Wolny rynek pomarańczy

Wolny rynek pomarańczy

Dodano:   /  Zmieniono: 
Ukraińscy biznesmeni mają dość zbójeckiego państwa "Twij prezydent!" - krzyczy wielki plakat przed lotniskiem w Dniepropietrowsku. Nie chodzi jednak ani o kończącego drugą kadencję prezydenta Leonida Kuczmę, który pochodzi z tego przemysłowego miasta wschodniej Ukrainy, ani o Wiktora Juszczenkę czy Wiktora Janukowycza. Plakat namawia wyborców do kupna papierosów noszących nazwę najważniejszego w kraju urzędu, o który tak bezpardonowo walczono. Ta na pierwszy rzut oka banalna reklama trafiła w sedno wyborów i całej sytuacji na Ukrainie: decydującą rolę zaczynają odgrywać siły uruchomione przez rodzący się w tym kraju kapitalizm, bez względu na to, jak bardzo jest on koślawy.
Łańcuszek papy Kuczmy
Gdyby nie siły rynku - kulawego i słabego, ale jednak rynku, nawet dzięki masowym protestom społecznym trudno byłoby wpłynąć na wyborcze zwycięstwo kandydata opozycji. A jeszcze trudniej na mechanizmy funkcjonowania państwa, dosłownie zawłaszczonego przez Kuczmę i jego oligarchiczno-mafijne otoczenie, które z pieszczotliwością nazywało prezydenta papą. Wszyscy oni myśleli, że po upadku ZSRR i powstaniu niepodległej Ukrainy nadal będą możliwe rządy wedle starej leninowskiej zasady: "raz zdobytej władzy nigdy nie oddamy", tyle że trwałym ich fundamentem nie będzie już lewicowa ideologia, ale lewa kasa.
Pomarańczowa rewolucja wyrosła ze społecznego niezadowolenia z dotychczasowego sposobu rządzenia. Na razie nie naruszyła jeszcze fundamentów mafijnego systemu, wspierającego się na wypłacaniu "doli".
- Każdy milicjant dniepropietrowskiej drogówki ma niepisany obowiązek codziennie przekazać w górę 150 hrywien (5 dolarów) - przyznaje dr Władysław Romanow, politolog i historyk, przewodniczący Stowarzyszenia Analityków Polityki, pracujący do niedawna w tajnym dniepropietrowskim oddziale sztabu wyborczego Janukowycza. To tylko wierzchołek góry lodowej. Pracownicy państwowi: od urzędników po lekarzy i nauczycieli, także muszą, prócz legalnych podatków, płacić określone kwoty swoim zwierzchnikom (a ci z kolei odsyłają pewien procent wyżej). Rolę organizacji, która zbiera haracze w zamian za "ochronę", przejęły struktury państwowe. To tradycja jeszcze z czasów carskich, gdy czynowników opłacano skąpo, zakładając, że dzięki posiadanej władzy "sami się wyżywią".
Największe zyski przynoszą ustawiane pod faworytów władzy przetargi prywatyzacyjne. W ten sposób wyrosło imperium zięcia prezydenta - Wiktora Pinczuka, numeru 10 na liście najbogatszych Europy Środkowej i Wschodniej tygodnika "Wprost". Bez udziału lub pośrednictwa Pinczuka na Ukrainie nie odbywa się żadna większa prywatyzacja. Zięć papy kieruje przede wszystkim firmą Interpipe, a sam jest nazywany królem rur, gdyż opanował, pospołu z najbogatszym Ukraińcem Renatem Achmetowem (6. na liście "Wprost"), nadzwyczaj lukratywny sektor ukraińskiej produkcji i dostaw rur dla rosyjskich ropo- i gazociągów. Innymi słowy - z nadania papy Kuczmy Pinczuk obsługuje najpotężniejszą gałąź gospodarki północnego sąsiada, biznesu koncentrującego nie tylko największe pieniądze, ale i największą uwagę przywódców obu państw oraz ich służb specjalnych.

