Gdzie po sprawiedliwość?

Gdzie po sprawiedliwość?

Dodano:   /  Zmieniono: 
Najlepsze są sądy w Legnicy i Tarnobrzegu, najgorsze - w Zamościu i Wrocławiu!
W Europie gorsze od polskich są jedynie sądy rosyjskie i włoskie - wynika z liczby skarg i wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Niedawne badania OBOP dowodzą, że pracę sądów dobrze ocenia tylko co piąty Polak. Rocznie każdy z ośmiu tysięcy polskich sędziów rozpatruje około 920 spraw. W naszym kraju na 100 tys. mieszkańców przypada 17 sędziów, podczas gdy na przykład w USA i Szwecji - czterech, a w Wielkiej Brytanii - dwóch. Mamy tylko o 40 proc. mniej sędziów niż Stany Zjednoczone, podczas gdy mieszka tam ponadsześciokrotnie więcej ludzi niż w Polsce. Proces karny (w pierwszej instancji) przeciętnie trwa w Polsce ponad sześć miesięcy, cywilny - siedem miesięcy. Skomplikowane sprawy są rozpatrywane nawet pięć, sześć lat. To jedne z najgorszych wskaźników w Europie - gorzej w statystykach wypadają jedynie sędziowie z Rumunii, Albanii, Rosji i Ukrainy. Tymczasem w amerykańskich sądach pierwszej instancji większość spraw rozpatruje się w ciągu jednego posiedzenia (dla sędziów pracują sztaby asystentów i asesorów). Średni czas postępowania karnego wynosi tam dwa tygodnie. W sądach brytyjskich sprawy karne trwają przeciętnie nieco ponad trzy tygodnie, w holenderskich - miesiąc, a we francuskich - sześć tygodni.
- Macie zbyt długie procedury sądowe i mało efektywne prawo. Tymczasem wymiar sprawiedliwości to kręgosłup demokracji i jeśli sądy nie pracują jak należy, odbija się to na wszystkich sferach życia - ocenia Alvaro Gil-Robles, komisarz ds. praw człowieka Rady Europy. - Sąd to sklep, do którego obywatele przychodzą po sprawiedliwość. W niektórych polskich sklepach ze sprawiedliwością obowiązują już europejskie standardy, inne zatrzymały się na poziomie sklepów GS - ocenia prof. Marian Filar, karnista z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Legnicki standard europejski
Opublikowany po raz pierwszy dwa lata temu przez tygodnik "Wprost" ranking sądów stał się inspiracją dla podobnych przedsięwzięć w Czechach, na Węgrzech i Słowacji. Ranking w czeskim dzienniku "Mlada Fronta Dnes" opracowano na podstawie metody przyjętej przez dziennikarzy "Wprost" i udostępnionej czeskim kolegom. Przed rokiem, w drugiej edycji rankingu "Wprost", wprowadziliśmy zmiany uwzględniające dodatkowo apelacje rozpatrywane przez sądy okręgowe oraz czas oczekiwania na wyznaczenie pierwszej rozprawy. Sporządzając po raz trzeci nasz ranking, uwzględnialiśmy czas trwania postępowań, liczbę spraw rozpatrywanych co roku przez poszczególne instytucje, liczbę zatrudnionych sędziów, skuteczność w postępowaniach apelacyjnych, skalę trudności spraw, liczbę spraw zaległych, a także liczbę wyroków zaskarżanych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.
Najlepiej w tym roku wypadły sądy w okręgu legnickim. Na wyrok w sprawie cywilnej czeka się tam średnio 2,8 miesiąca, a w sprawie karnej - 3,2 miesiąca. W porównywalnym wielkością okręgu radomskim (34. miejsce w rankingu) na wyrok w sprawie cywilnej trzeba czekać 6,3 miesiąca, a w karnej - niemal 7 miesięcy. - W sądzie najważniejsza jest sprawna organizacja. Naszych porażek nie możemy tłumaczyć dużą liczbą spraw, złym prawem, tym, że nie stawiają się świadkowie. Odpowiedzialny za wszystko jest sędzia. Klienta nie powinno obchodzić, jak sędzia radzi sobie z kryzysami. Musi dyscyplinować świadków, oskarżonych, biegłych, nie może pozwalać stronom grać na zwłokę - mówi Lech Mużyło, prezes Sądu Okręgowego w Legnicy.
Drugi w tegorocznym rankingu sąd w Tarnobrzegu przed rokiem był liderem, ale stracił tę pozycję nie dlatego, że gorzej pracuje. Sprawy apelacyjne rozpatrywane są tam niemal od ręki. W przeciwieństwie do wielu innych sądów, w Tarnobrzegu nie ma wakacyjnych przerw w rozprawach. Część sędziów pracuje także w soboty.
W trzecim w naszym rankingu sądzie w Gorzowie Wielkopolskim sprawdza się efektywność pracy sędziów. - Jeśli pojawiają się zaległości, to znaczy, że sędzia źle pracuje. Owszem, może się zdarzyć gorszy miesiąc, ale nie dwa czy trzy. Sędziowie nie mogą ślęczeć nad aktami, udając, że pracują, dlatego nieustannie sprawdzamy czas trwania postępowań - tłumaczy Alina Czubieniak, prezes Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim.


