Dwa lata temu studenci Uniwersytetu Warszawskiego po raz pierwszy pojechali do Wilna, by wziąć udział w projekcie koordynowanym przez ich uczelnię oraz jeden z wydziałów Uniwersytetu Wileńskiego. Drugi wyjazd miał miejsce we wrześniu 2019 roku, a owocem tych pobytów stała się książka „U nas, na Litwie”. W zbiorze reportaży oddano głos 18 bohaterom, wśród których znaleźli się polonijni działacze różnych pokoleń. Studenci przedstawili historie prawników, polityków, nauczycieli, dziennikarzy czy przewodników, którzy starali się odpowiedzieć na pytania dotyczące współczesnych relacji Polski i Litwy. "Dwa najważniejsze to: Gdzie szukać porozumienia między Warszawą i Wilnem? Trwać w odrębności, której wartość podkreślają starsi, czy asymilować się, do czego jakby podświadomie zmierzają młodzi?" – czytamy w przedmowie, a lektura „U nas, na Litwie” dostarczyła odpowiedzi na wspomniane istotne pytania.
„Nikt nie pyta, czy ktoś jest Litwinem, czy Polakiem”
Książka nie jest zbiorem suchych historii, a dzięki wplatanym wypowiedziom autorów każda z opowieści staje się barwa i wartka. Studenci próbowali nie tylko rozmawiać z bohaterami, ale również dyskretnie obserwować ich zachowanie oraz sprawdzić, jak są oceniani przez osoby z najbliższego otoczenia. Nie brakuje tam subiektywnych opisów, gdzie czytelnik otrzymuje wręcz gotową „laurkę” jednego z bohaterów, jak i krytycznych wniosków na temat działalności czy osobowości danych postaci. Każdy z tekstów został wzbogacony o tło historyczne, dzięki czemu łatwiej jest zrozumieć zawiłość stosunków polsko-litewskich oraz ogólną sytuację w kraju naszych sąsiadów.
„U nas, na Litwie” to źródło wiedzy o stereotypach narodowych, systemu edukacji na Litwie, sztuce inicjującej dialog między narodami czy ciekawostek dotyczących języków polskiego i litewskiego. „Pracuję z ludźmi, dla których głównym językiem jest polski. Są to ludzie o silnym poczuciu świadomości narodowej. Ale nikt nie pyta, czy ktoś jest Litwinem, czy Polakiem, ważne jest tylko, czy jest dobrym, czy złym człowiekiem” – przyznała jedna z bohaterek książki, prof. Krystyna Rutkowska.
Pozycja będąca efektem reporterskich wysiłków studentów nie jest bogato wydanym opracowaniem. Szata graficzna jest bardzo prosta co nie dziwi biorąc pod uwagę fakt, że jest to wspólne dzieło wydziałów uczelnianych. Autorzy skupili się przede wszystkim na treści, starając się w jak najbardziej rzetelny sposób oddać historie osób działających na rzecz polskiej społeczności na Litwie. Czy im się to udało? Lektura „U nas, na Litwie” nie pozostawia wątpliwości, że ciekawe opowieści wymagają jedynie umiejętnego poprowadzenia. A tego studentom UW z pewnością nie można odmówić.
facebookCzytaj też:
„Oczywiście to bzdura, że czas leczy rany”. Poruszające wyznanie wdowy po antyterroryście