Odcinanie doniecko-moskiewskiej pępowiny
Reżim Kuczmy zachwiał się nie tyle z powodów polityczno-kryminalnych, ile gospodarczych. Oligarchiczno-mafijny system państwowego kapitalizmu mógł się trzymać tak długo, jak długo najistotniejsza była gospodarcza pępowina łącząca Kijów z Moskwą. Nie przetrwa jednak w zderzeniu z realiami światowej gospodarki. Przyjęcie Ukrainy do Unii Europejskiej jest na razie najwyżej kwestią mglistej przyszłości, ale już teraz, po rozszerzeniu UE do 25 państw, unia stała się największym partnerem gospodarczym Ukrainy! Bez przyjęcia przez ten kraj przejrzystych reguł gry nie będzie możliwa ani porządna modernizacja kraju, ani oparta na racjonalnych przesłankach ekspansja choćby największego ukraińskiego kapitału na zagraniczne rynki. To z tego powodu mający szemraną reputację doniecki Związek Przemysłowy Donbasu miał trudności z zakupem Huty Częstochowa w Polsce.
- Rosyjski kapitał idzie przez Donieck. To ich koń trojański - mówi Romanow. Nazywany "donieckim" styl ekspansji gospodarczej zaczął być przyjmowany z coraz większymi oporami na Ukrainie. Jeszcze 21 listopada, w dniu drugiej tury wyborów, wzdłuż szerokiej trasy wiodącej z lotniska do centrum Dniepropietrowska roiło się od plakatów z podobizną Janukowycza. Teraz nie ma ich wcale, jakby zostały puszczone z dymem papierosów marki Prezydent. Materiałów wyborczych z kandydatem Janukowyczem, namaszczonym swego czasu przez otoczenie papy na jego następcę, ze świecą by szukać. Trudno się wręcz domyślić, gdzie mieści się jego regionalny sztab wyborczy, tak słabo został oznakowany. Źródła ogromnych pieniędzy, jakie przeznaczono na kampanię Janukowycza, wysychały dosłownie z dnia na dzień.
Dlaczego? Odpowiedzi na to pytanie warto poszukać w kamienicy z numerem 98 na centralnej ulicy Dniepropietrowska, przed którą stoi zaparkowany czarny hummer. Należy on do dniepropiertowskiego adwokata Borysa Fiłatowa, który pracuje dla finansowej grupy Sławutycz-Kapitał, obsługującej głównie koncern Prywat, najsilniejszego gracza w biznesie miasta i całego obwodu. W Dniepropietrowsku to prezes zarządu Sławutycz-Kapitału, Hennadij Korban, pierwszy spośród szefów dużych firm wywiesił pomarańczową flagę na budynku swej siedziby. Fiłatow z dumą pokazuje mi zdjęcia obwieszonego pomarańczowymi wstążkami hummera, którym zajechał do miasteczka namiotowego na kijowskim Chreszczatyku.
Korban i Fiłatow przyłączyli się do "oranżystów", bo choć mówią "Wprost", że - jak każdy poważny biznes - są neutralni politycznie, to nie mogli znieść rażącego łamania przez władze zasad swobodnej konkurencji. Kroplą, która w ich wypadku przelała czarę goryczy, była w Dniepropietrowsku prywatyzacja rynku (centrum handlowego) Oziorka, pięciokrotnie większego niż kijowska Bessarabka. "Przetarg" odbył się nocą, by nie dopuścić do niego Prywata. Przedstawiciel prezydenta Kuczmy w obwodzie, gubernator Wołodymyr Jacuba, doprowadził do sprzedaży rynek stworzonej dwa miesiące wcześniej firmie-krzak, która zapłaciła dwa razy mniej, niż oferował Prywat (proponowali 102 mln hrywien). - To było tak, jakby plunął w gębę nie tylko nam, ale i miejscowemu biznesowi - mówi Korban. Gdy były dyrektor Oziorki wypowiedział się po stronie Juszczenki, następnego dnia pobili go nieznani sprawcy.
Biznesmeni z Prywata przestraszyli się, że zostaną zmarginalizowani przez "donieckich" w wielkiej grze, jaką prowadził klan Kuczmy w roku wyborczym. Władze zaplanowały na ten rok prywatyzację, która miała wnieść do budżetu 5 mld hrywien (około miliarda dolarów), tymczasem plan przekroczono dwukrotnie! Solą w oku oligarchów, którzy zaczęli się skłaniać do przejścia na stronę Juszczenki, była prywatyzacja kombinatu metalurgicznego Kryworiżstal, kupionego przez Pinczuka i Achmetowa. Ta pospieszna prywatyzacja sprawiała wrażenie, jakby obóz Kuczmy chciał zagarnąć tyle, ile się da, w jak najkrótszym czasie, by zabezpieczyć swe interesy na wypadek zmian po wyborach.

