Rządy sprzeciwu

Dodano:   /  Zmieniono: 
Kultura polityczna Izraela i III RP jest podobna i to chyba nieprzypadkowe podobieństwo Gdyby na bezludnej wyspie zostało tylko dwóch Żydów, każdy z nich otworzyłby sklep. Jeden sprzedawałby drugiemu i tak by sobie istnieli. Taki opis Żydów i ich sposobu na życie dał Mendele Mocher Sfarim w książce "Księga nędzarzy". Przedstawiając rozpowszechniony obraz Żyda z małego miasteczka w Europie Wschodniej, rozumny i dowcipny pisarz może rywalizować z najlepszymi socjologami i psychologami o poznanie ludzkiej duszy i sposobów funkcjonowania w społeczeństwie.
Szolem Alejchem, inny słynny pisarz żydowski, autor "Dziejów Tewji Mleczarza", pisał z kolei o miasteczku, w którym mieszkał tylko jeden Żyd, ale były tam aż dwie synagogi. Kiedy spytano tego człowieka, po co mu dwie, odpowiedział: "W jednej się modlę, w drugiej się nie modlę!". To inna strona wizerunku Żyda, odzwierciedlająca małomiasteczkowy upór i kłótliwość. Kiedy trzy lata temu wojska amerykańskie weszły do Kabulu, stolicy Afganistanu, znalazły tam malutką, ale czynną synagogę i aż dwóch Żydów. Jeden modlił się przed południem, drugi wieczorem, dlatego że z sobą nie rozmawiali. Ta historia jest bardzo bliska opowiadaniu Szolema Alejchema.

Polityczny folklor
Jak to się ma do politycznego folkloru Izraela (i oczywiście innych narodów)? Od utworzenia Państwa Izrael szesnaście razy odbyły się wybory do Knesetu. Nigdy żadna partia nie zdobyła większości. Zawsze więc istniała potrzeba utworzenia koalicji, która jest niezaprzeczalną częścią kultury politycznej i izraelskiej demokracji (podobnej do polskiej). Nasz polityczny temperament i względnie klasyczny system wyborów dzielą Kneset na wiele frakcji. Póki w Izraelu będzie istniał taki system wyborów ogólnopaństwowych, nie ma szansy, by pojawiła się partia większości.
Jedną z głównych przeszkód w stworzeniu trwałej koalicji jest to, że żadna
partia nie jest gotowa do stworzenia sojuszu z inną partią. To jeden z dzisiejszych problemów Ariela Szarona, który próbuje rozszerzyć koalicję, mającą zaledwie 57 głosów w 120-osobowym parlamencie.
U schyłku lat 40. i na początku lat 50. David Ben Gurion i jego laburzystowska Mapai - wówczas partia rządząca - odmówili współpracy z Maki, partią izraelskich komunistów, i z prawicową partią Cherut. Lider tej ostatniej - Menachem Begin - w 1977 r. został premierem. Później ugrupowania lewicowe odmówiły zawiązania koalicji z radykalną prawicą.
W 1999 r. hasłem Ehuda Baraka było: "Tylko bez Szaas!" (czyli bez ortodoksyjnej partii narodowej, popieranej przez wychodźców z Afryki Północnej), chociaż zaraz po wyborach zasiadł on z szaasowcami w jednej koalicji. Co prawda nie na długo. Dziś Szinui (liberalna partia antyklerykalna, popularna wśród klasy średniej, której większość członków ma pochodzenie aszkenazyjskie) z Tomim Lapidem, ministrem sprawiedliwości, odmawia zasiadania w koalicji z Szaas i grozi Arielowi Szaronowi odejściem, jeśli premier włączy Szaas do rządu. Ani prawica, ani lewica nigdy nie zapraszały do rządu ugrupowań arabskich, co jest przejawem dyskryminacji na tle narodowym. I jedni, i drudzy wolą mieć Arabów w szeregach swoich grup syjonistycznych i rezerwują dla nich jedno lub dwa miejsca na listach wyborczych. W ostatnich dziesięciu latach 90 proc. izraelskich Arabów odmawiało poparcia partiom syjonistycznym, oddając pierwszeństwo arabskim ugrupowaniom narodowym, które na ogół zdobywają dziesięć, dwanaście miejsc w Knesecie (10 proc.).