Menedżer kontra związkowiec
Głównym grzechem polskich sądów jest przewlekłość postępowań. Z tego powodu spadek w rankingu zanotowały sądy warszawskie (z 15. miejsca na 37.). Przewlekłość postępowań sprawia, że warszawskie sądy są rekordzistami w Europie pod względem liczby pozwów kierowanych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Na wyrok w sprawie karnej w okręgu warszawskim trzeba czekać średnio półtora roku. Ogromne są także zaległości: w kolejce czeka tu ponad 30 tys. spraw karnych. Warszawskie sądy są wprawdzie obłożone tysiącami spraw, w tym najbardziej skomplikowanymi, to jednak nie tłumaczy przewlekłości postępowań i ogromnych zaległości. Równie źle pracują sądy w Krośnie i Zamościu.
- Narzeka się na brak sal do sądzenia, ale nie wydłuża się czasu pracy, nie wprowadza dwuzmianowego systemu. A to zależy tylko od prezesa sądu, który powinien być sprawnym menedżerem, a nie związkowcem. Tymczasem w sądach mamy prezesów dbających przede wszystkim o to, by nie narazić się swoim podwładnym - mówi poseł PiS Zbigniew Ziobro, wiceminister sprawiedliwości w rządzie Jerzego Buzka.
Sędziowie narzekają, że nie mają komputerów, co wydłuża pracę. Prawda jest taka, że nie mają ich, bo nie chcą mieć. Udowodnił to prezes Lech Mużyło z Legnicy, który podległe sobie sądy skomputeryzował w kilka miesięcy. Do dyspozycji pracowników są laptopy, a sędziowie w sali rozpraw mają komputerowy podgląd w protokół rozprawy. Komputery z dostępem do informacji prawnych są praktycznie w każdym gabinecie.
W środowisku sędziowskim wciąż obowiązuje kastowa solidarność, przez co nie eliminuje się sędziów złych lub skorumpowanych, a postępowania dyscyplinarne są z reguły umarzane. Rzadkością jest ukaranie sędziego, jak to się stało w ubiegłym tygodniu, gdy Sąd Najwyższy pozbawił prawa wykonywania zawodu sędziego z Rybnika, który dwukrotnie (w lipcu 2003 r.) prowadził rozprawy po pijanemu.

Armia bez szeregowców
- Mamy dość sędziów generałów, a za mało asystentów, czyli szeregowców i kaprali - uważa prof. Marian Filar. Kaprali potrzeba dlatego, że w III Rzeczypospolitej kompetencje sądów nieustannie rosną.
W 2003 r. sądy rozpatrywały ponad 9,5 mln spraw, czyli o ponad 800 tys. więcej niż rok wcześniej. Do niedawna najgorszą opinię w Europie miały sądy we Włoszech. Procesy przed nimi trwały nawet dziesięć lat. Jeszcze pięć lat temu przeciętny czas postępowań w Polsce i we Włoszech był podobny. Trzy lata temu Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, iż włoski system sądowniczy nie spełnia europejskich standardów. Zaczęto go wówczas reformować. Przyjęto m.in. ustawę, która gwarantuje każdemu obywatelowi wyrok w "rozsądnym terminie". Po dwóch latach funkcjonowania nowego systemu włoskie sądy należą już do europejskich średniaków. Polskie wciąż czekają na "włoskie" reformy.
- Już dla starożytnych Egipcjan było oczywiste, że mądry sąd naprawi swymi wyrokami złe prawo, a zły i nieuczciwy zdegeneruje dobre prawo - mówi prof. Andrzej Rzepliński, prawnik z Uniwersytetu Warszawskiego. - Warto płacić na sądy, bo to mądra inwestycja. Nie można jednak płacić, nie stawiając wymagań.