Byt określił świadomość
Nie tylko z powodów gospodarczych, ale i psychologicznych "inwazja donieckich" była trudna do przyjęcia dla dniepropietrowskich. Już w czasach ZSRR z tego miasta wywodziła się znaczna część elit sowieckich. Ten wzorzec został powielony w realiach ukraińskiej niepodległości. Z Dniepropietrowska na podbój Kijowa wyruszyli nie tylko Leonid Kuczma, były dyrektor rakietowego kombinatu Jużmasz, ale także Pawło Łazarenko, były premier oskarżany o korupcję. Do tej grupy należeli także m.in. Serhij Tyhypko, który ustąpił po II turze wyborów prezydenckich ze stanowiska szefa banku centralnego oraz szefa sztabu wyborczego Janukowycza, czy pierwsza dama pomarańczowej rewolucji Julia Tymoszenko, była wicepremier.
Kamienica, w której mieści się siedziba firmy Sławutycz-Kapitał, stoi przy prospekcie Karola Marksa, niedaleko pomnika Włodzimierza Lenina. Nazwy pozostały, podobnie jak marksistowski aparat pojęciowy, jakim nadal posługuje się miejscowa elita, opisując postkomunistyczną rzeczywistość. - Mamy do czynienia z rewolucją burżuazyjną - tłumaczy politolog Romanow. Prywat i związane z nią firmy na razie są wyjątkiem w grupie oligarchicznego biznesu, choć kręgi biznesowe uznały próby podsycania przez Janukowycza podziału Ukrainy na wschód i zachód za polityczne awanturnictwo. Otwarcie Juszczenkę popierają na razie tylko pomniejsi oligarchowie, jak Petro Poroszenko, nazywany królem czekolady. Najwięksi oligarchowie zajmują postawę wyczekującą, licząc prawdopodobnie, że kompromis konstytucyjny Juszczenki z Kuczmą pozwoli zabezpieczyć interesy dotychczasowej elity władzy. Większość ekspertów sądzi, że zapowiadana przez Juszczenkę rewizja oszukańczych prywatyzacji ograniczy się do pokazowego unieważnienia przetargu kombinatu Kryworiżstal. W przeciwnym razie Juszczenko musiałby przewrócić do góry nogami cały porządek ukształtowany po roku 1991 i ugodzić w swoich sojuszników - jak Poroszenko czy Tymoszenko. - Tego Juszczenko nie zrobi, zdaje sobie sprawę, że krajowi potrzebny jest bardziej terapeuta niż chirurg - mówi Borys Braginski, szef dniepropietrowskiego wydania "Komsomolskiej Prawdy". Licząc na to samo, telewizje należące do Pinczuka przeszły płynnie do obiektywnego informowania o pomarańczowej rewolucji, choć wcześniej ograniczały się do propagandy i krytyki Juszczenki.
Filarem pomarańczowej rewolucji jest mały i średni biznes, który - jak mówi Anna Kołochina, dyrektor wykonawczy Dniepropietrowskiego Centrum Badań Społecznych - "bał się zaduszenia przez donieckie monstra". By przetrwać i się rozwijać, mniejszy biznes potrzebuje przecięcia mafijnych układów i wprowadzenia przejrzystych reguł gry. To właściciele małych firm masowo przywozili demonstrantom z namiotowych miasteczek żywność - tak w Kijowe, jak i w Dniepropietrowsku. Ulice obu tych miast są pełne ludzi obeznanych z zachodnimi standardami, którzy rozumieją, że jeśli Ukraina ma się normalnie rozwijać, musi je zacząć wprowadzać. Ci ludzie poczuli siłę swoich pieniędzy i chcą być nie tylko szanowanymi konsumentami, ale i szanowanymi obywatelami. - Byt określił ich świadomość - kwituje pół żartem, pół serio dr Władisław Romanow.


Klan dniepropietrowski
Kontrolowany przez Wiktora Pinczuka (jego majątek wycenia się na 2,5 mld dolarów), który - jak się popularnie mówi - okręg dniepropietrowski dostał w prezencie od swego teścia Leonida Kuczmy. Klan doszedł do władzy w połowie lat 90. Wywodzą się z niego najważniejsze osoby ukraińskiej polityki: Kuczma, były premier Pawło Łazarenko, była wicepremier Julia Tymoszenko. Potęga klanu dniepropietrowskiego opiera się na przemyśle zbrojeniowym, kosmicznym oraz energetycznym. Jego elity nie tworzą monolitu na wzór klanu donieckiego - jest to kilka grup wpływów skupionych wokół najskuteczniejszych i najambitniejszych przedstawicieli klanu. Początkowo grupa dniepropietrowska popierała Janukowycza, obecnie coraz silniej ewoluuje w kierunku Juszczenki.

