Klątwa Bismarcka

Dodano:   /  Zmieniono: 
Angela Merkel - córka Helmuta Kohla i wnuczka Konrada Adenauera
Kiedy prezydenci Truman i Eisenhower zabiegali o scementowanie układu Ameryki i Europy Zachodniej przeciw ZSRR, a świat oswajał się z rzeczywistością zimnej wojny, Stany Zjednoczone oparły się - na wiele lat - na sojuszniku, którym był Konrad Adenauer, pierwszy powojenny kanclerz Niemiec. Za spadkobiercę politycznej myśli Adenauera był uznawany Helmut Kohl, a od pewnego czasu mówi się, że "nowym Kohlem" zjednoczonych Niemiec będzie Angela Merkel. Pani kanclerz przyjmuje ten komentarz bez odrazy, bo Helmuta Kohla uznaje za wzór i swojego mentora. Waszyngton zaś zareagował na tę polityczną reinkarnację myśli Adenauera i Kohla westchnieniem ulgi - po rządach Gerharda Schroedera, który z antyamerykanizmu uczynił program polityczny i wyborczą lokomotywę.

Posag pani kanclerz
Angela Merkel złożyła pierwszą wizytę w Białym Domu, gdy niemal wszyscy eksperci polityczni Ameryki marzyli o ociepleniu w relacjach z Niemcami. Tłem politycznym spotkania prezydenta Busha i pani kanclerz był kryzys w negocjacjach z Teheranem, dotyczących irańskiego programu nuklearnego, tour de force prezydenta Putina, który zakręcając kurek z rosyjskim gazem, uzmysłowił Europie, że musi się z nim liczyć, i wzrost potęgi gospodarczej Chin. Nie jest to jeszcze krajobraz zimnej wojny, ale sytuacja międzynarodowa na tyle poważna, że Ameryka musi odnowić stare przyjaźnie i oprzeć się w relacjach transatlantyckich na wiarygodnych partnerach. Najlepiej ze szkoły Konrada Adenauera. Pani kanclerz może się okazać szczególnie cennym sojusznikiem Białego Domu; jako osoba urodzona we wschodnich Niemczech jest uodporniona na zakusy, którym często ulegają niemieccy politycy od czasów Bismarcka, nie wyłączając Schroedera.
To, co z polskiej perspektywy należałoby nazwać klątwą Bismarcka, to tradycja budowania silnej pozycji Niemiec dzięki sojuszom z Rosją i próby balansowania między Wschodem a Zachodem. Angela Merkel zdaje się wchodzić na arenę polityki międzynarodowej, niosąc w posagu zasadę ograniczonego zaufania do Rosji. Ci politolodzy amerykańscy - z Henrym Kissingerem na czele - których niepokoił od kilku lat nazbyt ciepły stosunek Waszyngtonu do Moskwy, a zarazem widmo zbliżenia między Rosją a Niemcami, przyjmą z aplauzem takiego partnera. Pani kanclerz, po - jak komentują media - udanej wizycie w Waszyngtonie, pojechała do Moskwy. W odróżnieniu od swojego poprzednika, nie została tam nazwana przez prezydenta Putina przyjaciółką. Co nie zaskakuje, bo również w odróżnieniu od poprzednika, Angela Merkel wypomniała Rosjanom łamanie praw człowieka w Czeczenii i ograniczanie swobód organizacji pozarządowych. Tydzień później sekretarz stanu Condoleezza Rice wystąpiła z surową krytyką pod adresem gabinetu Putina i jego antydemokratycznych praktyk, kwestionując moralne prawo Moskwy do przewodzenia grupie G-8. Rosjanie mają gościć konferencję najbogatszych państw latem tego roku i pierwszy raz wysoki rangą polityk USA podaje publicznie w wątpliwość pomysł na takie legitymizowanie antydemokratycznych posunięć Putina. Jakie wnioski można wyciągnąć z tych dyplomatycznych sygnałów? Być może Putinowi nie udało się wygrać karty irackiej, czyli wbić klina między Amerykę a jej sojuszników, zachowując przy tym zażyłe stosunki z Niemcami i status przyjaciela prezydenta Busha. Ta misterna rozgrywka okaże się mało skuteczna, jeśli w stosunkach między Waszyngtonem a Berlinem w istocie zaszła poważna zmiana.