Kłopoty Szarona
Główne partie rządzące nie chcą być podejrzewane o współpracę ani z ugrupowaniami arabskimi, ani z partiami ortodoksyjnych Żydów, ani z komunistami. Formujący się rząd w Izraelu ma więc ograniczone pole manewru. Częste kryzysy wynikają z polityki, która zaczyna się od słowa: "nie!". Jak już wspomniałem, w latach 1949-2003 wybory do Knesetu odbyły się szesnaście razy, a powstało ponad trzydzieści rządów, co świadczy o niestabilności politycznej (kultura polityczna Izraela i demokratycznej Polski jest podobna i to chyba nieprzypadkowe podobieństwo).
Wszystkie próby zmian w systemie wyborów były bezowocne. W Knesecie nigdy nie było większości, która poparłaby taką zmianę. Izrael jest jedną z nielicznych demokracji zachowujących historyczny system wyborów ogólnokrajowych. Dlatego nigdy nie istniała możliwość ograniczenia liczby partii sprzeciwu, partii "nie".
Była próba zaprowadzenia władzy parlamentarnej przez wprowadzenie bezpośrednich wyborów premiera. W taki sposób w 1996 r. wybrano Benjamina Netaniahu, w 2001 r. Ariela Szarona. To jednak również nie pomogło. W latach 1998-2001 wybory do Knesetu odbyły się trzykrotnie. Kneset zrezygnował z bezpośrednich wyborów szefa rządu i wrócił do poprzedniego systemu. Wybory w 2003 r. znów nie wyłoniły partii większości. Szaron został zmuszony do stworzenia sojuszu czterech partii, z których dwie to w istocie bloki partyjne. Ta koalicja rozsypała się, poróżniona stosunkiem do Szaronowskiej polityki pokoju. Istniała możliwość stworzenia nowej, szerszej koalicji i włączenia do rządu Partii Pracy Szymona Peresa, ale znów zwyciężyło "nie". Centrum rządzącego Likudu większością głosów podjęło decyzję, że premierowi nie wolno dołączyć laburzystów do koalicji. Izraelską polityką naprawdę rządzi "nie!". Potrzeba trwałego sojuszu. Przyszłość pokaże, kto zwycięży: "tak" czy "nie". Albo znów odbędą się wybory i wszystko zacznie się raz jeszcze.
Więcej możesz przeczytać w 50/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Autor:
Współpraca:

Spis treści tygodnika Wprost nr 50/2004 (1150)

  • Na stronie - Protezy12 gru 2004Gdyby dobry Bóg pozbawił nas pragnień konsumpcyjnych, nie byłoby naszej cywilizacji Czy można sprawnemu człowiekowi sprzedać protezę ręki, nogi, a nawet głowy? Czy można nakłonić go do dobrowolnej amputacji zdrowego organu, zalecając w to miejsce...3
  • Wprost od czytelników12 gru 2004DUŻA APOKALIPSA Zgadzamy się z recenzją Tomasza Raczka "Duża apokalipsa" (nr 48). Film "Upadek" nie gloryfikuje Hitlera, wręcz przeciwnie, jest jednym wielkim oskarżeniem tej postaci. Został jednak spreparowany przez...3
  • Skaner12 gru 2004Ręce do góry! "Polska może przegrać spór z Eureko" - ostrzegał 3 grudnia minister skarbu Jacek Socha. W ten sposób usprawiedliwiał dążenie do ugody z mniejszościowym akcjonariuszem PZU, bo przegrana ma oznaczać dla...8
  • Dossier12 gru 2004Gdybym po mamie był szczupły, a po ojcu odziedziczył łysinę, to nie wiem, czy byłbym bardziej zadowolony "Viva!" ALEKSANDER KWAŚNIEWSKI prezydent RP Od czasu do czasu tankowałem benzynę na stacjach Orlenu, ale teraz tego unikam, by nikt...9
  • Sawka12 gru 200410
  • Kadry12 gru 200411
  • Playback12 gru 200413
  • M&M12 gru 2004Koniec zagrożenia Gdy już i na komisję można znaleźć haka, to haki się sczepiają. Gmatwanina taka jest nie do rozplątania. Nie drżyj, sekretarzu. Już jest niewykonalny zamiar demontażu.13
