Rzeczpospolita obojga elektoratów

Rzeczpospolita obojga elektoratów

Dodano:   /  Zmieniono: 
Wyborcy Tuska i Kaczyńskiego różnią się od siebie znacznie bardziej niż sami ci politycy
To będzie potyczka między Polską Armii Krajowej a Polską PRL-owską" - tak w czerwcu opisywał tegoroczną kampanię wyborczą Jarosław Kaczyński. Twarzą tej pierwszej miał być jego brat Lech, reprezentantem drugiej - Włodzimierz Cimoszewicz. Po rezygnacji Cimoszewicza ten podział stał się nieaktualny. Dziś Rzeczpospolita wyraźnie dzieli się na Polskę wolności i Polskę opieki. Kaczyński jest synonimem tej drugiej. Synonimem Polski wolnej jest Donald Tusk, co bardzo wyraźnie widać po wynikach pierwszej tury. Pierwsza Polska jest raczej zaradna, otwarta na zmiany, bez kompleksów, trzymająca fason wobec zagranicy. Druga Polska jest raczej nieufna, zamykająca się na zmiany i przez to podatna na polityczną i socjalną demagogię.

Dwa elektoraty
Prof. Paweł Śpiewak, socjolog i nowo wybrany poseł PO, uważa, że w naszym kraju zdecydowanie przeceniano podział na obóz postsolidarnościowy i postkomunistyczny. Zasadnicze pęknięcie, jakie pokazują wybory prezydenckie, to podział między Polską, która boi się modernizacji, a tą, która chce iść do przodu i korzystać z tego, co daje nam Unia Europejska. Lech Kaczyński, ze swoimi hasłami socjalnymi i antyliberalnymi, siłą rzeczy został patronem tej pierwszej Polski. I nieprzypadkowo tak łatwo zyskał poparcie związku zawodowego "Solidarność". Jacek Kurski, przedstawiciel sztabu Kaczyńskiego, publicznie ostrzegał, że w kraju rządzonym przez Donalda Tuska "policja będzie eskortowała w mercedesie dziecko podmiejskiego bogacza z willi do elitarnej szkoły". Tak naprawdę różnica między Tuskiem i Kaczyńskim wynika z tego, że odmienne są elektoraty obu pretendentów do prezydentury. Więcej, wyborcy Kaczyńskiego i Tuska różnią się od siebie nawet bardziej niż ci politycy.
Już wstępna analiza map poparcia dla Donalda Tuska i Lecha Kaczyńskiego w pierwszej turze wyborów prezydenckich pokazuje, że - podobnie jak w poprzednich wyborach - Rzeczpospolita podzieliła się na Polskę wolną i Polskę opieki wzdłuż historycznych granic. Po pierwsze, między dawnymi zaborami: rosyjskim, pruskim i austriackim. Po drugie, wzdłuż granicy między terytorium przedwojennej Rzeczypospolitej a tzw. Ziemiami Odzyskanymi. Donald Tusk wygrał przede wszystkim na ziemiach zachodnich i północnych (do Wisły) oraz na Śląsku - tam gdzie mieszkańcy mają szeroki i częsty kontakt z Zachodem, gdzie modernizację traktuje się jak wielką szansę, a nie zagrożenie. Lech Kaczyński zwyciężył natomiast w Polsce południowej i wschodniej, a więc w miejscach wprawdzie tradycyjnie antykomunistycznych i ideologicznie prawicowych, ale nieufnych wobec modernizacji, i tam gdzie więcej obywateli oczekuje od państwa różnych form opieki.