Jak przygotowaliśmy ranking sądów
Oceniając pracę sądów, braliśmy pod uwagę czas trwania postępowań i liczbę spraw, które poszczególne sądy rozpatrują co roku - stosunek tych dwóch wartości był uwzględniany przy średniej ważonej. Kolejnym składnikiem końcowej średniej ważonej był stosunek liczby zatrudnionych sędziów do liczby rozpatrywanych spraw zakończonych wyrokiem, pomnożony przez współczynnik trudności spraw (wedle kategorii przestępstw) i współczynnik wielkości okręgów sądowych. Następnie obliczaliśmy wskaźnik skuteczności w postępowaniach apelacyjnych - stosunek liczby przegranych apelacji do wniesionych. Uwzględniliśmy też stosunek liczby wyroków zaskarżanych w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu do liczby prawomocnych wyroków, stosunek liczby spraw, w których termin pierwszej rozprawy wyznaczono po upływie dwunastu miesięcy, do liczby wszystkich spraw. Wynik końcowy jest średnią ważoną poszczególnych wskaźników: im mniejsza jest ta średnia, tym lepsza łączna ocena pracy sądów.



Ranking polskich sądów


Sądy okręgowe karne i cywilne
2004'03'02punkty*
>>>>>


Sądy okręgowe karne
2004'03punkty*
>>>>


Sądy okręgowe cywilne
2004'03punkty*
>>>>


*im mniejsza liczba punktów, tym lepsza praca sądu
Więcej możesz przeczytać w 12/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Współpraca:

Spis treści tygodnika Wprost nr 12/2004 (1112)

