Hetman Koniecpolski - zapomniany wódz

Hetman Koniecpolski - zapomniany wódz

Dodano:   /  Zmieniono: 
Stanisław Koniecpolski zmarł 11 marca 1646 roku - był jednym z najwybitniejszych wodzów w XVII wieku. Jego dokonania mogłyby plasować go w tym samym szeregu co Żółkiewskiego, Chodkiewicza czy Czarnieckiego, jednak o hetmanie Koniecpolskim słyszy się rzadziej.
Koniecpolski brał udział w bitwach pod Kłuszynem, Moskwą czy Smoleńskiem. Bronił również Rzeczpospolitej przeciwko Turcji i Tatarom. Koniecpolski towarzyszył swojemu teściowi Stanisławowi Żołkiewskiemu, który zginął pod Cecorą.

Hetman znany był również ze swojego okrutnego podejścia wobec Kozaków. - Jego polityka wobec kozaczyzny czasami była nawet chyba niezgodna z racją stanu Rzeczypospolitej (…) Wydaje rozkaz w 1637 roku, by karać, stosować bardzo ostre represje, nie tylko wobec powstańców, ale i ich rodzin - opowiadała o nim prof. Jolanta Choińska-Mika w Polskim Radio.

Po śmierci Koniecpolskiego, hospodar modławski Bazyli Lupu miał powiedzieć: "Wy, Polacy, nie wiecie jeszcze, coście stracili, ale nie miną dwa, a najdalej trzy lata, kiedy nie tylko wy, ale całe chrześcijaństwo żałować będzie straty tak wielkiego senatora i hetmana".

Słowa hospodara po części się sprawdziły - w dwa lata po śmierci Koniecpolskiego w Polsce wybuchło powstanie Chmielnickiego.

Ochmatów - najważniejsze zwycięstwo Koniecpolskiego

Największym zwycięstwem w karierze wojskowej Koniecpolskiego jest niewątpliwie wygrana bitwa pod Ochmatowem z 30 stycznia 1644 roku.

Bitwa pod Ochmatowem została stoczona jeszcze przed wtargnięciem wroga wgłąb Korony, a pobity i zmuszony do ucieczki nieprzyjaciel nie zdołał zrabować ziem ruskich. Zazwyczaj armia koronna ścigała Tatarów dopiero, kiedy wracali oni na Krym obciążeni łupami oraz jasyrem. Tym razem było odwrotnie, na co zwrócili uwagę już ówcześni. Wprawdzie również pod Oryninem w 1618 roku wojsko koronne zagrodziło Tatarom drogę w głąb Rzeczypospolitej, jednakże starcie skończyło się dla strony polskiej porażką.

Pod Ochmatowem Tatarzy ponieśli kompletną porażkę. Tuhaj bej nie zrealizował celu, jaki postawił sobie przed wyprawą: nie dość, że nie zdobył żadnych łupów, to poniósł dotkliwą porażkę, tracąc przy tym wielu ludzi. Trudno jednoznacznie stwierdzić, ilu, wydaje się jednak, że nie więcej, jak 3–4 tysiące. Koniecpolski relacjonował królowi „to też oznajmuję, że chan tatarski po tych tu nawiedzinach państw J.K.M. żołośnie przywitawszy z tej wojny (bo perekopskiego beja ledwie żywego na noszach przynieśli, i sieła dworu swego, krom czarnych Tatarów starciwszy), odpowiada państwom J.K.M. i z pomstą się ozywa.

straty strony polskiej były minimalne, nie zginął żaden znaczniejszy oficer, tym większy był więc triumf wojsk koronnych. Warto także zauważyć, że w dowództwie polskim nie dochodziło ani przed, ani w trakcie bitwy do żadnych nieporozumień. Może to nieco dziwić, biorąc pod uwagę fakt, że w kampanii brał udział ambitny książę Wiśniowiecki, który mógł uważać się za oponenta politycznego hetmana. Niemniej pozycja Koniecpolskiego była wówczas niepodważalna, nie tylko ze względu na autorytet, ale również zaufanie króla oraz majątek. Być może wynikało to również z faktu, że Wiśniowiecki uważał się za naturalnego następcę Koniecpolskiego w przyszłości

Zwycięstwo ochmatowskie zostało w całej Rzeczypospolitej przyjęte z wielką radością. Opis bitwy został opublikowany między innymi we Włoszech oraz Niemczech, sławiąc imię polskiego króla oraz hetmana.

Polskie Radio

W części "Ochmatów - najważniejsze zwycięstwo Koniecpolskiego", wykorzystano artykuł z serwisu Histmag.org, którego autorem jest Maciej Adam Pieńkowski. Tekst "Bitwa pod Ochmatowem (30 stycznia 1644)" ukazał się w serwisie Histmag.org. Materiał został opublikowany na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0 Polska.