Saper Ameryki

Dodano:   /  Zmieniono: 
Prezydenci USA się zmieniają, Alan Greenspan trwa
Alan Greenspan jest tak sławny jak Madonna" - uważa Justin Martin, autor biografii prezesa Rezerwy Federalnej, amerykańskiego banku centralnego. Greenspan jest pierwszym prezesem banku centralnego, który nie udzielił żadnego wywiadu, wyszedł z cienia urzędniczej posady i zyskał status niemalże gwiazdy. Ufa mu sześciu na dziesięciu Amerykanów. Za kadencji Greenspana indeks giełdowy Dow Jones Industrial Average wzrósł o 400 proc. (z 2 tys. punktów do 10 tys. punktów), oprocentowanie kredytów jest najniższe od 40 lat, a przeciętny Amerykanin jest dwa razy bogatszy niż był przed rozpoczęciem jego urzędowania. Republikanin Greenspan okazał się fachowcem ponad podziałami. Na kadencje nominowali go republikanie Ronald Reagan i George Bush, demokrata Bill Clinton, a 15 maja 2004 r. także obecny prezydent George W. Bush. To już 17. rok urzędowania Greenspana. Dzięki następnej nominacji w 2006 r. Greenspan ma szansę pobić rekord ustanowiony w 1970 r. przez Williama McChesneya Martina i stać się najdłużej urzędującym szefem banku centralnego w historii USA!

Słowo warte miliony
- To na sławie prezesowi Rezerwy Federalnej zależy najbardziej - mówi Sam Donaldson, gwiazda sieci telewizyjnej ABC. Popularność Alanowi Greenspanowi przyniosły organizowane od 1994 r. i transmitowane przez media posiedzenia Federalnej Rady Rynku Otwartego (Federal Open Market Committee). Podczas nich szef tej rady Greenspan informuje Amerykanów o polityce ekonomicznej, którą zamierza realizować. Przed Greenspanem przeciętny Amerykanin uważał, że sytuacja ekonomiczna jest wypadkową tego, co dzieje się w fabrykach Forda, Boeinga czy IBM. Teraz dostrzegł, że oprocentowanie kredytów (czyli wysokość stóp procentowych) i inflacja są równie ważne. Praca prezesa banku centralnego przypomina przy tym pracę sapera, a każde jego słowo może wywołać panikę albo euforię na rynku. Dlatego banki na całym świecie zatrudniają psychologów, którzy ze sposobu, w jaki wypowiada się Alan Greenspan, próbują wywnioskować, jaka jest jego ocena gospodarki. Kiedy Greenspan potknął się przy wsiadaniu do służbowego cadillaca i zażartował, że firma produkuje coraz gorsze samochody, wartość spółki na giełdzie w ciągu kilku godzin spadła o kilkadziesiąt milionów dolarów! Dlatego prezes mówi w taki sposób, by przypadkiem nie ujawnić jakiejś tajemnicy zawodowej. To przydatna umiejętność w pracy prezesa banku centralnego, ale zupełnie niepraktyczna w życiu prywatnym. Jego obecna żona, dziennikarka NBC Andrea Mitchell, dopiero za trzecim razem zrozumiała, że się jej oświadcza.

