W czwartek 15 września Krajowa Rada Sądownictwa wystąpiła do prezydenta Andrzeja Dudy z wnioskiem o umotywowanie odmowy powołania kandydatów przedstawionych przez ten organ na stanowiska sędziowskie. KRS stojąca na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów uważa, że prezydent powinien uzasadnić przyczyny, dla których nie zaprzysiągł aż 10 sędziów przedstawionych mu przez Radę.
Dwuetapowa procedura
"Zgodnie z art. 179 Konstytucji procedura powoływania sędziów jest dwuetapowa. Sędziowie są powoływani przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Taka konstrukcja prawna wymaga współpracy między tymi organami, w szczególności gdy uwzględni się znaczenie i rangę nominacji sędziowskiej dla prawidłowego funkcjonowania państwa prawa" – przypomniała Krajowa Rada Sądownictwa.
"Udział w procesie nominacyjnym zarówno organu władzy wykonawczej, jak i organu władzy sądowniczej ma na celu z jednej strony wzmocnienie pozycji urzędu sędziego, który wydaje wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, z drugiej zaś realizuje wyrażoną w art. 10 ust. 1 Konstytucji zasadę trójpodziału i równoważenia się władz. Prezydent, korzystając z prerogatywy do powoływania sędziów, powinien, podejmując w szczególności decyzję o odmowie powołania kandydata przedstawionego przez Radę, czynić to z poszanowaniem Konstytucji, do czego zobowiązuje Prezydenta art. 126 ust. 2 i 3 Konstytucji" – czytamy dalej w komunikacie.
Arbitralna decyzja odmowna?
"Obowiązek ten nabiera szczególnego znaczenia w odniesieniu do kandydata przedstawionego przez Radę z wnioskiem o powołanie na wyższe stanowisko sędziowskie. Decyzja Prezydenta o odmowie powołania może bowiem w takim przypadku zagrażać niezawisłości sędziowskiej, o której stanowi art. 178 ust. 1 Konstytucji. W takiej sytuacji istotne znaczenie mają niewątpliwie przesłanki, które zadecydowały o niepowołaniu sędziego na stanowisko w sądzie wyższej instancji, zaś brak ich ujawnienia może podważać zaufanie do osoby sędziego i wydawanych z jego udziałem wyroków w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej" – tłumaczy KRS.
"Mając powyższe na uwadze Rada stoi na stanowisku, że Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, podejmując decyzję o odmowie powołania na urząd sędziowski kandydatury wyłonionej przez Krajową Radę Sądownictwa po przeprowadzeniu kilkuetapowej otwartej procedury nominacyjnej, powinien to czynić wyłącznie w wyjątkowych i nadzwyczajnych przypadkach. Decyzja taka powinna być oparta na merytorycznych i jawnych przesłankach. W ocenie Rady odmowa powołania nie może być podejmowana przez Prezydenta arbitralnie, w oderwaniu od materiałów zgromadzonych w toku postępowania nominacyjnego lub okoliczności ujawnionych po podjęciu przez Radę uchwały o wystąpieniu do Prezydenta z wnioskiem o powołanie kandydata" – czytamy.
Zaufanie obywateli
"Brak uzasadnienia postanowienia Prezydenta odmawiającego powołania dziesięciorga sędziów oraz nieprzekazanie Krajowej Radzie Sądownictwa informacji o przyczynach podjętej decyzji narusza transparentność procesu nominacyjnego oraz może być odbierana jako arbitralna decyzja Prezydenta, stwarzając niebezpieczeństwo podobnych sytuacji w przyszłości. Rada nie ma wiedzy co do tego, czy ewentualne zastrzeżenia Prezydenta dotyczyły sposobu procedowania przez Radę, czy też kwalifikacji poszczególnych kandydatów, spośród których dziewięć osób pełni już służbę sędziowską. Jeśli zastrzeżenia Prezydenta dotyczyły bezpośrednio kandydatów przedstawionych przez Radę z wnioskami, to brak informacji, jakich kwestii owe zastrzeżenia dotyczą, zagraża w istocie niezawisłości tych sędziów, którzy sprawują urząd i może podważać zaufanie obywateli do nich i do wymiaru sprawiedliwości" – przekonuje organ.
"Mając powyższe na uwadze, Rada zwraca się do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z prośbą o uzasadnienie postanowienia z 22 czerwca 2016 r. Nr 1130.9.2016 w sprawie powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego i przedstawienie Radzie rzeczywistych przyczyn odmowy powołania poszczególnych kandydatów do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego" – kończy swój tekst KRS.