Klan kijowski
Skupia osoby z najbliższego otoczenia prezydenta Leonida Kuczmy. Na czele grupy stoi Wiktor Medwedczuk, szef prezydenckiej administracji. Klan blisko współpracuje z grupą biznesową Hryhorija Surkisa, jednego z liderów Socjaldemokratycznej Partii Ukrainy, który zbił majątek na prywatyzacji ukraińskich przedsiębiorstw. Klan dysponuje jednym z potężniejszych imperiów medialnych na Ukrainie. Kontroluje m.in. telewizję Inter, Studio 1+1 (dwie najpopularniejsze stacje na Ukrainie) i dziennik "Kijewskije Wiedomosti".

Klan doniecki
Kontrolowany przez Renata Achmetowa, najbogatszego mieszkańca Ukrainy (majątek szacowany na 3,5 mld dolarów). Swoją siłę opiera na zasobach energetycznych regionu donieckiego (pochodzi stamtąd ponad połowa krajowego wydobycia węgla, niemal połowa koksu i stali). Od lat 90. obecny w ukraińskiej polityce - jesienią 1993 r. wyniósł do władzy jedną z czołowych postaci miejscowej elity Jewhena Zwjahilskiego. Później przestał czynnie uczestniczyć w polityce, kierując się hasłem "politykę robi się w Kijowie, a biznes w Donbasie". W pełni popierał prezydenta Leonida Kuczmę. Powrócił do polityki wraz z gubernatorem Doniecka Wiktorem Janukowyczem.
Więcej możesz przeczytać w 52/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 52/2004 (1152)

  • Na stronie - System św. Aleksandra31 gru 2004Życzę wszystkim, aby nie znajdowali więcej pod choinką św. Aleksandra z furą niechcianych prezentów System św. Mikołaja tym mniej więcej różni się od systemu św. Aleksandra, czym rozdawanie prezentów od ich zabierania. Właśnie z powodu...3
  • Skaner31 gru 2004Warszawskie wigilie Mamy nową świecko-świętą tradycję - organizowanie wigilijnych spotkań od parlamentu, przez partie, po firmy i fundacje. Tylko w Warszawie od połowy grudnia zorganizowano ponad 200 wigilijnych spotkań. "Życzę nam wszystkim,...8
  • Dossier31 gru 2004Komisja odwaliła kamień, który leżał przykryty od kilkunastu lat. Robaczki zaczynają atakować, ale nie zmienia to faktu, że światło zostało wpuszczone "Rzeczpospolita" ROMAN GIERTYCH wiceprzewodniczący komisji ds. Orlenu Jedno...9
  • Sawka31 gru 200410
  • Kadry31 gru 200411
  • Playback31 gru 200415
  • M&M31 gru 2004CZAS DOBRYCH ŻYCZEŃ Politycy i Czytelnicy!!! Mniej patologii na lewicy, mniej socjalizmu na prawicy, mniej zakłamania na mównicy, a w sercach więcej "grubej kreski" życzy Wam z duszy:15
  • Poczta31 gru 2004PUŁAPKI PO POLSKU W "Pułapkach po polsku" (nr 31) prof. Leszek Balcerowicz słusznie zauważył, że wypłacanie ogromnych sum w ramach socjalistycznego systemu emerytur jest ogromnym ciężarem dla budżetu. Uczciwy system polega na tym, że...15
  • Nałęcz - Test przyzwoitości31 gru 2004Pretorianie Giertycha zapewne nie wiedzą, że Celiński egzamin z przyzwoitości zdał już w PRL Prawica z niezmordowanym posłem Romanem Giertychem nie posiada się z oburzenia, że Andrzej Celiński zna Jana Kulczyka i nawet jest z nim po imieniu. Ową...16
  • Ryba po polsku - Grupa trzymająca prezenty31 gru 2004Zamiast prezentów pod choinką możemy znaleźć raport o wypadkach korupcji wśród Mikołajów Święta. To samo, co zawsze. Bóg się rodzi. Trzeba robić zakupy. "Gazeta Wyborcza" rozdaje siano. Antyklerykałowie dzielą się opłatkiem. Ateiści idą na...17
  • Fotoplastykon31 gru 200418
  • Układ Prezia31 gru 2004Wiele tropów w aferze Orlenu prowadzi do Pałacu Prezydenckiego Aleksander Kwaśniewski (przez współpracowników zwany Preziem) mógłby odgrywać rolę ojca chrzestnego nieformalnej grupy, która chciała oddać Rosjanom kontrolę nad polskim sektorem...20
