Co zrobi prezydent

Dodano:   /  Zmieniono: 
Weto czy akceptacja?
Choć konstytucja daje prezydentowi prawo wnoszenia do parlamentu ustaw, głowa państwa, jak wynika z dotychczasowej praktyki, rzadko z niego korzysta. Znacznie więcej ma do powiedzenia w kwestii ustaw, które przesyła do niego parlament. Pierwszy obywatel może albo je podpisać, albo jednym ruchem pióra odesłać do kosza na śmieci. Koalicje rządowe dysponują zwykle zbyt małą większością, aby skutecznie odrzucić prezydenckie weto. W ten sposób Aleksander Kwaśniewski zablokował wprowadzenie przez rząd AWS-UW reformy podatku PIT. Za namową Marka Belki nie zgodził się na obniżenie najwyższych stawek tego podatku.
Postanowiliśmy sprawdzić, jak z parlamentem chcą współpracować poszczególni pretendenci do pałacu prezydenckiego. Przedstawiliśmy czterem najpoważniejszym kandydatom kilkanaście ââprojektów ustaw". Zapytaliśmy ich o to, jak postąpiliby, gdyby takie propozycje rozwiązań prawnych trafiły na ich biurko. Przy okazji ukryliśmy w pytaniach kilka haczyków sprawdzających znajomość prawa krajowego i unijnego.
Z odpowiedzi na nasz test wynika, że stosunkowo liberalne poglądy gospodarcze mają Zbigniew Religa i Donald Tusk. Włodzimierz Cimoszewicz popiera sporo rozwiązań prosocjalnych i etatystycznych. Prawdopodobnie podobne rozwiązania preferuje Lech Kaczyński. To można wnioskować jednak tylko na podstawie wypowiedzi liderów PiS.
Pierwszy odpowiedział nam Zbigniew Religa. Niezależny kandydat również najlepiej spełnił warunki naszego testu. Jasno odpowiadał "tak" lub "nie".
Włodzimierz Cimoszewicz przed wzięciem do ręki naszego testu zapewniał, że prezydent nie powinien wetować ustaw gospodarczych. - Weto powinno być składane tylko wtedy, gdyby przepisy konkretnej ustawy pozostawały w konflikcie z normami konstytucyjnymi. Gdybym był prezydentem, 99 proc. ustaw podpisywałbym tylko dlatego, że jest to [uchwalona przez parlament] propozycja rządu - zapewniał. Jak wynika z jego odpowiedzi, zawetowałby znacznie większą liczbę ustaw. Marszałek Sejmu niechętnie odpowiadał na pytania "tak" lub "nie" - wolał komentować przygotowane propozycje.
Lech Kaczyński wahał się do ostatniej chwili. Tuż przed zamknięciem numeru biuro prasowe PiS poinformowało naszą redakcję, że nie otrzymamy odpowiedzi. Pozostała trójka kandydatów potrzebowała na przemyślenie odpowiedzi około dwóch dni. Na odpowiedzi Lecha Kaczyńskiego czekaliśmy dużo dłużej. Nie wiemy więc, jakie poglądy na politykę gospodarczą w Polsce ma prezydent Warszawy. Pewne jest to, że gdyby w USA kandydat nie chciał lub nie miał czasu na zaprezentowanie swojego programu ekonomicznego, jego notowania w sondażach natychmiast by spadły.
Na podstawie dotychczasowych wypowiedzi przedstawicieli PiS można wnioskować, że Lech Kaczyński zawetowałby ustawy o podatku liniowym PIT, nie zgodziłby się również na jedną stawkę podatku VAT. Zapewne wrzucił do kosza ustawy pozwalające na pełną prywatyzację Orlenu, PGNiG, LOT i PKP. PiS proponuje, aby państwo zachowało dość duże udziały w tych spółkach. Również jeden z projektów ustawy o ograniczeniu wielkości odsetek od kredytów omawiany w tej kadencji Sejmu był autorstwa PiS.


Test 20 pytań BusinessWeeka
Czy podpisze Pan ustawę:

1) ...wprowadzającą ograniczenie wysokości oprocentowania kredytu
- Włodzimierz Cimoszewicz: Gdyby można było to zrobić w cywilizowany sposób, jest to sprawa do rozważenia. Choć skutek może być odwrotny od zakładanego, bo okaże się, że ludzie mający mniejszą wiarygodność kredytową przestaną w ogóle otrzymywać pożyczki.
- Lech Kaczyński: nie odpowiedział na pytania
- Zbigniew Religa: Nie.
- Donald Tusk: Nie.

