Nie znajduje uzasadnienia teza (dopuszczana m.in. przez Oswalda Balzera), jakoby Kunegunda nie miała w chwili ślubu ukończonego 12. roku życia i to było przyczyną jej pozostania w Polsce. W układach z 1 stycznia 1345 roku wyraźnie zaznaczono bowiem, że Kunegunda i Ludwik są w wieku zdolnym do wzajemnego współżycia. Odosobniona jest opinia niemieckiego badacza Hermanna Biera, jakoby małżeństwo zostało dopełnione dopiero w maju 1352 roku, a wcześniej doszło jedynie do symbolicznych pokładzin. Sam autor cytuje zresztą dokumenty Wittelsbachów z 18 lipca 1346 roku i 22 września 1349 roku, w których Kazimierzówna została nazwana żoną Ludwika Rzymianina, choć przypisuje to określenie właśnie owym pokładzinom, a nie faktycznemu małżeństwu. W każdym razie Kunegunda pozostała w Polsce, chociaż zgodnie z małżeńskim prawem jej miejsce było u boku męża w Niemczech.
Walka o posag i wiano
Mijały lata, a Kunegunda, która w świetle prawa była żoną Ludwika Wittelsbacha, nadal pozostawała w Krakowie, niepewna swojego przyszłego losu. Kiedy pod koniec 1351 roku mąż królewny został margrabią brandenburskim, ponownie postanowił zawalczyć o swoje małżeńskie prawa. W maju 1352 roku Wittelsbach zjawił się w Krakowie, gdzie miał zamiar rozmawiać z teściem na temat zaległych należności finansowych. Król Kazimierz nie wywiązał się bowiem z wypłacenia połowy sumy posagowej w dniu ślubu córki, uzależniając wypłatę posagu od otrzymania przez Kunegundę wiana. Dokumentem z 26 maja 1352 roku Ludwik pokwitował odbiór 1350 grzywien monety polskiej, lecz była to jedynie niewielka część należnej mu kwoty. Kazimierzówna wciąż pozostawała w Polsce i nie zanosiło się, aby miała przybyć do kraju męża. Wittelsbach stawiał bowiem sprawę jasno – dopóki nie zostanie wypłacony posag, nie rozpocznie współżycia z żoną.
Problem niewypłaconego posagu powrócił w 1354 roku. Dokumentem z 7 października Ludwik przypomniał królowi Kazimierzowi III jego zobowiązania finansowe, potwierdzając wiano Kunegundy, które miały stanowić miasta Nowej Marchii: Chojna, Mieszkowice, Lipiany, Myślibórz, Choszczno, Strzelce Krajeńskie i Barlinek. Te zaś zobowiązały się złożyć hołd Kazimierzównie, kiedy tylko jej ojciec wypłaci zaległy posag. W dokumencie Wittelsbach nazwał polskiego monarchę „teściem naszym najdroższym”, a swoją żonę „margrabiną brandenburską”. Termin spłaty należności i przywiezienia Kunegundy przez ojca do Brandenburgii wyznaczono do świąt Wielkiejnocy 1355 roku. Polski monarcha nadal zwlekał jednak z zapłatą – zapewne bardziej niż niewypłacony posag absorbowało wówczas jego uwagę rozpadające się małżeństwo z Adelajdą heską. Jak wynika z dokumentu z 29 czerwca 1356 roku, Kunegunda nadal przebywała w Polsce, chociaż negocjacje mające na celu jej przyjazd do Niemiec zbliżały się już do pomyślnego zakończenia.
Śmierć w kraju męża
W dawniejszej literaturze (m.in. Oswald Balzer) można się było spotkać ze stwierdzeniem, że Kunegunda nie dożyła przyjazdu do Brandenburgii i zmarła w Polsce. Tymczasem zgodnie z dokumentem margrabiego Ludwika z 13 sierpnia 1356 roku, w którym zapisywał on swojej żonie małżeńską oprawę na wspomnianych wcześniej miastach brandenburskich wraz z przyległościami, Kazimierzówna została określona jego towarzyszką łoża. Oznacza to, że między 29 czerwca a 13 sierpnia 1356 roku, po jedenastu latach od ślubu, królewna przybyła do Berlina i zamieszkała w końcu ze swoim mężem.
Los nie był jednak dla tej małżeńskiej pary łaskawy. Kunegunda Kazimierzówna zmarła bowiem 26 kwietnia 1357 roku, niecały rok po przybyciu do kraju swego małżonka. Datę jej śmierci przekazał dopiero w swojej kronice piszący sto lat po zgonie królewny Jan Długosz, lecz powszechnie uznaje się ją za wiarygodną. Miejsce wiecznego spoczynku Kunegunda znalazła w klasztorze franciszkańskim w Berlinie. Po śmierci pierwszej żony Ludwik poślubił w 1360 roku księżniczkę meklemburską Ingeborgę, z którą również nie doczekał się potomstwa. Zmarł 14 maja 1365 roku i został pochowany obok swojej pierwszej żony.
Autorem tekstu Kunegunda, córka Kazimierza Wielkiego: nieszczęśliwa panna młoda jest Marek Teler. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.
Czytaj też:
Jedyny polski władca, który otrzymał przydomek „wielki”. Dziś rocznica jego koronacji