Kondycja polskiego mleczarstwa zależeć będzie od sytuacji na światowych rynkach, Polska jest bowiem poważnym eksporterem przetworów mlecznych. Eksport w przeliczeniu na surowiec stanowi 22 proc. skupionego mleka, a wartościowo 21 proc. przychodów ze sprzedaży przemysłu mleczarskiego.
Najważniejszą pozycją eksportową polskiego mleczarstwa są sery i twarogi (33 proc.). Eksportujemy też mleko w proszku, masło mleko płynne, jogurty, serwatkę , lody i kazeinę. Według Seremak-Bulge, światowe ceny masła w 2012 r. mogą spaść do ok. 2300-2500 euro za tonę. Odtłuszczone mleko w proszku (tzw. OMP) może kosztować zaś w granicach 2200 euro/t, a ceny pełne mleko w proszku (PMP) może być droższe o ok. 5-10 proc. Powinny się utrzymać wysokie ceny serów, bowiem handel tymi produktami odbywa się przede wszystkim miedzy krajami wysoko rozwiniętymi, a wahania cen są znacznie mniejsze - zaznaczyła ekspertka.
Na rynku światowym od połowy listopada 2011 r. notowany jest spadek cen masła, a od połowy grudnia również innych produktów mlecznych. Według Agencji Rynku Rolnego, na początku lutego ceny masła ukształtowały się na poziomie 4413 USD/t i były o 0,3 proc. niższe niż dwa tygodnie wcześniej i o 3 proc. niższe niż przed miesiącem. OMP zaś kosztowało 3038 dolarów za tonę, a za PMP 3713 USD/t czyli ich cena była na poziomie z połowy stycznia. Było to jednak odpowiednio o 0,4 proc. i o 1,3 proc. mniej niż na początku stycznia br. W porównaniu do notowań sprzed roku masło było tańsze o prawie 18 proc., a mleko w proszku o 19-20 proc. tańsze. Spadają także ceny masła w krajach UE, np. w Niemczach i Holandii. Na przełomie stycznia i lutego na rynku niemieckim i holenderskim za tłuszcz ten uzyskiwano odpowiednio 3,37 euro/kg i 3,43 euro/kg, tj. o 1-2 proc. mniej niż tydzień wcześniej. Mleko w proszku (PMP) na rynku francuskim i niemieckim kosztowało 2,83-2,85 euro/kg, czyli staniało w ciągu tygodnia o ok. 1 proc. Natomiast za mleko Odtłuszczone (OMP) na początku lutego trzeba było zapłacić w granicach 2,30-2,40 euro za kg. W tych trzech krajach ceny masła i OMP były o 8-12 proc. niższe, a PMP o 11-13 proc. niższe niż rok przed rokiem.
Jak zauważa Seremak-Bulge, polskie produkty mleczarskie są konkurencyjne na unijnym rynku ze względu na niższe koszty surowca, robocizny, energii, wody i innych opłat związanych z ochroną środowiska. W przyszłości jednak koszty te będą rosły i konieczne będzie zwiększenie efektywności produkcji m.in. poprzez restrukturyzację branży. Profesor uważa, że w przetwórstwie mleka dzieli Polskę duży dystans technologiczno-organizacyjny w stosunku do europejskich konkurentów. Procesy konsolidacji mleczarni zachodzą zbyt wolno, a nadmierne rozdrobnienie produkcji skutkuje wysokimi kosztami przetwórstwa i obrotu, niską wydajnością pracy i słabą pozycją negocjacyjną mleczarni. Według Seremak-Bulge, o przyszłości sektora mleczarskiego w Polsce zadecyduje zdolność przedsiębiorstw do poprawy oferty rynkowej, ale bez wzrostu cen produktów mleczarskich.
eb, pap