  • Tyrania postępu31 gru 2004Postępowa Europa robi z chrześcijan kozły ofiarne, gdy nie radzi sobie z problemami Właśnie jesteśmy świadkami powstawania nowych standardów w myśleniu lewicy o katolicyzmie. Są one nowe w stosunku do praktyk z ostatnich lat, ale korzeniami...22
  • Biała flaga Belki31 gru 2004Czy fakty ujawnione przez "Wprost" uniemożliwią rządowi Belki oddanie Eureko kontroli nad PZU? Jesteście całkowicie otoczeni, poddajcie się!"- tymi słowami w 2003 r. iracki minister informacji Muhammad Said as-Sahaf straszył Amerykanów, gdy ich...24
  • Strzelanie pod Sejmem31 gru 2004Kodeks postępowania honorowego w życiu publicznym Z dumnego hasła Polaków "Bóg, honor, ojczyzna" nic nie zostało. Bóg został odesłany na emeryturę ze starego portfela: Bóg zrobił swoje, Bóg może odejść. Ojczyzna wyszła z mody i nie wiadomo, czy...26
  • Telewizja rządzi!31 gru 200450 najbardziej wpływowych Polaków Kto się często pokazuje, ten naprawdę istnieje - to prawda stara niczym cywilizacja. Potwierdzają to wyniki ankiety, która wyłoniła 50 Polaków mających największy wpływ na opinię publiczną, przeprowadzonej przez...30
  • Polsko-Niemiecka Republika Federalna31 gru 2004Niemcy osiedlają się na wyspie Wolin i polskiej części Uznamu, Polacy prą na niemieckie wybrzeże Bałtyku Prezydent Szczecina Marian Jurczyk nie chce zagranicznych inwestorów. Zrobił wszystko, by omijali miasto z daleka. I omijają. Ale wbrew...46
  • Mazgaje Europy31 gru 2004Im bardziej się Polak biczuje, tym głośniej bywa obwoływany sumieniem narodu i potężnym umysłem Moi amerykańscy znajomi po dłuższym pobycie w Polsce byli wyraźnie zaskoczeni. Wcześniej mieli o naszym kraju nikłe wyobrażenie i - jak to zwykle bywa...52
  • Alfabet koalicji31 gru 2004Belka Marek - nieobecny premier. Cudowne dziecko Prezia, przepchnięte na siłę przez Sejm dzięki dietetykom i czerwonym. Obecnie zniknął i nie wiadomo, gdzie przebywa. Jego nieobecność ozdrowieńczo podziałała na gospodarkę, politykę, hodowlę...54
  • Alfabet opozycji31 gru 2004barbarzyńcy - zwani inaczej Samoobroną. Jedna z dwóch głównych sił, która wzięła udział w kolejnej polskiej wojnie na górze. Wojnę wygrali jednak złodzieje, czyli Platforma Obywatelska. Dom Ojczysty - formacja...56
  • Wydarzenia 2004 - Polska31 gru 2004WYDARZENIA Niskie loty orła Adam Małysz przegrywa Puchar Świata. Wszyscy obrońcy Rywina Lew Rywin skazany przez sąd. Sejm przyjmuje raport posła Zbigniewa Ziobry. Jak przeżyć śmierć służby zdrowia? Trybunał Konstytucyjny uznaje powołanie...60
  • Wydarzenia 2004 - Świat31 gru 2004WYDARZENIA ROKU 2004 Euro Big Brother Polacy po raz pierwszy wybierają posłów do europarlamentu. Car Władimir Prezydent Rosji wybrany na długo przed wyborami. Zdejmowanie białej flagi Europejska pseudokonstytucja. Gilotyna dżihadu...64
  • Lista nieobecności31 gru 2004Zdzisław Ambroziak żył 60 lat Dziennikarz sportowy, były siatkarz. Przez wiele lat był komentatorem telewizyjnym i felietonistą. Od 1987 r. zatrudniony w redakcji sportowej TVP. W latach 1996-2001 - stały współpracownik Eurosportu, od 2001...68
  • Lista nieobecności31 gru 2004Jaser Arafat żył 75 lat Przywódca Palestyńczyków, "ojciec narodu" i współtwórca Autonomii Palestyńskiej. Kapłan terroru, ale i laureat Pokojowej Nagrody Nobla - za podpisanie z Izraelem porozumienia pokojowego...70