Układ z Clintonem
19 października 1987 r., dwa miesiące po objęciu przez Greenspana funkcji szefa Rezerwy Federalnej, indeks giełdowy Dow Jones Industrial Average spadł o 508 punktów (z 2500 punktów). To był spadek prawie dwukrotnie większy niż ten, który zapoczątkował wielki kryzys w 1929 r. Greenspan wyciągnął jednak wnioski z błędu ówczesnego prezydenta Herberta Hoovera i nie okłamywał inwestorów, że wszystko jest w porządku. Zamiast tego zadeklarował, że bank centralny jest gotów udzielać pożyczek bankom i domom maklerskim, które będą miały kłopoty finansowe. Oświadczenie uspokoiło inwestorów. Powrócili na parkiet i już pierwszego dnia indeks odrobił jedną piątą strat z 19 października.
Alan Greenspan jest także autorem planu, który doprowadził do najdłuższego okresu wzrostu gospodarczego w USA w latach 1993-2000. Już ósmego dnia urzędowania Bill Clinton zaprosił Greenspana na rozmowę do Białego Domu. Pochodzący z lewicującej Partii Demokratycznej Clinton zdawał sobie sprawę, że jeżeli chce się utrzymać przy władzy, to musi stosować konserwatywną politykę ekonomiczną, bo tylko taka gwarantuje szybki wzrost gospodarczy. Greenspan przekonał Clintona, że głównym obciążeniem gospodarki był wówczas wysoki deficyt budżetowy. Zawarli więc układ: Clinton miał obniżyć deficyt budżetowy o 140 mld USD, a Greenspan - doprowadzić do spadku stóp procentowych. - Współpraca Clintona z Greenspanem to przykład całkowitego wyrzeczenia się przez prezydenta władzy nad gospodarką - komentuje dla "Wprost" prof. Thomas Sowell z Uniwersytetu Stanforda. W latach 90. administracja Clintona zlikwidowała deficyt budżetowy, a Greenspan obniżył stopy procentowe do 5 proc. rocznie. Tańsze kredyty pobudziły gospodarkę i ta zaczęła wzrastać średnio o 3 proc. rocznie.


Maestro finansów
"Teraz jest czas na obniżanie podatków" - oznajmił w 2001 r. Alan Greenspan. Clinton nie wysłuchał jednak wszystkich jego rad i podniósł podatki dla najlepiej zarabiających Amerykanów (najwyższa stawka podatku dochodowego wzrosła z 31 proc. do 39,6 proc.). Na skutki nie trzeba było długo czekać. Pod koniec jego kadencji gospodarka zaczęła zwalniać. Po przejęciu władzy przez George'a W. Busha Greenspan pomógł republikanom naprawić ten błąd; poparł obniżki podatków zaproponowane przez George'a W. Busha, dzięki czemu Bush łatwo uzyskał w Senacie poparcie dla swojego planu. Kolejny raz maestro (tak zatytułowana jest biografia Greenspana autorstwa Boba Woodwarda) miał rację. Amerykańska gospodarka łagodnie przeszła przez poclintonowską recesję i dziś rozwija się w tempie 4 proc. rocznie.
Alan Greenspan formalnie jest drugim - po prezydencie - najpotężniejszym człowiekiem w USA. To tak ważna pozycja, że nawet Amerykanie o lewicowych sympatiach są zgodni, że "kasy" powinien pilnować człowiek o konserwatywnych poglądach na gospodarkę. Pochodzącego z Partii Republikańskiej Greenspana popiera 51 proc. wyborców demokratów.

Prezydent biznesu
Rozmowa z Garym S. Beckerem, laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, przyjacielem Alana Greenspana