Triumf dyplomacji
To, że w relacjach USA z Niemcami następuje ocieplenie, jest nie tylko zasługą pani kanclerz. Biały Dom jest teraz znacznie bardziej skłonny do uprawiania dyplomacji, ponieważ musi co rychlej zbudować porozumienie wokół planu postawienia sprawy Iranu na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ. Wizyta Angeli Merkel w USA zbiegła się z kolejnym kryzysem, być może ostatnim, w negocjacjach z Iranem na temat wznowionego przez Teheran programu nuklearnego. Rozmowy prowadzone przez Niemcy, Francję i Wielką Brytanię okazały się chybionym zabiegiem wobec wojowniczo usposobionego prezydenta Ahmadineżada. W ogólnym układzie sił nie pomaga to, że Rosja podpisała kolejną umowę o dostawie broni do Iranu, a ponadto eksportuje tam know-how z zakresu komunikacji satelitarnej i energii nuklearnej. Bliskim partnerem handlowym Iranu są też Indie.
Francja, Niemcy i Wielka Brytania poprą starania Ameryki o postawienie Teheranu przed Radą Bezpieczeństwa w nadziei na obłożenie Iranu międzynarodowymi sankcjami. Także tu jednak układ sił jest niesprzyjający - Rosja i Chiny, stali członkowie rady, raczej nie poprą inicjatywy Stanów Zjednoczonych. W takiej sytuacji rozwiązaniem byłoby zastosowanie sankcji przez USA i UE, co prawdopodobnie nie miałoby wielkiego znaczenia, gdyby Ameryka nie miała w rękawie asa w postaci opcji militarnej. Tyle że uprawianie dyplomacji siły przez Biały Dom wymaga teraz, bardziej niż kiedykolwiek, podwójnej legitymizacji. Prezydent musi odzyskać mandat polityczny własnego elektoratu, którego wiara w słuszność wojennych eskapad Busha została mocno zachwiana. Ameryka potrzebuje też moralnego i logistycznego wsparcia ze strony swoich partnerów, by móc zmontować koalicję antyirańską. Obie te racje są powiązane, bo Amerykanie będą bardziej skłonni wesprzeć dyplomację siły, jeśli ich sojusznicy wezmą na siebie część kosztów wzrostu cen ropy naftowej i ewentualnej interwencji.
Po rządach Schroedera, który z krytyki operacji w Iraku i postawy appeasementu uczynił swoją platformę wyborczą, Biały Dom traktuje panią kanclerz jak dar losu. Jej twarde stanowisko wobec Teheranu oraz przychylność wobec Turcji starającej się - przy poparciu Ameryki - o akcesję do UE, a także sprzeciw wobec planów zniesienia embarga na eksport europejskiej broni do Chin zapowiadają być może ponowny początek długiej, dobrej przyjaźni między Waszyngtonem a Berlinem. W czasach Adenauera ta przyjaźń miała charakter protektoratu. Pani kanclerz wystrzega się gestów, które mogłyby wskazywać na powrót takiej relacji. Poczyniła prezydentowi Bushowi łagodne wyrzuty w sprawie przetrzymywania więźniów w bazie Guantanamo na Kubie i zarzutów o przerzucanie więźniów do tajnych baz CIA, ale jak donosi "Washington Post", te uwagi miały raczej charakter życzliwej troski o to, jak USA są postrzegane przez społeczność międzynarodową. Zapewne adresatem tego dyplomatycznego komunikatu byli w większym stopniu Niemcy, nadal wrogo nastawieni do administracji prezydenta Busha, niż on sam.
Należy mieć nadzieję, że Angela Merkel, jak niegdyś Konrad Adenauer, dostrzega drugie dno dyplomacji Rosji, jej niegdysiejsze wpływy na lewicującą część europejskiej opinii publicznej oraz historyczne analogie. W końcu kryzys na Bliskim Wschodzie zdarza się nie po raz pierwszy. Kiedy w 1955 r. Rosja Sowiecka zdecydowała się na sprzedaż broni do Egiptu, pomagając rozpalić arabskie nacjonalizmy i obudzić do działania takie ugrupowania jak Braterstwo Muzułmańskie, które było stworzoną w Egipcie pramatką ekstremistycznych organizacji islamskich. Na fali panarabskiego entuzjazmu i antykolonialnych resentymentów rosła popularność płk. Gamala Abdel-Nassera, który obaliwszy króla Faruka, objął władzę w Egipcie i doprowadził do kryzysu sueskiego, który zamroził stosunki między Wielką Brytanią i Francją a USA na tyle skutecznie, że zagroziło to trwałości sojuszu. Zyskał na tym ZSRR, bo zdołał wyeksportować swoje ideologiczne i militarne wpływy poza kordon powstrzymywania, którym starała się je otoczyć Ameryka, zgodnie z doktryną Trumana. Teraz Rosja sprzedaje broń do Iranu i stosuje dyplomację kurków gazowych, a sojusznicy USA wciąż dyskutują o słuszności interwencji w Iraku. Może widoki na nową przyjaźń Ameryki z Niemcami zachęcą resztę Europy do przewartościowania relacji z USA, a może zrobił to już prezydent Putin, uzmysłowiwszy unii, jak kruche są podstawy jej energetycznej niezależności.