  • Nafukani Lepperem21 mar 2004Kto jeszcze nie jest narkomanem, pewnie wkrótce nim zostanie.3
  • Skaner21 mar 2004Walendziak odchodzi z polityki Nie zgadzał się ze strategią Kaczyńskich polegającą na konfrontacji z Platformą Obywatelską, więc podejrzewano, że może przejść do partii Tuska i Rokity. Ale nic nie wskazywało na to, że Wiesław Walendziak w...6
  • Dossier21 mar 2004KRZYSZTOF MARTENS podkarpacki baron SLD Jesteśmy jak człowiek, który co rano budzi się z kacem. I poza kacem nic go nie interesuje "Gazeta Wyborcza" JÓZEF OLEKSY wicepremier, minister spraw wewnętrznych i administracji Ja...7
  • Licznik21 mar 20043 Hektary powierzchni zajmuje Pałac Kultury i Nauki 8 osób popełniło samobójstwo, skacząc z 30. piętra budynku 42 piętra ma PKiN 90 instytucji mieści się w Pałacu Kultury i Nauki 100 gatunków roślin zakorzeniło się w jego...8
  • Sawka21 mar 20048
  • Kadry21 mar 2004Kobieta z przeszłością, mężczyzna po przejściach - © M. Macierzyński/Reporter9
  • Playback21 mar 200413
  • Jak Tusk Poszedł na Wojnę21 mar 2004Marek Majewski - felieton13
  • Poczta21 mar 2004Listy od czytelników13
  • Z życia koalicji21 mar 2004Po tym jak w ramach rozdzielania stanowisk partyjnych i państwowych zmuszono Millera do abdykacji z Rozbrat, Borowski i Kaczmarek radzą mu, by czym prędzej zrezygnował z premierostwa. Tylko nie bardzo wiedzą, jak to teraz uzasadnić. Może...14
  • Z życia opozycji21 mar 2004Platforma Obywatelska pojechała do Łodzi. Tam ogłosiła dwie rzeczy. Pierwszą - że SLD właściwie już nie ma. I drugą - że walka o Polskę rozegra się między platformą a Samoobroną. Uff, dobrze, że poseł Witaszek porzucił Leppera. Inaczej wynik tej...15
  • Fotoplastykon21 mar 2004Henryk Sawka www.przyssawka.pl16
  • Narkotyk dla każdego21 mar 2004"Jak wezmę, czuję to, co powinienem czuć bez brania, czuję normalnie. A jak nie wezmę, czuję tylko straszną nudę, poza tym nic. Gdy przychodzi moja godzina i nie wezmę, to zaczyna być bardzo źle. Zostaje sama pustka, a na dnie ssie człowieka...18
  • Winni czarodzieje21 mar 2004Premier grupy trzymającej władzę24
  • Rauspolitik21 mar 200425 tys. legalnych pracowników polskich firm wyrzucono z Niemiec.26
  • Gdzie po sprawiedliwość?21 mar 2004Najlepsze są sądy w Legnicy i Tarnobrzegu, najgorsze - w Zamościu i Wrocławiu!30
  • Polskie krety KGB21 mar 2004Agenci KGB działali na szczytach polskiego wywiadu wojskowego już po upadku PRL - wynika z akt Stasi34
  • Nałęcz - Hazardziści z platformy21 mar 2004Liderom platformy marzy się western z dobrym szeryfem z PO i czarnym charakterem z Samoobrony37
  • Giełda i wektory21 mar 2004HossaŚwiat Reality szef Nigdy w życiu nie umył toalety. Tym razem jednak Jonathan Tisch, szef sieci hoteli Loews, musiał zawzięcie szorować sedes pod czujną kontrolą przełożonego. To jedna ze scen nowego amerykańskiego reality show "Kto teraz...40
  • Socjalizm europejskich samobójców21 mar 2004Przejawem ekonomicznej głupoty jest blokowanie w Unii Europejskiej przypływu tańszej siły roboczej42
  • Klin Hausnera21 mar 2004Nasi politycy zajmują się reglamentacją biedy48
  • Chiński mercedes21 mar 2004Sprawdź, czy twój samochód nie składa się z części made in China50
  • Łapka rynku21 mar 2004Koniec z polskimi - najdroższymi w Europie - rozmowami przez telefony komórkowe.54
  • Diamentowa gorączka21 mar 2004Brylanty mogą być na Gwiazdkę pięciokrotnie tańsze!56
  • Załatwione odmownie21 mar 2004Nie tylko różnice poglądów są przyczyną nienawiści do George'a Busha, ale też świadomość, że jego polityka odnosi sukcesy60
  • Supersam21 mar 2004Fotodrukarka Większość fotografii wykonuje się obecnie aparatami cyfrowymi. Zdjęcia takie przechowywane są zwykle na twardych dyskach komputerów lub płytach CD. Wiele osób chce jednak mieć tradycyjne fotografie na papierze. Można...62
  • Gorączka klubowej nocy21 mar 2004Zwykłe bywanie w knajpach londyńczycy zmienili w globalną modę64
  • Pigułka raju21 mar 2004Najwspanialszą oranżerię XX wieku stworzył Norman Foster w Ogrodzie Botanicznym Walii68
  • Kolonia przeklętych21 mar 2004Ostatnia osada trędowatych w Europie72
  • Kapitał uczuć21 mar 2004Zamiast prawdy Mel Gibson pokazał w "Pasji" wyszukaną masakrę, jakiej nie powstydziliby się współcześni terroryści74
  • Dzieło grabieży21 mar 2004Rosja, a później ZSRR wyzwalały nas ze skarbów narodowej kultury76