Ludwik M. Bednarz: - Na czym polega rzeczywista siła Alana Greenspana?
Gary S. Becker: - W XVIII wieku Adam Smith udowodnił, że są trzy wymiary, które decydują o losach świata: pokój, sprawiedliwość i niskie podatki. Ja twierdzę, że równie ważny jest czwarty wymiar: polityka monetarna. Ameryka - a wraz z nią znaczna część świata - została obdarowana dwoma najlepszymi szefami Rezerwy Federalnej (Federal Reserve System, czyli Fed): Paulem Volckerem i ostatnio wspaniałym Alanem Greenspanem. To dzięki Greenspanowi, mimo burzliwych dla świata i Ameryki ostatnich kilkunastu lat, polityka monetarna była stabilna, przewidywalna, a inflacja niska. Dzięki temu amerykańska gospodarka wciąż jest bardzo zdrowa.
- Niektórzy amerykańscy politycy winią Greenspana za to, że za późno zareagował na symptomy recesji, której niedawno doświadczyła Ameryka.
- Przeciwnie, to dzięki jego konsekwentnemu działaniu recesja nie była głęboka i długotrwała.
- Gospodarka rozwija się cyklicznie. Czy nawet Alan Greenspan może cokolwiek zrobić wbrew tej podstawowej zasadzie ekonomicznej?
- Oczywiście nawet Fed i Greenspan nie mogą zmienić praw rządzących gospodarką. Mogą jednak łagodzić długość i głębokość cyklów. W tym właśnie Greenspan jest absolutnym mistrzem.
- Czy Greenspan - jak twierdzą ekonomiści - naprawdę ma większą władzę niż prezydent Stanów Zjednoczonych?
- Jest niezwykle silną osobowością, autentycznie dominuje nad całym siedmioosobowym zespołem tworzącym Fed. A Fed rzeczywiście znaczy w amerykańskiej gospodarce co najmniej tyle, ile prezydent.

Rozmawiał Ludwik M. Bednarz
San Francisco
Więcej możesz przeczytać w 24/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Współpraca:

Spis treści tygodnika Wprost nr 24/2004 (1124)