  • Giełda31 gru 2004Hossa Świat Sprint Verizonu 40 mld USD może zapłacić Verizon, drugi operator komórkowy w USA, za przejęcie konkurencyjnej firmy Sprint. Połączone sieci z 65 mln abonentów prześcignęłyby lidera rynku Cingular Wireless. Na transakcję...72
  • Wojna trzech światów31 gru 2004Europa nie pozwala się bogacić - dlatego przegrywa z nowoczesnym światem, jak przed wiekami Chiny mandarynów Jeszcze niedawno wierzyliśmy, że główna walka na świecie odbywa się między pierwszym światem - rozwiniętych krajów kapitalistycznych,...74
  • Liniowiec Millera31 gru 2004Ekipa premiera Millera rok temu wprowadziła w Polsce podatek quasi-liniowy To kuriozalny pomysł, naruszenie jednego z filarów socjaldemokratycznej tożsamości. Podatek liniowy pogłębia przecież społeczne nierówności" - grzmiał Tadeusz Iwiński,...84
  • Czerwony Roma31 gru 2004Roman Abramowicz, najbogatszy człowiek Europy Środkowej i Wschodniej, jest już wart 5 proc. PKB Rosji Podmoskiewska dacza Romana Abramowicza była kiedyś przeznaczona dla marszałka Związku Radzieckiego Dmitrija Jazowa, byłego ministra obrony. -...86
  • Bicz Pola31 gru 200410 najgorszych pomysłów gospodarczych 2004 roku Inspektor skarbowy uzbrojony lepiej niż komandos, darmowe mieszkania od PiS, polski rekord do "Księgi rekordów Guinnessa" w kategorii budowania autostrad na terenach nizinnych - to tylko niektóre...90
  • Indeks Krakusa31 gru 2004Jak bogaci się Polak - indeks siły nabywczej "The Big Mac Index" - sprzedawana w Wielkiej Brytanii książka, napisana przez Li Lian Onga, ekonomistę z Międzynarodowego Funduszu Walutowego, kosztuje 47,5 funta (około 290 zł). To jedna z...94
  • Załatwione odmownie - Sacrum i ekonomia31 gru 2004Rozwinęły się te cywilizacje Zachodu, w których religie nie przeszkadzały w zajmowaniu się ziemskimi sprawami W XVIII-XIX wieku w podbitej przez carską Rosję Jakucji mieszkańcy często domagali się od miejscowych "czynowników", aby ci...96
  • Balcerowicz wprost - Ukraina w przemianach31 gru 2004Walka Ukraińców o praworządność jest jednocześnie walką o zdrowy rozwój kraju Należę do milionów Polaków, którzy z napięciem, sympatią i podziwem śledzą pokojową walkę Ukraińców o uczciwość, demokrację i praworządność w ich państwie. Zdajemy...100
  • 2 x 2 = 4 - Panem et circenses31 gru 2004Gospodarce potrzeba większej odporności na wygłupy polityków Władcy starożytnego Rzymu wiedzieli, że plebsowi trzeba dać tyle chleba i igrzysk, żeby był zadowolony, a przynajmniej siedział cicho. W tamtych niedemokratycznych czasach była to...101
  • Supersam31 gru 2004Piękno z morza Bogactwo morskiego świata wykorzystały laboratoria Phytomer do stworzenia kosmetyków do pielęgnacji twarzy. Zestaw regenerujący OgenAge z aktywnymi składnikami wody morskiej przeznaczony jest dla cery dojrzałej - ujędrnia...102
  • Globalna Wigilia31 gru 2004Boże Narodzenie to najmocniejszy brand cywilizacji Zachodu "Pierwszym reklamodawcą nowożytnej Europy był Jezus, który polecił głosić 'dobrą nowinę' wszystkim narodom. Podczas tej kampanii reklamowej jej twórcy i wykonawcy popełnili wiele błędów,...104
  • Niezbędnik człowieka myślącego31 gru 2004Ośmiu myślicieli, których naprawdę warto czytać Jakich współczesnych autorów politycznych warto czytać w pierwszym rzędzie? Ano takich - brzmi moja odpowiedź - którzy nie mieszczą się w schematach, jakie narzuca nam dominujący folklor...112
  • Mieszańcy Europy31 gru 2004Kim są Polacy? Nigdzie indziej nie spotkałem tylu fascynujących typów twarzy" - stwierdził niedawno David Lynch, amerykański reżyser. Dlatego casting do jednego ze swoich nowych filmów postanowił zrobić w Polsce. Lynch zauważył to, co kaznodzieja...116