Polska Tuska
Wzorcowy wyborca Donalda Tuska to dobrze wykształcony mieszkaniec dużego miasta, raczej młody, aktywny, mobilny. Często ma za sobą solidarnościową przeszłość, ale nie ma solidarnościowo-socjalno-historycznych resentymentów. Jeśli jeszcze nie wygrał na transformacji ustrojowej, to przynajmniej chce wkrótce wygrać. Nie wini on państwa czy polityków za swój los, raczej ma pretensje do siebie. - Po zwycięstwie "Solidarności" Polska zmierzała w dobrym kierunku, ale potem ten kapitał został roztrwoniony. Jeśli wygra Tusk, znów zacznie się zmieniać na lepsze - mówi Jolanta Podchajska, wiceburmistrz Pucka, miasta, w którym kandydat PO uzyskał najlepszy wynik w kraju (prawie 62 proc. poparcia). Podchajska jest nauczycielką, w latach 80. należała do "Solidarności", nigdy nie głosowała na lewicę.
Jedenastotysięczny nadmorski Puck to typowe miasto klasy średniej. Letnie wyjazdy nad "Pucyfik" stały się w ostatnich latach tak modne, że miejscowość zyskała miano stolicy polskiego żeglarstwa, windsurfingu i kitesurfingu (połączenie deski i latawca). Dzięki amatorom tych sportów latem bezrobocie w Pucku spada do 6 proc. - W naszym mieście nie ma wielkich fabryk, wszyscy utrzymują się z turystyki. Dominują tu małe, rodzinne firmy - co dziewiąty mieszkaniec prowadzi własną działalność gospodarczą - mówi Adam Zażembłowski, burmistrz Pucka. Oprócz tego, że mieszkańcy Pucka są przeważnie drobnymi biznesmenami, są przede wszystkim Kaszubami, co oznacza, że są zaradni i uparci w dążeniu do sukcesu. Pucka klasa średnia jest świadoma swego sukcesu, cieszy się nim i chętnie o nim opowiada. - W Polsce jest coraz więcej ludzi biednych i bogatych, a brakuje klasy średniej, dlatego poparłam Tuska - tłumaczy Marzena Okocińska, właścicielka szkoły windsurfingu, zdobywczyni Pucharu Świata w tej dyscyplinie sportu.
- Tereny na Pomorzu Zachodnim i na Dolnym Śląsku, gdzie Tusk zwyciężył, przyjęły dużo ludności napływowej ze Lwowa i Wilna. A przecież przed wojną te dwa ośrodki słynęły z ogromnej aktywności mieszkańców. Zetknięcie się po wojnie tego aktywnego żywiołu z poniemiecką infrastrukturą spowodowało, że dzisiejszy mieszkaniec Wrocławia czy Szczecina ma zdecydowanie nowoczesny i liberalny profil - wyjaśnia prof. Edmund Wnuk-Lipiński, socjolog. Kimś takim jest Tomasz Węgrzyn, właściciel kawiarni "Kaffka Caffe" we Wrocławiu. Ten dwudziestoośmiolatek nie ukrywa, że boi się Kaczyńskiego, bo jeżeli kandydat PiS zostanie prezydentem, on i Polacy w ogóle stracą kolejne pięć lat, bo zamiast myśleć o rozwoju, modernizacji i bogaceniu się, będą płacić wysokie podatki i przeczekiwać na lepsze czasy.

Polska Kaczyńskiego
W poszczególnych grupach społecznych Tusk albo zdecydowanie dystansował Kaczyńskiego (przedsiębiorcy, studenci), albo bardzo wyraźnie z nim przegrywał (rolnicy). Elektorat Kaczyńskiego jest bardziej zrównoważony: praktycznie w każdej kategorii społecznej dostawał on około 30 proc. głosów. I to jest zrozumiałe, bo Polska opieki obejmuje prawie wszystkie grupy społeczne, łącznie z częścią przedsiębiorców. - Jest tu cały przekrój społeczny, od intelektualistów po robotników i mieszkańców wsi. Główna różnica między Tuskiem a Kaczyńskim polega na tym, że Kaczyński wygrał w "tradycyjnej" Polsce, gdzie są silne więzy z Kościołem, ale też duże oczekiwania wobec państwa - komentuje prof. Marek Ziółkowski, socjolog, wybrany na senatora PO.
Nieprzypadkowo Lech Kaczyński uzyskał bardzo dobry wynik w dawnym zaborze rosyjskim. - Mieszkańcy tych terenów mają tendencję do uciekania pod opiekę państwa. Z kolei na terenach zaboru pruskiego jest większa tendencja do samostanowienia, ludzie tam bardziej chcą liczyć na siebie - ocenia prof. Wnuk-Lipiński. Bożena Pogorzelska z Wysokiego Mazowieckiego, gdzie w pierwszej turze wyborów zdecydowanie zwyciężył Lech Kaczyński, jak większość mieszkańców tej gminy głosowała na kandydata PiS. Pogorzelska jest lekarzem, finansuje dożywianie biednych dzieci z miejscowych szkół. Popiera Kaczyńskiego, bo podobają się jej jego hasła egalitaryzmu i społecznego solidaryzmu.
Sporo wyborców Kaczyńskiego głosuje na niego, bo podkreśla on swój tradycjonalizm i wiarę - jak Zofia Bukowiec, sołtys małopolskiej wsi Kamionka Mała w gminie Laskowa. Kaczyński uzyskał tam najwyższe poparcie w Polsce (71 proc.). - Ufam Lechowi Kaczyńskiemu i wierzę w jego zwycięstwo, bo przecież wszystkie decyzje zapadają u Matki Boskiej na Jasnej Górze - mówi w rozmowie z dziennikarzami "Wprost". Gdy z nią rozmawiamy, ma telewizor nastawiony na telewizję Trwam ojca Rydzyka. - Zawsze głosowaliśmy, głosujemy i będziemy głosować na prawicę - dodaje Marian Hebda, wójt Laskowej.