2) ...likwidującą Senat (lub bardzo poważnie ograniczającą tę izbę, np. do 30 osób)
- Włodzimierz Cimoszewicz: Zawsze uważałem, że w Polsce potrzebny jest jednoizbowy parlament.
- Zbigniew Religa: Tak.
- Donald Tusk: Tak.
Uwaga: wszyscy kandydaci zauważyli, że do tego potrzebna jest zmiana konstytucji.

3) ...ograniczającą budżet kancelarii prezydenta oraz premiera
- Włodzimierz Cimoszewicz: Tak.
- Zbigniew Religa: Tak.
- Donald Tusk: Tak.
Uwaga: w tym miejscu był haczyk - prezydent nie ma prawa zawetować ustawy budżetowej. Chodziło jednak o sprawdzenie, czy kandydaci są za oszczędnościami.

4) ...antybiurokratyczną, likwidującą niektóre agencje i fundusze
- Włodzimierz Cimoszewicz: Pytanie jest zbyt ogólne; wszystko zależy od tego, jakie byłyby to agencje i fundusze. Są instytucje potrzebne, są także niepotrzebne. Ogólnie namawiałbym do dystansu od populistycznych zawołań, że trzeba ograniczać administrację. Państwo nie może funkcjonować bez administracji, ważniejsze jest to, czy urzędnicy są kompetentni i dobrze zorganizowani.
- Zbigniew Religa: Tak.
- Donald Tusk: Tak, to jeden z pomysłów PO.

5) ...wprowadzającą zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie:
- sprzedaży w sklepach o powierzchni powyżej 2000 mkw.
- Włodzimierz Cimoszewicz: Nie.
- Zbigniew Religa: Nie.
- Donald Tusk: Nie.

- firm turystyki zagranicznej
- Włodzimierz Cimoszewicz: Nie.
- Zbigniew Religa: Nie.
- Donald Tusk: Nie.

- pośrednictwa kredytowego
- Włodzimierz Cimoszewicz: Nie.
- Zbigniew Religa: Nie.
- Donald Tusk: Istnieje już prawo bankowe oraz ustawa zakazująca systemów argentyńskich.

- importu towarów z Chin
- Włodzimierz Cimoszewicz: Od chwili wejścia do UE to kwestia rozwiązywana na poziomie europejskim, a nie krajowym.
- Zbigniew Religa: Decyduje o tym Unia Europejska.
- Donald Tusk: O taryfie celnej oraz innych ograniczeniach w handlu zagranicznym decyduje UE.
Uwaga: pytanie było dodatkowym testem dla polityków na znajomość prawa - kwestia ograniczeń takiego importu jest domeną UE. Kandydaci przeszli test pozytywnie.

- w sprawie zezwoleń uzyskaliśmy też ogólne deklaracje
- Włodzimierz Cimoszewicz: Trzeba jak najmniej ingerować w prawa wolnego rynku, bo to prowadzi do pogarszania standardów gospodarczych.
- Zbigniew Religa: Państwo nie powinno ingerować w sprawy wolnego rynku.
- Donald Tusk: Wszelkie zezwolenia dławią swobodę gospodarczą i sprzyjają korupcji.

6) ...wprowadzającą bon oświatowy jako sposób finansowania szkolnictwa podstawowego i średniego przez państwo
- Włodzimierz Cimoszewicz: Tak, to sensowny pomysł.
- Zbigniew Religa: Tak.
- Donald Tusk: Tak.

7) ...ograniczającą w zasadniczy sposób przywileje emerytalne służb mundurowych
- Włodzimierz Cimoszewicz: Jestem przeciwny atakowi na przywileje służb mundurowych, one mają swoje uzasadnienie. Czym innym jest przez 20 czy 30 lat pracować w wojsku czy policji, narażając życie, a czym innym pracować przy biurku w bezpiecznej pracy. Na całym świecie żołnierze i policjanci
mają szczególne przywileje, jeśli chodzi o emerytury.
- Zbigniew Religa: Projekt odesłałbym z prośbą o opinię do Trybunału Konstytucyjnego.
- Donald Tusk: Tak, jesteśmy za rozwiązaniem systemowym. Nie można wprowadzić ustawy o emeryturze Wojciecha Jaruzelskiego, ale można sprawiedliwie dzielić pieniądze między wszystkich emerytów.

