie spędziłbym czas z dziewczynami z Pussy Riot, ale niekoniecznie w moskiewskiej celi – mówi Jaco Van Dormael, reżyser nominowanej do Europejskiej Nagrody Filmowej głośnej komedii „Zupełnie nowy testament”.92
  • KALEJDOSKOP KULTURALNY10 sty 2016, 20:00KSIĄŻKI Mariusz Cieślik 1. „Dziewczyna z pociągu” Paula Hawkins ŚWIAT KSIĄŻKI 2. „Masa o bossach polskiej mafii” Artur Górski, Jarosław Sokołowski PRÓSZYŃSKI 3. „Co może pójść nie tak” Jeremy Clarkson INSIGNIS...93
  • Kto mocniej obrazi władzę10 sty 2016, 20:00Zdruzgotani ciągle porażką PO dziennikarze, publicyści, politolodzy i socjolodzy prześcigają się na bardziej dosadne obrażenie nowej władzy. Tomasz Lis pisze o bolszewikach z PiS, Sławomir Sierakowski opowiada o tym, że partia Jarosława...98