Jeden przeciw pięciu
Zdaniem socjologów, podział na "Polskę Tuska" i "Polskę Kaczyńskiego", choć wyraźny, nie jest podziałem dramatycznym. - Nie sądzę, żeby to wywoływało jakieś napięcia społeczne - mówi socjolog dr Mirosława Grabowska. - Przecież mimo różnic w rozłożeniu akcentów tak naprawdę i PiS, i PO są generalnie prorynkowe i proeuropejskie - ocenia prof. Marek Ziółkowski. Problemem jest to, że spora część elektoratu Kaczyńskiego taka nie jest, a podczas populistycznej kampanii swego kandydata mogli uwierzyć, że on sam będzie ich przed wolnym rynkiem i konkurencją bronił. I mogą się tego domagać. Inna sprawa, czy będą skuteczni. A przecież trzeba pamiętać, że elektorat Polski oczekującej opieki państwa to nie tylko głosujący na Kaczyńskiego, ale też wyborcy postkomunistów, głosujący na Leppera oraz na Giertycha i Kalinowskiego. I im wszystkim teraz Lech Kaczyński, chcąc nie chcąc, daje twarz. De facto więc jeden Donald Tusk ma przeciwko sobie pięć elektoratów Polski oczekującej pomocy.

Fot. J. Marczewski i K. Pacuła

Więcej możesz przeczytać w 42/2005 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 42/2005 (1194)