8) ...zezwalającą na dalszą prywatyzację:
- PKO BP
- Włodzimierz Cimoszewicz: Tak.
- Zbigniew Religa: Tak.
- Donald Tusk: Tak.

- PZU
- Włodzimierz Cimoszewicz: Tak.
- Zbigniew Religa: Tak.
- Donald Tusk: Tak.

- Orlenu
- Włodzimierz Cimoszewicz: Tak.
- Zbigniew Religa: Tak.
- Donald Tusk: Tak.

- Grupy Lotos
- Cimoszewicz: Tak.
- Religa: Tak.
- Tusk: Tak.

- LOT-u
- Cimoszewicz: Tak.
- Religa: Tak.
- Tusk: Tak.

- PKP
- Cimoszewicz: Tak.
- Religa: Tak.
- Tusk: Tak, ale z wyłączeniem PKP PLK (linie kolejowe) i PKP Energetyka.

- części elektrowni
- Cimoszewicz: Tak.
- Religa: Tak.
- Tusk: Tak.

- dwóch z trzech kanałów telewizji publicznej
- Cimoszewicz: Byłbym zdecydowanie przeciwny prywatyzacji telewizji publicznej. W krajach, gdzie zrezygnowano z telewizji publicznej, szuka się sposób na odtworzenie tego szczególnego medium.
- Religa: To zależy od projektu ustawy. Nie wykluczam poparcia, jeśli wzmocniłoby to realizację misji publicznej przez kanał wiodący.
- Tusk: Tak, pod warunkiem że pieniądze publiczne będziemy przeznaczać na tworzenie dobrych programów misyjnych, a skończymy z przejadaniem ich przez koterie i rozdęte instytucje.

9) ...znoszącą ograniczenia zarobków kadry kierowniczej w firmach państwowych
- Cimoszewicz: Z jednej strony, jeśli w firmach państwowych mają być dobrzy menedżerowie, to powinni mieć szansę na godziwe zarobki, porównywalne z prywatnymi firmami. Z drugiej strony jednak, prawdą jest, że jeśli zarobki są wysokie, to menedżerowie nie są najwyższej klasy, bo miejsca dostają krewni i znajomi królika. Nie ma w tej sprawie sytuacji idealnej.
- Religa: Tak.
- Tusk: Nowelizacja obecnej ustawy - podstawa wynagrodzenia w zależności od wyników wielkości firmy, dodatkowe wynagrodzenie w zależności od wyników finansowych, ale obie kwoty ograniczone przez wskaźniki.

10) ...wprowadzającą złote weto w spółkach
z udziałem Skarbu Państwa
- Cimoszewicz: Generalnie wydaje mi się, że w niektórych spółkach jest to dobry pomysł - zwłaszcza takich, które mają znaczenie z punktu bezpieczeństwa energetycznego czy strategicznych zapasów dla Polski.
- Religa: Nie.
- Tusk: Nie.

11) ...wprowadzającą podatek liniowy PIT
- Cimoszewicz: W Polsce jeszcze nie nadszedł czas na podatek liniowy. Mamy zbyt mało solidarności społecznej w Polsce. Nie wierzę w twierdzenia, że podatek liniowy zachęci osoby najbogatsze do inwestowania w gospodarce, bo trzy czwarte osób płacących podatki w trzeciej stawce podatkowej nie ma nic wspólnego z biznesem, oni nie inwestowaliby w gospodarce.
- Religa: Tak.
- Tusk: Tak, to pomysł PO.

12) ...wprowadzającą jednolitą stawkę VAT
- Cimoszewicz: Tak.
- Religa: Tak.
- Tusk: Tak, to pomysł PO.

13) ...wprowadzającą weryfikację rent inwalidzkich
- Cimoszewicz: Tam gdzie zostały przyznane na zasadzie wyłudzenia, oczywiście tak.
- Religa: Najpierw musiałbym się szczegółowo zapoznać z projektem ustawy.
- Tusk: ZUS już to robi na podstawie istniejącego prawodawstwa.