  • Postępaki13 cze 2004Postępowcy psują rynek, by wprowadzić protezy rynku5
  • Wprost od czytelników13 cze 2004Listy od czytelników5
  • Skaner13 cze 2004AMERYKA REAGANA "Gdy Pan wezwie mnie do siebie - kiedykolwiek miałoby to być - odejdę z wielką miłością dla tego kraju i wieczną, optymistyczną wiarą w jego przyszłość" Ronald Reagan, 5 listopada 1994 Smutnym dniem dla całej...8
  • Sawka13 cze 200410
  • Kadry13 cze 200411
  • Licznik13 cze 20040 złotych płacą za audycje wyborcze w radiu i TV komitety wyborcze, które zarejestrowały swoje listy co najmniej w dziewięciu okręgach 9 komisji wyborczych znajduje się na statkach 14 komitetów zarejestrowało swoje listy w całym...11
  • Playback13 cze 200413
  • O OPŁATACH ZA LECZENIE13 cze 2004Felieton Marka Majewskiego13
  • Poczta13 cze 2004Książka na twardo Chcę podziękować za felieton Tomasza Raczka "Książka na twardo" (nr 22). Po raz pierwszy ktoś zebrał i przedstawił moje przekonania dotyczące książek, ich wyglądu i sposobu "używania". Obkładanie książek toną...13
  • Z życia koalicji13 cze 2004Mylili się ci, którzy myśleli, że w konkursach w Telewizji Białoruskiej oddział w Warszawie obowiązuje kryterium polityczne. Otóż, na pięciu szefów oddziałów terenowych trzech wybranych to Nowaki, z czego dwa czerwone,...16
  • Z życia opozycji13 cze 2004  W Sejmie przechadzał się - jak to ma w zwyczaju - dyrektor biblioteki warszawskiej Michał Strąk. Odwiedził klub PSL, pospacerował korytarzami z posłem Kuźmiukiem, pewno wpadł do Wojciechowskiego. Aż dziw, że nie odwiedził Stefaniuka. Wszak...17
  • Fotoplastykon13 cze 2004Henryk Sawka www.przyssawka.pl18
  • Lawina Rywina13 cze 2004Do obalenia postkomunizmu potrzeba większej energii, wiary i determinacji niż do obalenia komunizmu20
  • Zerminator13 cze 2004To będzie najważniejsze zero w moim życiu: jak w powiedzeniu od zera do bohatera. Wyzeruję nim wszystkich swoich przeciwników - miał powiedzieć Zbigniew Ziobro, kiedy Leszek Miller nazwał go zerem.23
  • Zemsta Wieczerzaka13 cze 2004Polowanie z nagonką na swoich nielojalnych kompanów rozpoczął były prezes PZU Życie26
  • Ruch Oporu Obywatelskiego13 cze 2004Jak obalić lokalnego tyrana - poradnik konspiratora.28
  • ZUS fiction13 cze 2004Pół miliona złotych z naszych składek wydał ZUS na nikomu niepotrzebną imprezę - śledztwo TVN i "Wprost".32
  • Polska fatamorgana13 cze 2004Dlaczego Polacy idealizują PRL?34
  • Rząd rżnie głupa13 cze 2004Zdanie "Rząd rżnie głupa" najtrafniej oddaje klimat ostatnich 15 lat - uznali uczestnicy głosowania Wprost Online. Słowa te wypowiedział kiedyś Janusz Korwin-Mikke, założyciel Unii Polityki Realnej. To i inne głośne powiedzenia znalazły...36
  • Nałęcz - We własnych sidłach13 cze 2004Dołki, które pod innymi kopie SLD, mogą się okazać grobem dla samego sojuszu36
  • Giełda13 cze 2004HossaŚwiat Paragraf na szejka Senat USA pracuje nad ustawą, która pozwoli na postawienie rządów krajów należących do kartelu producentów ropy naftowej OPEC przed amerykańskim sądem. Jeżeli plan się powiedzie, ceny ropy...38
  • Inwestycja w skansen13 cze 2004Dopłaty unijne przeniosą polskie rolnictwo w XIX wiek40
  • Złoty na celowniku13 cze 2004Pół miliarda dolarów wystarczy spekulantom, żeby puścić nas z torbami44
  • Kod biznesu13 cze 2004Tag w handlu? Tak!47
  • Saper Ameryki13 cze 2004Prezydenci USA się zmieniają, Alan Greenspan trwa50
  • Hamburger a sprawa polska13 cze 2004Jedzenie to przyjemność odzyskana po latach upokorzeń w "punktach zbiorowego żywienia54
  • Supersam13 cze 2004Odporna i szybka TDK jako pierwsza firma wprowadziła na polski rynek nośniki DVD umożliwiające zapis z prędkością 8x. Nowe media współpracują ze wszystkimi nagrywarkami DVD-R/RW. Specjalna wersja płyt ScratchProof jest przeznaczona dla...56
  • Dyktatura równości13 cze 2004Gejowi rękę podam, przed kamerą się pokażę, ale tyłem do niego nie stanę - żartuje jeden z liderów lewicy. Rozmowom o prawach homoseksualistów towarzyszą uśmieszki, porozumiewawcze spojrzenia i lekceważące machanie ręką. Niesłusznie. Lesbijki i...58