  • Na stronie - Test konia23 paź 2005Kaczyński proponuje państwową szkołę kopania się z koniem, Tusk zaś naukę jazdy konnej w kasku3
  • Wprost od czytelników23 paź 2005Oszustwo demokratyczne Świetny artykuł o konieczności wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych "Oszustwo demokratyczne" (nr 40) porusza jedynie jeden z wielu elementów zagadnienia. Jak trafnie zauważają autorzy...3
  • Skaner23 paź 2005SKANER - POLSKA WYBORY Wehrmacht bez znaczenia Ujawnienie w piątek wieczorem przez "Fakty" TVN i "Wiadomości" TVP 1 dokumentów potwierdzających, że dziadek Donalda Tuska był wcielony do Wehrmachtu, w minimalnym stopniu...6
  • Dossier23 paź 2005LECH WAŁĘSA były prezydent RP "Tusk słucha argumentów, a jego konkurent jest jak Koziołek Matołek: jak się zaprze, to nikt go nie przekona" podczas spotkania z Donaldem Tuskiem ANDRZEJ LEPPER przewodniczący Samoobrony "Nasze...7
  • Sawka czatuje23 paź 20058
  • Ryba po polsku - Szczury i praszczury23 paź 2005Ordynacja wyborcza powinna nakazywać, aby jednym z kandydatów był ktoś z komunistyczną przeszłością12
  • Playback23 paź 200513
  • Poczta23 paź 2005APEL UCZONYCH W imieniu prezydium Polskiej Akademii Nauk i prezydium Rektorów Akademii Szkół Polskich wyrażamy wdzięczność i satysfakcję z zapowiedzianego w budżecie na rok 2006 podwyższenia nakładów na badania naukowe i...13
  • Z życia koalicji23 paź 2005Wielu skądinąd przytomnych ludzi dotknął syndrom drugiej tury. "Nadciąga kaczyzm, to zaraza gorsza od faszyzmu!" - wrzeszczą przerażeni zwolennicy Tuska. "Tusk to przefarbowany czerwony, otoczony bandą złodziejaszków!" -...14
  • Z życia opozycji23 paź 2005- To nie jest koniec. To dopiero początek - oświadczyła Henryka Teodora Bochniarz swym zwolennikom zaraz po tym, gdy ogłoszono, że dostała ledwie 1 proc. głosów. Po czym sobie poszła. Smutno nam się zrobiło, bo w wieczór wyborczy...15
  • Nałęcz - Zbrodni nie było23 paź 2005Fałszowanie historii może tylko zatruć atmosferę pomiędzy Rosjanami i Polakami16
  • Fotoplastykon23 paź 2005© Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)17
  • Rzeczpospolita obojga elektoratów23 paź 2005Wyborcy Tuska i Kaczyńskiego różnią się od siebie znacznie bardziej niż sami ci politycy18
  • Schizofrenia przy urnie23 paź 2005Na kogo mają głosować zwolennicy IV Rzeczypospolitej?22
  • Złośliwy nie jestem23 paź 2005Rozmowa z Kazimierzem Marcinkiewiczem, kandydatem PiS na premiera24
  • Żadnej ściemy!23 paź 2005Debata "Wprost" z Donaldem Tuskiem, kandydatem na prezydenta RP28
  • Wybierzmy przeszłość!23 paź 2005Oświecone elity nie powinny dekretować, jaki użytek z wiedzy o kandydatach mają czynić wyborcy32
  • Prezydent od parady23 paź 2005Polacy nigdy tak naprawdę nie chcieli mieć prezydenta36
  • Zbrodnia państwowa23 paź 2005Kto naprawdę zabił księdza Jerzego Popiełuszkę - dziennikarskie śledztwo "Wprost" i telewizji Polsat40
  • Socjaldemokratyczny heretyk23 paź 2005Janik i Szmajdziński nucą antyrynkowe wynurzenia na melodię "Pamelo, żegnaj"54
  • Giełda23 paź 2005HOSSA ŚWIAT Czarodziej marketingu Harry Potter powinien być dla wszystkich firm wzorem stosowania skutecznego marketingu - uważa Stephen Brown, profesor marketingu, autor pracy "Czarodziej! Magiczna marka Harry`ego Pottera". Sześć...56
  • Bezrobocie widmo23 paź 2005Wielu polskich bezrobotnych jest gotowych dać łapówkę, by nie trafić do legalnej pracy58
  • Zwycięstwo na ostrzu noża23 paź 2005Rozmowa z Thomasem C. Schellingiem, tegorocznym laureatem Nagrody Nobla z ekonomii64
  • Elektromachia23 paź 2005Nie dajmy się zwariować, to tylko promocja!66
  • Załatwione odmownie - Wróćmy do Afryki!23 paź 2005Kolejna fura pieniędzy nie pomoże się Afryce wydobyć z ubóstwa70
  • Supersam23 paź 200574
  • Piwo dla ascetów23 paź 2005Słynny projektant Ora Ito jest twórcą nowej butelki piwa Heineken. Wyróżnia ją zaskakująco ascetyczna forma i materiał, z którego została wykonana - aluminium. Ekskluzywny Heineken w nowym opakowaniu trafi na razie tylko do kilku wybranych klubów...74
  • Modne Porto23 paź 2005Za dziesięć lat to nie Włochy czy Francja, lecz Portugalia ma szansę być największym producentem odzieży w Europie. Moda z tego kraju zdominowała ostatnią edycję targów SIMM w Madrycie (drugich największych na kontynencie). Kolekcje z Porto,...74