Więcej możesz przeczytać w 5/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 5/2006 (1208)

  • Na stronie - Instynkt zwycięzcy5 lut 2006Jarosław Kaczyński chce zwyciężać. Wyborcy to czują i wolą zwycięzcę od tych, którzy prezentują się jako ofiary3
  • Skaner5 lut 2006TRAGEDIA W KATOWICACH LAWINA NA HALI Kilkaset osób zostało uwięzionych pod zawalonym dachem hali Międzynarodowych Targów Katowickich. Odbywała się tam międzynarodowa wystawa gołębi pocztowych. Akcja ratunkowa trwała do niedzieli....6
  • Pojedynek na słowa5 lut 2006KAZIMIERZ MARCINKIEWICZ, premier "Jeśli w ciągu najbliższych dwóch tygodni nie dojdzie do podpisania tzw. paktu stabilizacyjnego gwarantującego poparcie dla rządu w Sejmie, powinny nastąpić przedterminowe wybory" DONALD TUSK,...10
  • Playback5 lut 200612
  • Poczta5 lut 2006Listy od czytelników12
  • Z życia koalicji5 lut 2006MAMY JUŻ RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH. Został nim zwolennik kary śmierci, dyktatury i niewolnictwa, faszysta Janusz Kochanowski. Doktor praw. Głosowała za nim urocza koalicyjka oszołomów. Ludzie światli (PO, SLD, PSL) byli przeciw. Ale z...14
  • Z życia opozycji5 lut 2006JANOWI MARII WŁADYSŁAWOWI ROKICIE imion nie ubywa, ale jego samego jakby trochę mniej. Premier z Krakowa - jak słyszeliśmy - ma po dziurki w nosie braci Kaczyńskich i PiS oraz w ogóle całej sytuacji. Najgorsze jest jednak to, że Rokita miał...15
  • Nałęcz - Dziennikarz jak alkohol5 lut 2006Samoobrona wielokrotnie groziła mediom nałożeniem kagańca i w końcu dopięła swego16
  • Fotoplastykon5 lut 2006Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)17
  • Suma prezydenckich strachów5 lut 2006Kiedy Aleksander Kwaśniewski wróci do Polski?18
  • Salon zależnych5 lut 2006Koniec warszawki? Opiniotwórcza elita III RP powstawała w dużej mierze jako kontynuacja elity PRL.22
  • Rury wojny5 lut 2006Próby zakręcania rury z gazem czy z ropą zakończą się budową jakiejś nowej polskiej, ukraińskiej czy węgierskiej Gdyni28
  • Giełda5 lut 2006Hossa Świat $ex.com 12 mln USD zapłaciła firma Escom LLC za domenę internetową sex.com. Do tej pory najwyższe ceny w historii osiągnęły business.com (7,5 mln USD), casino.com (5,5 mln USD) i korea.com (5 mln USD). Dziś pod sex.com, jednym z...32
  • Koza rabina5 lut 2006Sejm zdemolował budżet i tak ledwo trzymający się kupy34
  • VATerloo5 lut 2006Eurokraci łupią Europejczyków za pomocą kartelu podatkowego38
  • Szwajcarskie gadanie5 lut 2006Światowe forum w Davos nie rozwiązało żadnego problemu świata40
  • Prasa niemiecka5 lut 2006Axel Springer w każdym kiosku?42
  • Gdzie jest skarb?5 lut 2006Prymitywne poglądy ekonomiczne znów niszczą polską gospodarkę44
  • 2 x 2 = 4 - Wojujący analfabetyzm5 lut 2006Dla Samoobrony porządek państwowy i publiczny jest przedmiotem lekceważenia i dywersji47
  • Supersam5 lut 2006 48
  • Lancer po ewolucji5 lut 2006  Lancer evolution IX to najnowszy etap ewolucji modelu, który po raz pierwszy pojawił się na japońskim rynku w 1992 r., a docierany był m.in. na morderczych trasach rajdu Safari. Ten kultowy model w obecnej wersji to prawdziwa potęga....48
  • Z innej beczki5 lut 2006Piwo z puszki może smakować i wyglądać tak samo jak piwo z beczki. Producent irlandzkiego piwa Guinness wprowadza właśnie do polskich klubów i restauracji Guinness Surger System - urządzenie, które emituje fale dźwiękowe powodujące wydzielanie się...48
  • Wzmacnianie myszy5 lut 2006Oryginalne wzornictwo sprzętu do gier komputerowych przestaje się kierować wyłącznie estetyką. Nietypowy design - stylizowana grafika na klawiaturze i wyróżnienie najczęściej używanych przycisków - mają za zadanie spotęgować przeżycia maniaków...48