  • Czempionat statystów13 cze 2004Mistrzostwa Europy albo znikną, albo będą czymś w rodzaju drugorzędnego turnieju olimpijskiego66
  • Tajne miasto13 cze 2004Czy Nan Madol jest częścią zaginionego kontynentu Mu?70
  • Makłowicz do Bikonta, Bikont do Makłowicza - Zielone ucztowanie13 cze 2004Wróciłem właśnie z Norymbergi. Reprezentowaliśmy tam podczas dorocznego święta, zwanego Blaue Nacht, miasto Kraków i uczyniliśmy to godnie, bowiem Jorgos Skolias i Bronek Duży dali fenomenalny koncert na głos i puzon, a i mnie udało się zrobić...72
  • Ekran osobisty - Muzyczna jemioła13 cze 2004Teledyski stały się zjawiskiem samoistnym, nie służącym muzyce, lecz na niej pasożytującym73
  • Polski D-Day13 cze 2004Historia zapomniała o naszym udziale w największym zwycięstwie w dziejach świata74
  • Know-how13 cze 2004We wtorek 8 czerwca czarna tarcza Wenus będzie widoczna na tle Słońca. "Przejście" Wenus po tarczy słonecznej to bardzo rzadkie zjawisko. Tym razem potrwa około sześciu godzin i będzie najlepiej widoczna w Europie, Afryce i Azji. Do...77
  • Biotechnologia talerza13 cze 2004Larum, jakie dziś podnoszą na Starym Kontynencie przeciwnicy żywności ze zmienionym DNA - w związku z niedawną decyzją Komisji Europejskiej dopuszczającą komercyjną uprawę zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy (Bruksela w tym miesiącu rozpatrzy dwa...78
  • Krzesiwo pradziadów13 cze 2004Odkryto najstarsze ogniska praczłowieka82
  • Bez granic13 cze 2004Miss podatników "Kiedy ogłosili, że wygrałam, było to dla mnie jak hiperwentylacja. Wszyscy krzyczeli i klaskali, sędziowie machali, dziewczyny za mną płakały. To było oczyszczające" - opowiadała zaraz po wyborze na Miss Universe...84
  • Transatlantyk Bush13 cze 2004500 mld USD wypełnia ocean uprzedzeń dzielących UE i Amerykę86
  • Fotodyplomacja13 cze 2004Włoskiej lewicy nie stać na odwagę88
  • Pałac terrorystów13 cze 2004Al-Kaida stała się narzędziem w walce o saudyjski tron90
  • Cud nad Żółtą Rzeką13 cze 2004Jak chiński smok uczy łapać myszy rosyjskiego niedźwiedzia94
  • Komisarz kompromisu13 cze 2004Verheugen na premiera Europy?96
  • Widmo Slobo13 cze 200413 czerwca Serbowie wybiorą przyszłość98
  • Menu13 cze 2004Świat Straszny Harry Harry Potter dorasta. Kolejne tomy sagi J.K. Rowling są coraz poważniejsze i bardziej skomplikowane. Kinowe ekranizacje muszą, chcąc nie chcąc, iść w ich ślady. Trzeci film "Harry Potter i więzień Azkabanu" nie jest...100
  • Gdzie jest Rafael?13 cze 2004W Polsce może się znajdować wiele cennych dzieł sztuki uznanych za zrabowane przez Niemców lub Rosjan.102
  • Braterstwo ekranu13 cze 2004Bracia Coenowie najpierw podbili kampusy, potem międzynarodowe festiwale, a wreszcie - szeroką widownię106
  • DVD Kamila Śmiałkowskiego13 cze 2004recenzje107
  • Męska diwa rocka13 cze 2004Morrissey to pierwowzór mężczyzny metroseksualnego - ani homo-, ani hetero-, ani bi-108
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego13 cze 2004Recenzje płyt109
  • Sława i chała13 cze 2004DVD Powrót Jacksona To drugi przebój kinowy wszech czasów - lepszy jest tylko "Titanic" Jamesa Camerona. Trzygodzinny "Powrót króla" zdobył w tym roku jedenaście Oscarów. Nowozelandczyk...111
  • Pani mi mówi "niemożliwe"13 cze 2004Błochowiaczka załatwiła komisję za pomocą procedury, to i za pomocą procedury Sejm załatwił Błochowiaczkę Jan T. Stanisławski Zaczyna się sezon wpadania w dołki. Pierwsza wpadła Błochowiaczka, co pod kolegą z ławki, Ziobrą niejakim, dołki kopała,...112
  • 300 batów13 cze 2004Osób skazanych i nadal zasiadających w Sejmie do więzienia wsadzić nie można, ale kara chłosty, czemu nie?112
  • Ueorgan Ludu13 cze 2004TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 24 (89) Rok wyd. 3 WARSZAWA, poniedziałek 7 maja 2004 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza W cieniu działań P. Prezydenta Urodziny Koziołka Bez specjalnego echa odbył się cykl imprez w Pacanowie związanych z...113
  • Skibą w mur - Precz z Polską!13 cze 2004Myślałem, że po 15 latach demokracji wycieranie sobie gęby Polską nie jest już w modzie114