  • Biały raj31 gru 2004Wielu Amerykanów traktuje Alaskę jak zagranicę Na co dzień nie dochodzi tu do żadnych awantur, dlatego policja w ogóle tu nie zagląda. W ostatnich kilku dekadach święte prawo spokoju naruszono w Manley Hot Springs tylko raz. Jakiś szaleniec...120
  • Niech będzie pokój!31 gru 2004Ludzie przychodzą na świat pod znakiem szalom i odchodzą z tego świata z modlitwą o szalom Słowo "szalom" ("pokój") wiele razy pojawia się w Starym Testamencie. Księga Ksiąg wręcz oddycha nadzieją na "szalom". W książce Szlomo Mandelkerna...123
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta - Dzień niejedzenia małych braci31 gru 2004Drogi Przyjacielu! Znowu Boże Narodzenie i znowu w mediach te same, jak zawsze w grudniu, opowieści o karpiu, kutii i kluskach z makiem. Kolejne wersje tej samej opowieści, skąd się wzięła choinka i kim był Święty Mikołaj. Tymczasem wciąż...124
  • Druga płeć - Harpie 200431 gru 2004Kobiety harpie to "drapieżne, żarłoczne ptaszyska, demony wichury i burzy, budzące wstręt i przerażenie" Z buddyjskiego punktu widzenia to, co żeńskie, kojarzone jest z mądrością i przestrzenią (patrz intuicja), to, co męskie, łączy się z...126
  • Ekran osobisty - Zagraj mi, mamo!31 gru 2004Któregoś dnia Zygmunt wręczył mi grubą kopertę. "To ta lista, o którą prosiłeś. Z najlepszymi płytami" Przedświąteczne porządki to rytuał silniejszy niż będące zawsze w zasięgu myśli samousprawiedliwienia: jestem zmęczony, w pracy wszystko...127
  • Bransoletka Zofii31 gru 2004Ciała córki gen. Sikorskiego nie znaleziono - może w czasie katastrofy gibraltarskiej nie było jej jednak w samolocie To był prawdopodobnie najdziwniejszy wypadek lotniczy w dziejach świata.128
  • Dziadek Mróz kontra Święty Mikołaj31 gru 2004Świąt Bożego Narodzenia nie udało się zlikwidować nawet w okresie stalinizmu Choinki, które na przełomie roku 1949 i 1950 stanęły w urzędach, halach fabrycznych i szkolnych świetlicach, zupełnie nie przypominały bożonarodzeniowych drzewek, do...132
  • Know-how31 gru 2004Lodowa głodówka Dziesiątki tysięcy piskląt pingwinów na Antarktydzie mogą umrzeć z głodu. Ogromna góra lodowa o powierzchni 3 tys. km2 zablokowała dorosłym ptakom dostęp do wybrzeża, gdzie zdobywały pokarm dla siebie i...136
  • Teoria strun w zupie31 gru 2004Ostateczna teoria wszystkiego pozwoli poznać myśli Boga Astronomia osiąga kres swych możliwości - oświadczył pod koniec XIX wieku amerykański uczony Simon Newcomb. Ten sam błąd na początku wieku XX popełnił twórca termodynamiki lord Kelvin: w...138
  • Genialni odkrywcy odkrytego31 gru 2004Graham Bell nie wynalazł telefonu, Ludwik Pasteur nie był odkrywcą bakterii! Niech pan tu przyjdzie, panie Watson, jest mi pan potrzebny" - te słowa w grudniu 1876 r. powiedział przez telefon do swojego asystenta Alexander Graham Bell. Nie była...142
  • Sondowanie Tytana31 gru 2004Powrót do przeszłości Ziemi Nigdy dotychczas próbnik nie lądował tak daleko od Ziemi i nigdy jeszcze nie badał tak mało poznanego miejsca w Układzie Słonecznym. Pod koniec grudnia od krążącej przez ostatnie pół roku dookoła Saturna sondy Cassini...146
  • Jad wyborczy31 gru 2004W 1936 r. NKWD otruło pisarza Maksyma Gorkiego w czasie jego procesu Gdyby ktoś chciał zabić Juszczenkę, powinien użyć cyjanku, który jest bardzo skuteczny. Stosowanie dioksyn, które dopiero za 20 lat mogą doprowadzić u otrutego do rozwoju...148