14) ...likwidującą powiaty
- Cimoszewicz: Pomyliliśmy się w reformie samorządowej, niepotrzebnie utworzyliśmy powiaty - tylko dziś byłoby to bardzo trudno politycznie i społecznie zweryfikować, bo powstały ogromne grupy interesów opowiadające się za utrzymaniem powiatów.
- Religa: Tak, powiaty powinny być dobrowolnym zadaniowym związkiem gmin.
- Tusk: PO analizuje mapę zadań publicznych. Pierwsze wyniki wskazują, że istnieją zadania, które najlepiej będą realizowały powiaty.

15) ...pozwalającą na sprywatyzowanie służby zdrowia (sprzedaż przychodni i szpitali, państwo płaci tylko za określone usługi medyczne)
- Cimoszewicz: Nie mam nic przeciwko rozwijaniu się prywatnej służby zdrowia, pod warunkiem że dbamy, by konstytucyjne prawo gwarantujące każdemu obywatelowi dostęp do ochrony zdrowia nie stało się całkowitą fikcją.
- Religa: Tak. Państwowy powinien zostać tylko bardzo dobrze przemyślany niewielki zespół szpitali.
- Tusk: Nie, dopóki nie powstanie nowy model reformy służby zdrowia.

16) ...likwidującą Narodowy Fundusz Zdrowia i wprowadzającą budżetowe finansowanie służby zdrowia
- Cimoszewicz: Moim zdaniem, nie powinno się wracać do przeszłości.
- Religa: Nie dotyczy z powodu zgody na punkt 15.
- Tusk: Nie, bo nie wyłapuje on nieprawidłowości. Jeżeli przekażemy finansowanie do Ministerstwa Zdrowia, lekarze będą kontrolowali lekarzy.

17) ...wprowadzającą częściową odpłatność służby zdrowia (niewysokie opłaty za wizytę u lekarza i każdy dzień pobytu w szpitalu)
- Cimoszewicz: W pewnym zakresie i z wyjątkami dla ludzi ubogich to sprawa do rozpatrzenia.
- Religa: Nie dotyczy z powodu zgody na 
punkt 15.
- Tusk: Tak.

18) Czy podpisze Pan zmiany w konstytucji:
- likwidujące KRRiT
- Cimoszewicz: Nie jestem za tym, ale warto zmienić sposób wybierania członków rady, bo w praktyce została ona upolityczniona.
- Religa: Tak.
- Tusk: Tak, to pomysł PO.

- likwidujące RPP
- Cimoszewicz: RPP jest potrzebna.
- Religa: Nie.
- Tusk: Nie, chyba że w konstytucji pojawi się zapis o bezwzględnym warunku zrównoważenia budżetu.

- dopuszczające odpłatność za studia dzienne na uczelniach państwowych
- Cimoszewicz: Teraz zgodnie z konstytucją jest to niedopuszczalne. Jednak przy odpowiednim systemie stypendiów i pożyczek dla studentów można sobie wyobrazić w Polsce system, w którym odsetek studiujących osób pochodzących z upośledzonych warstw społecznych jest o wiele większy niż obecnie.
- Religa: Poparłbym model obowiązujący w Szwecji, tzn. za pierwszy kierunek studiów płaci państwo. Po zmianie kierunku w trakcie studiów lub rozpoczęciu drugiego za naukę na drugim i każdym kolejnym trzeba byłoby płacić z własnej kieszeni.
- Tusk: Nie, chyba że wprowadzi się powszechny system stypendialny.

19. Czy podpisze Pan ustawę wprowadzającą jednorazowy kilkuprocentowy podatek solidarnościowy od majątku najbogatszych (np. posiadających majątek o wartości pow. 1 mln zł)?
- Cimoszewicz: Nie mam zdania. Jestem jednak przekonany, że niebezpiecznie zbliżyliśmy się do granicy wytrzymałości warstw uboższych w naszym społeczeństwie, jeśli chodzi o ich kondycję finansową.
- Religa: Nie.
- Tusk: Nie, to pomysł rodem z epoki komunizmu.

20. Czy podpisze Pan ustawę likwidującą 50-proc. stawkę podatku PIT?
- Cimoszewicz: Ta stawka jest zdecydowanie za wysoka, decyzja o jej wprowadzeniu była populistyczna.
- Religa: Tak.
- Tusk: Tak.