  • Know-how21 mar 2004Odwrót od antybiotyków Amerykańskie instytucje zdrowia publicznego zalecają lekarzom zaprzestanie stosowania antybiotyków w leczeniu infekcji uszu u dzieci. Prawie połowa antybiotyków stosowanych w takich przypadkach...79
  • Zagłodzić raka21 mar 2004Czy dzięki lekom nowej generacji większość nowotworów złośliwych stanie się wkrótce jedynie chorobami przewlekłymi?80
  • Niebezpieczeństwo na oko21 mar 2004Używanie soczewek kontaktowych grozi utratą wzroku84
  • Polowanie na grawitację21 mar 2004Albo ciemna materia nie podlega prawom grawitacji, albo nie ma żadnej ciemnej materii86
  • Bez granic21 mar 2004Prezydent jaskiniowiec "Słuchając go, można odnieść wrażenie, że śpiewa. Wtedy to jest najmilsze" - mówił o prezydencie Wenezueli taksówkarz Pablo Rosales, który wziął udział w proprezydenckim wiecu na ulicach...88
  • Rok (bez)wolności21 mar 2004Irak wciąż nie dokonał rachunku sumienia Ten pomnik jest jak Irak, nowy Irak - oświadczył Haidar, muzyk, mój bagdadzki znajomy, wpatrując się w dziwaczny monument na placu Fardus, czyli Rajskim.90
  • Żandarm pokoju21 mar 2004Angielski historyk Niall Ferguson w wydanej niedawno książce o imperium brytyjskim zarzucił Ameryce, że "cierpi na zespół braku koncentracji" i "niezdolność do trwałego zaangażowania w regionach świata, w których podejmuje się interwencje czy...93
  • Podział dla pokoju21 mar 2004W Iraku sytuacja mogłaby się radykalnie zmienić na korzyść, gdyby kraj ten podzielił się na trzy państwa - sunnitów, szyitów i Kurdów. W przeciwnym razie konflikty będą w tym regionie powtarzały się nieustannie. Dlatego dziwi mnie absurdalne weto...94
  • Długi zmierzch zła21 mar 2004Ameryka - w odróżnieniu od Europy - nie ma sojusznika, który rozpina nad nią parasol ochronny96
  • Wietrzenie Francji21 mar 2004Nawet 20 proc. głosów może zdobyć w wyborach regionalnych Front Narodowy Le Pena98
  • Intifada w sypialniach21 mar 2004Czy Izrael przekształci się w państwo dwunarodowe i straci żydowski charakter?100
  • Baskijska Al-Kaida21 mar 2004Wyszkoleni w Iraku baskijscy terroryści uderzyli w Madryt?102
  • Hiszpańscy Polacy21 mar 2004Krzyczeli, żeby uciekać jak najdalej, bo zaraz może wybuchnąć następna bomba Danuta Szpila, 28-latka pracująca w Madrycie jako pomoc domowa, była jedną z zabitych w ubiegłotygodniowym zamachu terrorystycznym.104
  • Menu21 mar 2004Świat Marzycielka w Hollywood Eva Green, 23-letnia urodziwa Francuzka, jest jedynym jasnym punktem filmu "Marzyciele" Bernardo Bertolucciego. Ta córka znanej aktorki Marlene Jobert zakończyła niedawno zdjęcia do kinowej wersji...106
  • Rybołówstwo muzyczne21 mar 2004Płyta długogrająca przegrywa z technologią i piratami108
  • Nie czytam, więc piszę21 mar 2004Wybitnego dzieła nie można stworzyć mimochodem112
  • Inwazja kmiotków21 mar 2004Pokolenie premiera Tony'ego Blaira będzie w najbliższych latach decydować o zawartości rockowych albumów114
  • DVD Kamila Śmiałkowskiego21 mar 2004Okrucieństwo nie do przyjęcia *** Reżyseria: Joel i Ethan Coen W rolach głównych: George Clooney, Catherine Zeta-Jones USA 2003 r. Czarna komedia romantyczna o adwokacie, specjaliście od rozwodów, i oszustce, również...115
  • Oscar dla Dworzaka21 mar 2004Twórcą hollywoodzkiego brzmienia był Czech, który umarł, zanim narodziło się Hollywood116
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego21 mar 2004TOMASZ STAŃKO QUARTET **** Suspended Night Stańko Tomasz sięgnął klasycznej pozycji klasyka. Wszyscy o nim słyszeli, ale dzieła czytało niewielu. Bo to wciąż dla wielu pan z wysokiej półki hermetycznego jazzu. A to przecież absolutna...117
  • Sława znaleziona w komiksie - Grzegorz Rosiński21 mar 2004Czasy są takie, że o wiarygodności polityka nie świadczą jego czyny, tylko ładny garnitur, ułożenie brwi oraz kolor oczu i zębów ani z erotyka - odpowiada Wprost Rosiński118
  • Sława i chała21 mar 2004Kino,płyta, książki,119
  • Z grzędy zrzędy - Rząd do prywatyzacji21 mar 2004Kiedy wróciłem w roku 1990 ze Stanów Zjednoczonych większość Polaków tkwiła na etapie wiary w bezpieczną kasę Grobelnego. Nikt nie myślał wtedy, że najlepszymi hasłami dla związków zawodowych i rządu są: "Wszystkie związki na Powązki" i "Nie...120
  • Organ Ludu21 mar 2004TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI121
  • Skibą w mur - Wargi Leppera21 mar 2004Czasy są takie, że o wiarygodności polityka nie świadczą jego czyny, tylko ładny garnitur, ułożenie brwi oraz kolor oczu i zębów122