Celem ustawy jest wprowadzenie do krajowego porządku prawnego szeregu nowych instrumentów prawnokarnych, które mają na celu zwalczanie procederu wyłudzaniem z budżetu państwa zwrotu kwot naliczonych tytułem podatku od towarów i usług (VAT). Wyłudzaniem VAT najczęściej zajmują się zorganizowane grupy przestępcze działające na skalę międzynarodową. Sprawcy przedstawiają fałszywe dokumenty, na podstawie których wyprowadzają pieniądze z budżetu państwa m.in. pod pretekstem rzekomo zapłaconego wcześniej podatku VAT. Krajowy program przeciwdziałania i zwalczania przestępczości zorganizowanej na lata 2012-2016, sporządzony przez Departament Analiz i Nadzoru MSWiA wykazał, iż proceder zorganizowanych wyłudzeń, liczonych w miliardach złotych, może powodować zagrożenie dla stabilności finansów państwa. Podpisanie nowelizacji kodeksu karnego przez prezydenta Andrzeja Dudę oznacza nowe, surowsze podejście do kwestii karania sprawców tego typu przestępstw gospodarczych.
Nowelizacja zakłada m.in:
- Wprowadza do Kodeksu karnego nowe kategorie przestępstw: wystawianie fikcyjnych faktur VAT oraz ich podrabianie i przerabianie w celu użycia jako autentycznych. Podstawowym zagrożeniem za tego rodzaju czyny ma być kara więzienia od 6 miesięcy do 8 lat, w wypadkach mniejszej wagi – grzywna, ograniczenie wolności albo pozbawienie wolności do 2 lat, a w wypadku wystawiania fikcyjnych faktur – pozbawienie wolności do lat 3 (dotychczas Kodeks karny za fałszowanie dokumentów przewidywał zagrożenie grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Niezależnie od nowelizacji, ten ogólny przepis pozostanie w KK).
- Jeżeli fałszywa faktura służąca do wyłudzenia zwrotu VAT dotyczy towarów lub usług o wartości przekraczającej 1 milion złotych, albo jeżeli sprawca uczynił sobie z takich wyłudzeń stałe źródło dochodu, przestępstwo będzie zbrodnią zagrożoną karą od 3 do 15 lat pozbawienia wolności. Taka wysokość grożących kar wykluczy możliwość zastosowania wobec sprawcy warunkowego zawieszenia wykonania kary.
- Wysokość kar zależeć będzie nie od kwot wyłudzonych z budżetu państwa, lecz od wartości towarów i usług brutto, których dotyczyć będzie fałszywa faktura. W ten sposób uproszczone zostanie postępowanie w sprawie gigantycznych wyłudzeń – nie trzeba będzie ustalać kwoty uszczuplenia w drodze procedury podatkowej.
Dotkliwe kary
Wysokość sankcji będzie uzależniona od skali popełnionego oszustwa. Najwyższe kary, do 15 lat więzienia, dotyczą wyłącznie fałszywych faktur, które opiewają na więcej niż 1 mln zł. Kara 25 lat więzienia będzie mogła być zasądzona tylko wtedy, gdy skala przestępstwa będzie jeszcze większa – gdy kwota należności na fakturach przekroczy wartość 5 mln zł. Projekt przewiduje przy tym możliwość łagodzenia kary, a nawet odstąpienia od jej wymierzenia, gdy sprawca ujawni wszystkie okoliczności przestępstwa, wskaże osoby z nim współdziałające i zwróci całą bezprawnie uzyskaną korzyść majątkową.