  • Poczta12 gru 2004KULTURKAMPF W moim artykule "Kulturkampf" (nr 49) w zdaniu "ornat z motywami męczeństwa ćw. Stanisława ufundowany ongi przez Piotra Kmitę" słowo "ongi" (oznaczające "niegdyś, w przeszłości") zostało -...13
  • Nałęcz - Odsłonięta przyłbica12 gru 2004Zasada jednomyślności sparaliżuje UE, tak jak liberum veto sparaliżowało I Rzeczpospolitą Osobom, które interesują się historią, ostatnia sejmowa debata o traktacie konstytucyjnym Unii Europejskiej bardzo przypominała spór o Konstytucję 3 maja....14
  • Nasz obowiązek12 gru 2004Rozmowa z prof. Witoldem Kuleszą, zastępcą prezesa Instytutu Pamięci Narodowej15
  • Z życia koalicji12 gru 2004Dopadł nas w Sejmie miły człowiek. Przedstawił się i wylegitymował: Krzysztof Brzózka, prezes (obecnie trzecioligowego) RKS Okęcie. I opowiedział historyjkę o pośle SLD. - Kiedy u nas w klubie grał Marek Wagner, to wołali na niego...16
  • Z życia opozycji12 gru 2004Polskę dotknęło straszne nieszczęście. Inicjatywie dla Polski i Partii Centrum nie udało się zjednoczyć, chociaż obie formacje stanęły w jednym hotelu, acz na różnych piętrach. IdP miała się rozwiązać i pójść do centrystów....17
  • Fotoplastykon12 gru 200418
  • Aleksander Bizantyjski12 gru 2004Prezydent Kwaśniewski stworzył alternatywny rząd, tyle że nikomu niepotrzebny O jedną czwartą więcej niż Francuzi na Jacques`a Chiraca wydadzą w przyszłym roku polscy podatnicy na Aleksandra Kwaśniewskiego. Tyle że francuski prezydent utrzymuje...20
  • Siatka Ungiera12 gru 2004Marek Ungier, szef gabinetu prezydenta, nie mówi prawdy w sprawie afery Juventuru "To kuriozalne, że w demokratycznej Polsce można być 9 lat podejrzanym i samemu się o tym nie dowiedzieć" - mówił prezydent Kwaśniewski o sytuacji swojego ministra...24
  • Prezydencki bajer12 gru 2004Za kilka tysięcy złotych można kupić nagrodę, której patronuje Aleksander Kwaśniewski Pod patronatem Aleksandra Kwaśniewskiego naciągacze wręczają tytuły Człowiek Roku Pomorza Środkowego. Z kapitułą współpracuje doradca prezydenta Jerzy...25
  • Rokita, wróć!12 gru 2004Poza Giertychem członkowie komisji śledczej nie pojmują, że powinni działać tak, by zainteresować szeroką publiczność Jej początek przypominał blitzkrieg: błyskawiczne tempo ataku, wiele sukcesów, przeciwnicy w rozsypce i panice. I kiedy sejmowa...26
  • Państwo wydmuszka12 gru 2004Nie byłoby afer Orlenu i Rywina, gdyby sprywatyzowano polski koncern naftowy i telewizję publiczną Koniec III Rzeczypospolitej jest nieuchronny. Zdają sobie z tego sprawę wszyscy poza grupami interesów, które - kosztem innych - świetnie sobie...28
  • Legiony prałata12 gru 2004Nowy Obóz Narodowo-Radykalny tworzy się wokół księdza Henryka Jankowskiego Boże, pokonaj biskupa masona" - plakaty takiej treści od kilku dni wiszą w sąsiedztwie gdańskiej parafii świętej Brygidy. Na niedzielnych wiecach tłum obrońców prałata...30
  • Bagdad koło Warszawy12 gru 2004Zamiast inwestować w kraj, inwestowaliśmy w wybujałe ambicje chorego dyktatora Irakijczycy nigdy wam tego nie zapomną. Nie zapomnimy wam uwolnienia 25 mln ludzi ze zbrodniczego systemu totalitarnego. Decyzja o wysłaniu polskich wojsk do Iraku była...34
  • Giełda12 gru 2004Hossa Świat Słowacja odjeżdża Za 300 mln euro amerykański Ford Motor wybuduje na Słowacji fabrykę skrzyń biegów. Pracę w zakładzie znajdzie około tysiąca osób. Słowacy wygrali konkurencję o tę inwestycję - dzięki niskim podatkom i...38