  • Tytanowe zegarki23 paź 2005Firma Citizen, znana ze stworzenia w 1975 r. najdokładniejszego, a w 1978 r. najcieńszego (o grubości niespełna 1 mm) zegarka świata, wprowadza właśnie na rynek pierwsze modele czasomierzy z opatentowanego przez siebie białego, utwardzanego...74
  • Golenie na sportowo23 paź 2005Mała powierzchnia golenia i brak możliwości regulacji mocy w zależności od typu zarostu to podstawowe wady większości maszynek do golenia - wynika z badań przeprowadzonych przez koncern Philips. Dlatego nową linię elektrycznych golarek tej firmy,...74
  • Wstrząs cywilizacyjny23 paź 2005Prawie 90 procent śmiertelnych ofiar ostatniego trzęsienia ziemi w Kaszmirze zginęło pod gruzami walących się domów76
  • Kobiety nie płaczą!23 paź 2005Martha Stewart stała się ludową heroiną Ameryki82
  • Planeta niewyspanych23 paź 2005Więcej niż na wojnę w Iraku Amerykanie wydają na zwalczanie bezsenności86
  • Jerozolima na walizkach23 paź 2005W stolicy państwa żydowskiego żyje coraz mniej Żydów88
  • Zakładnicy historii23 paź 2005Nawet pół miliona obywateli II Rzeczypospolitej mogło służyć w Wehrmachcie90
  • Know-how23 paź 2005NAWIGACJA W ZALOTACH Samice świerszczy trafiają do swych partnerów, nasłuchując ich charakterystycznego śpiewu. Brytyjscy zoologowie z University of Cambridge zauważyli, że owady, które zwykle słabo reagują na sygnały z zewnątrz,...94
  • Wylecz się prywatnie!23 paź 2005PIERWSZY RANKING PRYWATNYCH SZPITALI96
  • Bez granic23 paź 2005ŚWIĘTO KIMA Komunistyczna Partia Korei Północnej ma już 60 lat. I jak na jubilatkę przystało, czuje się doskonale. Podczas hucznych obchodów rocznicy ani słowem nie wspomniano o programie atomowym i sporze z USA. Mówiono za to...104
  • Późne wnuki Bismarcka23 paź 2005Samoloty z niemieckimi politykami nie będą lądować w Warszawie w drodze do Moskwy106
  • Hiszpańska dziura w płocie23 paź 2005Za dziesięć lat co piąty Hiszpan będzie imigrantem110
  • Tango populista23 paź 2005Polityka zamieniona w melodramat prowadzi do katastrofy112
  • Anarchia domowa23 paź 2005Powróciła szansa na realizację amerykańskiego planu "Mapy drogowej"114
  • Menu23 paź 2005KRÓTKO PO WOLSKU Przeciąg historii No i wreszcie wiemy, dlaczego wyginęły dinozaury. Nie kometa, nie efekt cieplarniany... po prostu w atmosferze ziemskiej pojawiło się za dużo tlenu. Sprzyjało to małym ssakom, wielkim gadom - nie. Tym...116
  • Recenzje23 paź 2005118
  • Muchy nie będą srały23 paź 2005* * * * * Franz Ferdinand mógł być obwołany najlepszym brytyjskim zespołem roku 2004. Mógł też zdobyć najbardziej prestiżowe nagrody za swój pierwszy album "Franz Ferdinand", który - mimo że wydany przez niezależną firmę Domino -...118
  • Podroby z wątroby23 paź 2005* * * * * W Ziembicach pewien jegomość chciał zaspokoić popyt na mięso. A że łatwiej znaleźć człowieka niż świnię, rezolutny Niemiec zamiast szlachtować bydło rzeźne, uśmiercał ofiary w swoim domu i peklował je w słoiki. Wrocławianie byli...118
  • W imię ojca, matki i dziecka23 paź 2005* * * * Bohaterem filmu braci Dardenne jest rzeczywiście dziecko. Dopiero narodzone, słabe i bezbronne. Bez prawa głosu. Ojciec, drobny złodziejaszek, postanawia je sprzedać do adopcji, matka chce je zachować. Konflikt między małoletnimi rodzicami...118
  • Maryla jedna23 paź 2005* * * * "Daj mi byle co" - zaczyna swoją nową, świetną płytę, gwiazda polskiej estrady. I, jak to Maryla, deklaruje przekornie, bo sama nigdy nie dała nam "byle czego", ani muzycznie, ani w tekstach. Tak jest i tym razem....118
  • Złodzieje nut23 paź 2005Polscy muzycy nagminnie kopiują zachodnie przeboje120
  • Posłaniec w teatrze23 paź 2005Przenikliwy i wyrafinowany umysł Harolda Pintera opacznie interpretuje najnowszą historię124
  • Boski Placido23 paź 2005Po premierze "Otella" publiczność oszalała na punkcie Dominga na prawie półtorej godziny, a kurtynę podnoszono sto jeden razy!126
  • Ueorgan Ludu23 paź 2005KAMPANIA WYBORCZA CORAZ BARDZIEJ MERYTORYCZNA Czy osławiony Unabomber jest trzecim bliźniakiem? W ostatnią sobotę przedstawiciele sztabu wyborczego Donalda Tuska zasugerowali, że osławiony Unabomber, Ted Kaczyński, terrorysta przez wiele lat...128
  • Skibą w mur - Czas krzyżówek23 paź 2005Kurski plus Wehrmacht równa się Lepper minus Luftwaffe130