  • Natłuszcza i nawilża5 lut 2006Suche i mroźne powietrze podczas tegorocznej zimy nie musi być zabójcze dla cery. Warunkiem jest jednak kompleksowa pielęgnacja - jednoczesne nawilżanie i natłuszczanie, kombinacja, która rzadko występuje w kremach. Preparat Lipobase reanimuje...48
  • Lepsze ciało = lepsze życie5 lut 2006100 tysięcy Polek chce poprawić swój wygląd50
  • Mrozoodporni Rosjanie5 lut 2006Nawet multimilionerzy nie mogą w Rosji się obyć bez walonek58
  • Widma wolności5 lut 2006Encyklika Benedykta XVI jest ideowym manifestem chrześcijańskiej przemiany świata60
  • Know-how5 lut 2006Dobry ser, kiepskie wino Naukowcy z University of California znaleźli prosty sposób na poprawienie jakości kiepskiego wina - wystarczy serwować je wraz z serami. Badania z udziałem zawodowych sommelierów wykazały, że taka przekąska...62
  • Chudzi grubi5 lut 2006Wkrótce możemy mieć nad otyłością taką kontrolę, jaką dzięki statynom mamy nad poziomem cholesterolu64
  • Truje, więc leczy5 lut 2006Toksyny ślimaków stożków mogą być przydatne w leczeniu raka płuc68
  • Dziura w Cheopsie5 lut 2006Robot z Singapuru spenetruje najbardziej tajemniczą piramidę w Egipcie70
  • Bez granic5 lut 2006e-Cenzorzy Firma Google cenzuruje chiński Internet. Wprowadzono właśnie lokalną stronę wyszukiwarki Google, której serwery zlokalizowane są w Chinach. Firma podlega więc chińskiemu prawu i restrykcjom "chińskiej demokracji"....72
  • Rząd terrorystów5 lut 2006Hamas zamknął Izraelczyków w urnie wyborczej74
  • Każdy kamień to szpieg5 lut 2006Strach przed oskarżeniem o szpiegostwo jest jak dodatkowy gen w rosyjskim chromosomie77
  • Wojna o umysły5 lut 2006Wygram, jeśli Białorusini przełamią strach80
  • Klątwa Bismarcka5 lut 2006Angela Merkel - córka Helmuta Kohla i wnuczka Konrada Adenauera82
  • Menu5 lut 2006KRÓTKO PO WOLSKU Kamień obrazy W dawnych czasach pod kamieniem w moskiewskim parku można było znaleźć jedynie stonogę. Albo rolkę z mikrofilmem ukazującym kibel na strategicznym Dworcu Białoruskim. Ale było to w epoce kamienia łupanego albo...84
  • Recenzje5 lut 200686
  • Stroskane anioły5 lut 2006* Vidar (Trond Espend Seim), pracownik szpitala psychiatrycznego w Oslo, we śnie widzi wypadek samochodowy i śmierć jednego ze swych podopiecznych - Leona (Jan Gunnar Rise). Widzowie poznają niespodziewanie krzyżujące się losy uczestników tego...86
  • Bąk w salonie5 lut 2006**** Już się wydawało, że na rockowych salonach połowy pierwszej dekady nowego stulecia zaczęła się krystalizować stabilna hierarchia, gdy nagle w 2005 r. wszystko wywróciło się do góry nogami. Pojawiły się zespoły w rodzaju Arcade Fire, które...86
  • Ksero Lichtenberga5 lut 2006***** Osiemnastowieczny matematyk i fizyk Georg Christoph Lichtenberg mawiał, że wart przeprowadzenia jest tylko taki eksperyment fizyczny, w czasie którego rozlega się huk. W historii fizyki miejsce zapewniło mu odkrycie, że drobiny kurzu...86
  • Myśli mnicha5 lut 2006**** "Wszystkich tropicieli spiskowych teorii historii ostrzegam: nie czytajcie tej książki, bo będziecie rozczarowani. A tych dorosłych, którzy podejmą trud przebijania się przez tysiące stron, zachęcam do odnajdywania perełek.(...) Jak ta,...86
  • Śpiewy historyczne5 lut 200610 piosenek, które wstrząsnęły XX wiekiem88
  • Trzecia rewolucja kulturalna5 lut 2006Przejście z epoki analogowej do cyfrowej przyniosło erozję dyktatury medialnych potentatów92
  • Górna półka5 lut 2006Zniewalacze Polski95
  • Krew z wyżymaczki5 lut 2006Kto chce kręcić posokę wsiąkającą w beton zamiast łez perlących się w pięknych oczach cesarzowej?96
  • Ueorgan Ludu5 lut 2006Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 5 (170) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 29 stycznia 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Min. Dorn i cay rząd - jak tylko mogą - IDĄ NA RĘKĘ...97
  • Skibą w mur - Poezja przypadkowa5 lut 2006Czystą poezję można znaleźć nawet w brudnej polityce98