  • Jarugonomika12 gru 2004"Ci, którzy mają mało albo średnio, składają się na bogactwo pozostałych 5 proc." - to dla wicepremier Izabeli Jarugi-Nowackiej definicja podatku liniowego. "Wprowadzenie 50-procentowej stawki podatkowej to lepsza realizacja konstytucyjnej zasady...40
  • VATasmagoria12 gru 2004Rząd chce podwyższyć VAT i nazwać to jego obniżką Za rządów Władysława Gomułki, jeśli władzy brakowało pieniędzy, to ogłaszała obniżkę cen. Taniały lokomotywy, czołgi i statki, drożała natomiast żywność i wszystkie inne towary. Całą operację...44
  • Kurs Friedmana12 gru 2004Ameryka nie boi się słabego dolara Podczas niedawnej podróży do Europy wstąpiłem w Londynie na lunch do restauracji Garfunkel. Ostatnio byłem tam dwa lata temu; ceny w funtach sterlingach były wtedy znacznie niższe niż obecnie. Na dodatek za...46
  • Nekromanta z Wall Street12 gru 2004Jak zarobić dwa miliardy dolarów na bankructwie "Zabijemy cię, jeśli nie zapłacisz nam miliona dolarów" - zagroziło Eddiemu Lampertowi w styczniu 2003 r. kilku zamaskowanych mężczyzn. Biznesmenowi porwanemu dla okupu udało się przekonać porywaczy...48
  • Iniemamocne12 gru 2004Polka bizneswoman wyparła matkę Polkę50
  • Załatwione odmownie - Amerykańskie remanenty12 gru 2004Lewicująca elita wytrwale pcha nas w kierunku cywilizacyjnej degradacji Komentarz powyborczy, który ukazał się we "Wprost" dwa tygodnie temu, napisałem przed wyborami, uważając sytuację za bardzo przejrzystą i łatwą do przewidzenia (mimo...52
  • Kupuję, więc jestem kimś12 gru 2004Konsumpcja motorem cywilizacji Pokaż, co konsumujesz, a powiem ci, kim jesteś - tak brzmi motto współczesnego człowieka. I tak było właściwie zawsze. Bo poziom konsumpcji określa ludzkie aspiracje i pozycjź w społecznej hierarchii....54
  • Makłowicz do Bikonta, Bikont do Makłowicza - Chwytanie ślimaka za rogi12 gru 2004Piotrusiu! Był to z pewnością początek lat 90. ubiegłego wieku, gdy otworzywszy jeden z lokalnych periodyków, ujrzałem niezwykle dziwny komunikat. Informowano w nim, że wojewoda krakowski (tak, krakowski, rzecz działa się przed reformą...72
  • Ekran osobisty12 gru 2004W dzisiejszych czasach to przywilej mieć przed sobą kogoś, przed kim można i warto otworzyć duszę Jakoś tak się ostatnio utarło, że jeśli chcemy porozmawiać o telewizji, to zaraz sięgamy po najnowsze wyniki oglądalności albo załamujemy ręce nad...73
  • Oportunista o dobrym sercu12 gru 2004Schindler podkreślał, że jest Austriakiem, a wojna i jej okrucieństwo to dzieło Prusaków Scena z "Listy Schindlera" Stevena Spielberga: Oskar Schindler, chodząc nerwowo po pokoju, dyktuje Izaakowi Sternowi listę ludzi, którzy zostaną ocaleni;...74
  • Know-how12 gru 2004Wyższość słownikowa Neandertalczycy przegrali konkurencję z Homo sapiens z powodu gorzej rozwiniętego systemu komunikacji. Prof. Paul Mellars z Cambridge University twierdzi, że nasi przodkowie umieli konstruować złożone zdania i posługiwali się...78
  • Kod wiary12 gru 2004Rodzimy się z predyspozycją do wiary w Boga, podobnie jak ze zdolnością posługiwania się mową Uwierzyłeś dlatego, ponieważ Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli" - tak w Ewangelii według św. Jana Jezus zwrócił się do...80
