Nagrodę w 2002 roku ustanowił pierwszy prezes IPN Leon Kieres z inicjatywy Janusza Kurtyki ówczesnego dyrektora krakowskiego oddziału IPN. Tytuł „Kustosza Pamięci Narodowej” przyznawany jest przez specjalnie powołaną Kapitułę osobom, grupom osób, organizacjom i instytucjom, których działalność jest zbieżna z misją Instytutu Pamięci Narodowej oraz szeroko rozumianą „polityką pamięci”. Tegoroczną, 16. edycję nagród patronatem objął prezydent Andrzej Duda. W trakcie uroczystości w Zamku Królewskim podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski odczytał list wystosowany przez prezydenta.
List prezydenta
„Bywały chwile, gdy przetrwanie Polski i polskości stało pod znakiem zapytania. Zawsze jednak znajdowali się wśród nas ci, którzy chcieli i potrafili owe kryzysy zażegnać. Nierzadko kosztem wielkich poświęceń, aż po ofiarę życia” – pisał Andrzej Duda. Jak zaznaczył, w kontekście przekazywania rzetelnej wiedzy o polskiej historii należy postrzegać zasługi osób, które zostały wyróżnione przez IPN.
Prezydent podkreślił, że „z największym uznaniem i radością” przyjął przyznanie przez Kapitułę prestiżowego wyróżnienia pośmiertnie Lechowi Kaczyńskiemu. „Przecież dziedzictwo Lecha Kaczyńskiego to, między innymi, idea odpowiedzialności państwa za badanie, ochronę i popularyzację naszej narodowej historii” – wskazała głowa państwa.
Wśród zasług tragicznie zmarłego pod Smoleńskiem prezydenta Duda wymienił m.in. budowę stołecznego Muzeum Powstania Warszawskiego, przywracanie pamięci o Polakach ratujących Żydów, czy odznaczenia dla zapomnianych bohaterów zmagań z komunizmem. „To niezliczone wypowiedzi, dokumenty i gesty symboliczne, które ogromnie przyczyniły się do obecnego renesansu postaw patriotycznych oraz do wzrostu zainteresowania historią Polski” – podkreślił Duda.
„Odegrał kluczową rolę”
„Wyróżniając prezydenta Lecha Kaczyńskiego, kapituła nagrody przychyliła się do opinii wnioskodawcy – Muzeum Powstania Warszawskiego, że »profesor Lech Kaczyński był pierwszym polskim politykiem, który przykładał dużą wagę do aktywnej polityki historycznej w realiach współczesnego państwa. Odegrał kluczową rolę dla zmiany klimatu i ponownego zainteresowania Polaków historią«” – poinformowano w komunikacie IPN.
Laureaci
Poza śp. Lechem Kaczyńskim, nagrodą „Kustosz Pamięci Narodowej” wyróżnieni zostali w tym roku także: Janusz Wasylkowski – badacz i popularyzator dziejów Lwowa, założyciel Instytutu Lwowskiego, ojciec Antoni Herkulan Wróbel z zakonu bernardynów z Argentyny, który poświęcił się dokumentowaniu dziejów tamtejszej Polonii, Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej – działające nieprzerwanie od 1921 roku w USA zrzeszenie polskich kombatantów i osób zaangażowanych w upamiętnienie Polaków walczących w obu wojnach światowych oraz wrocławskie Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, dokumentujące i upamiętniające tragiczny los Polaków, którzy w latach 1943-45 padli ofiarą zbrodni popełnionych przez OUN i UPA.
twittertwittertwittertwitter