  • Bez granic31 gru 2004Polowanie na emira Hamad bin Khalifa al-Thani, emir Kataru, znany jest z nietypowych pasji. Pierwsza to zamiłowanie do demokracji i wprowadzanie jej w kraju, drugą są polowania na egzotyczne ptaki. Obie, jak się ostatnio przekonał, zwłaszcza gdy...150
  • Rozważny szeryf31 gru 2004Nie ma czegoś takiego jak jednolity świat islamu O polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych mogę dziś mówić wyłącznie w kontekście mojej nadziei, że Ameryka nie zaangażuje się w nowe wojny. Wojna jest niebezpieczna, niszcząca i kosztowna....152
  • Wojna o pokój31 gru 2004Dzięki zwycięstwu Polaków komunizm na Węgrzech upadł w ciągu 10 miesięcy, w Czechosłowacji - w ciągu 10 dni, a w Rumunii - w ciągu 10 godzin Prezentowana przez George'a Busha wizja wolnego, demokratycznego Iraku - i jego potencjalnego znaczenia...156
  • Wolny rynek pomarańczy31 gru 2004Ukraińscy biznesmeni mają dość zbójeckiego państwa "Twij prezydent!" - krzyczy wielki plakat przed lotniskiem w Dniepropietrowsku. Nie chodzi jednak ani o kończącego drugą kadencję prezydenta Leonida Kuczmę, który pochodzi z tego przemysłowego...158
  • Arystokracja wywiadu31 gru 2004Nigdy nie poznamy wszystkich tajemnic, które Jaser Arafat przekazał CIA Działają sami. Ich nazwisk nie ma na żadnej liście tajnych agentów. Dbają o anonimowość bardziej niż inni uczestnicy gry wywiadowczej. To agenci wpływu. Superszpiedzy....162
  • Murowana granica31 gru 2004Mur na granicy USA i Meksyku powstał, by powstrzymać falę nielegalnych imigrantów i przemytników To złowieszczy, rasistowski mur. Budujecie nowy apartheid" - groził Izraelczykom Saud al-Fajsal, saudyjski minister spraw zagranicznych. "Ten mur,...166
  • Menu31 gru 2004Wydarzenia Krótko po Wolsku "Bydlęta klękają" Zamach na Świętą Rodzinę z wosku państwa Beckhamów uświadomił nam złożoność materii. Z jednej strony garstka nas, tradycjonalistów obchodzących Boże Narodzenie, z drugiej...170
  • Personal TV31 gru 2004Telewizja XXI wieku jest mozaiką symultanicznie rozgrywanych atrakcji Przestajemy oglądać telewizję jak telewizję. Zaczynamy po niej surfować jak po Internecie i... wybierać sobie z niej tylko te kawałki (nie tylko programu, ale i ekranu), na...174
  • Seks pod ziemią31 gru 2004Superseriale przyszłością telewizji Czy twoja wagina jest w przewodnikach po Nowym Jorku? Powinna tam być - najgorętsze miejsce w mieście. Zawsze otwarte". Ten fragment dialogu z serialu "Seks w wielkim mieście" jest powtarzany niczym dialogi z...178
  • Kod Czartoryskich31 gru 2004Gdzie jest zagrabiony przez hitlerowców "Portret młodzieńca" Rafaela - dziennikarskie śledztwo "Wprost" Jakie jest najcenniejsze dzieło sztuki w polskich zbiorach, którego nie udało się odnaleźć po wojnie? Takie pytanie zadano w 1945 r....180
  • Sława i chała 200431 gru 2004Znacznie więcej chały niż sławy - to najkrótsza recenzja z tegorocznej produkcji kulturalnej. Po stronie chały były spektakularne porażki, nadęte do granic wytrzymałości balony, w których puste wnętrze ukryto za kolorową i nachalną machiną...182
  • Bestsellery 200431 gru 2004Literatura Faktu, Kino, DVD, Beletrystyka, Muzyka, Komiksy186
  • Kalendarz Sawki 200431 gru 2004190
  • Skibą w mur - Do zatrzymania jeden krok31 gru 2004Rozwija nam się moda na zatrzymywanie ważnych osób. Wsadzanie do kicia jest dziś niesamowicie trendy. Gazety niemal codziennie informują o zatrzymaniu jakiegoś urzędnika państwowego czy przedsiębiorcy. Dzień bez zatrzymania wydaje się dniem...194