  • Gdzie się leczyć12 gru 2004Najlepsze szpitale (2): neurochirurgia, otolaryngologia, ginekologia Musimy się uczyć od Polaków - powiedział prof. Hans-Peter Zenner, słynny europejski otolaryngolog z Niemiec, kiedy wszedł do nowoczesnego bloku operacyjnego w Klinice...84
  • Bez granic12 gru 2004Co z tymi portretami? Dwa tygodnie temu napisaliśmy, że - według rosyjskich i południowokoreańskich dziennikarzy - z niektórych budynków w Phenianie znikają portrety Kim Dzong Ila. No i posypały się na nas gromy. Że nic takiego się...94
  • Wyciskanie pomarańczy12 gru 2004Rosyjska piąta kolumna ma zatrzymać Ukrainę w orbicie Moskwy albo zdestabilizować ten kraj Leonid Kuczma urządził w tym roku wielką fetę z okazji 350. rocznicy ugody perejasławskiej, która podporządkowała Kozaków, a potem całą Ukrainę dominacji...96
  • Imperializm słabości12 gru 2004Tysiące francuskich uchodźców z Afryki koczuje w tymczasowych schroniskach pod Paryżem. Takich obrazków Francja nie widziała od czasu ewakuacji z Algierii. Od momentu wybuchu antyfrancuskich pogromów na Wybrzeżu Kości Słoniowej na początku...100
  • Humanizm faszystowski12 gru 2004Rozmowa z Udo Voigtem, szefem Narodowo-Demokratycznej Partii Niemiec102
  • Rządy sprzeciwu12 gru 2004Kultura polityczna Izraela i III RP jest podobna i to chyba nieprzypadkowe podobieństwo Gdyby na bezludnej wyspie zostało tylko dwóch Żydów, każdy z nich otworzyłby sklep. Jeden sprzedawałby drugiemu i tak by sobie istnieli. Taki opis Żydów i ich...104
  • Pigułka normalności12 gru 2004"Kto nie zna historii Polski, niech nie próbuje jej reformować" - definiuje zadania dwumiesięcznika "Arcana" jego redaktor naczelny prof. Andrzej Nowak. Okazja jest dobra, bo krakowskie pismo obchodzi właśnie dziesięciolecie.106
  • Menu12 gru 2004KRÓTKO PO WOLSKU Instalacje i happeningi Artystyczne happeningi coraz częściej przybierają formę sztuki rąbanej. Ważnym etapem byŁ występ Daniela Olbrychskiego (filmowego Rębajły), ale okazuje się, że do takich działań nie trzeba Zachęty. W...108
  • Świr polski12 gru 2004Dla młodych twórców polskość nie jest powodem do dumy, lecz wstydu Ojczyzna moja wolna, wolna...Więc zrzucam z ramion płaszcz Konrada" - pisał Antoni Słonimski. Podobnie jak pozostali Skamandryci Słonimski odczuwał przesyt, a wręcz niechęć do...112
  • Aukcyjny oscylator12 gru 2004Rynek sztuki do dziś nie może się otrząsnąć ze szkód poczynionych przez spółkę Art-B To co działo się w 1991 r. w polskich domach aukcyjnych, można porównać z szaleństwem tulipanowym w XVII-wiecznym Amsterdamie. Wtedy to jedna cebulka kosztowała...116
  • Epitafium dla Nirvany12 gru 2004Rewolucja grunge od kuchni "Courtney Love to zaraza. Kogoś takiego powinno się eksterminować, nim narobi nieszczęścia i zniszczy wszystko wokół siebie, co ma jakąś wartość, ale nie służy jej karierze". Te słowa wypowiedziała w 1990 r. Kat...118
  • Ueorgan Ludu12 gru 2004Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 50 (115) Rok wyd. 3 WARSZAWA, poniedziałek 6 grudnia 2004 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Ueorgan Ludu wita Ukrainę w wielkiej europejskiej rodzinie...120
  • Skibą w mur - Geje na barykadzie12 gru 2004Czy jakakolwiek forma dymania może być powodem do dumy? Był okres, kiedy miałem włosy kolorowe jak klocki lego. Przeważnie farbowałem sobie łeb na cytrynowo, ale trafiał się też kolor czerwony i pomarańczowy. Teraz nie mam już włosów i dzięki...122