Zgodnie z ustawą, od 1 stycznia 2008 r. preferencyjna 7-proc. stawka VAT obejmie nowe mieszkania o powierzchni do 150 mkw. oraz domy jednorodzinne do 300 mkw., kupowane od deweloperów i spółdzielni mieszkaniowych. Wyższa, 22-proc. stawka VAT będzie obowiązywać za każdy dodatkowy metr powierzchni użytkowej.
Zapobiega to podwyżce VAT-u w budownictwie od 2008 r., kiedy mija wynegocjowany w Traktacie Akcesyjnym okres przejściowy, pozwalający na stosowanie obniżonej stawki. Aby uniknąć podwyżki podatku VAT z 7 do 22 proc. na mieszkania i domy jednorodzinne, objęto je definicją budownictwa społecznego, posługując się kryterium powierzchni.
Ustawa nie przewiduje żadnych ograniczeń w stosowaniu preferencyjnej stawki podatku w odniesieniu do remontów. Po 31 grudnia 2007 r. praktycznie wszystkie remonty domów i mieszkań zachowałyby preferencyjną 7-proc. stawkę VAT.
Ustawa bezterminowo przedłuża też możliwość odzyskania części wydatków na materiały budowlane, ponoszonych przez osoby budujące domy tzw. systemem gospodarczym, czyli we własnym zakresie. Dotychczas o zwrot można się było ubiegać tylko do końca 2007 r. Chodzi o zwrot różnicy między stawkami 7 proc. i 22 proc. VAT za materiały kupione od 1 maja 2004 r., na które po tej dacie podatek wzrósł z 7 do 22 proc. Zgodnie z ustawą, o zwrot będzie się można starać więcej niż raz - w cyklach pięcioletnich.
Nowelizacja pozwoli też płacić niższy VAT od darowizn żywności na rzecz organizacji pożytku publicznego. Obecnie darczyńcy przekazujący nieodpłatnie np. czerstwiejący chleb, płacą podatek tak, jak przy sprzedaży świeżego pieczywa. Zgodnie z popartą przez Sejm poprawką, darczyńca będzie płacił VAT od rzeczywistej wartości tych towarów.
Przeciw tej regulacji opowiadało się Ministerstwo Finansów, argumentując, że jest sprzeczna z prawem UE, ponieważ inaczej określa podstawę opodatkowania dla towarów spożywczych przekazywanych na cele charytatywne, a inaczej dla niespożywczych.
Nowelizacja opiera się w dużej mierze na pomysłach Samoobrony. Wicepremier, minister finansów Zyta Gilowska krytykowała wcześniej Sejm za odrzucenie popieranych przez rząd poprawek, które miały "ucywilizować" ustawę. Według niej, ustawa jest bardzo nieprecyzyjna, co utrudni jej stosowanie w praktyce. Nieprecyzyjne zapisy mogą też - według niej - sprzyjać nadużyciom, co narazi na straty budżet państwa.
Zgodnie z zapisem w ustawie, wejdzie ona w życie 1 stycznia 2008 r.ab, pap