Centrum Informacyjne Rządu podaje, że przygotowane rozwiązania mają stworzyć odpowiednie warunki do powrotu i osiedlania się w Polsce osób polskiego pochodzenia. „Chodzi o osoby zesłane lub deportowane przez władze ZSRR do Armenii, Azerbejdżanu, Gruzji, Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu lub azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej. Opracowane regulacje spełniają obietnicę złożoną przez premier Beatę Szydło w trakcie prezentacji podsumowującej 100 dni rządu w lutym 2016 r.” – czytamy w komunikacie CIR. Zmiany w prawie mają służyć odblokowaniu i przyspieszeniu powrotu repatriantów do Polski.
Podstawowym założeniem zmian jest wprowadzenie rozwiązań, które usprawnią i ułatwią proces repatriacji, m.in. ustanowiony zostanie pełnomocnik rządu ds. repatriacji oraz utworzona zostanie Rada do Spraw Repatriacji. Z projektu wynika, że funkcję pełnomocnika rządu ds. repatriacji będzie pełnił sekretarz lub podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji (pełnomocnik będzie powoływany i odwoływany przez premiera). Jednym z jego ważniejszych zadań będzie koordynowanie działań wspierających repatriantów, a także wydawanie decyzji w sprawie przyznawania im pomocy finansowej. Pełnomocnik rządu, w celu właściwej realizacji powierzonych mu zadań, będzie współpracował z organami jednostek samorządu terytorialnego i organizacjami pozarządowymi. W województwie proces repatriacji będzie koordynował wojewoda we współpracy z pełnomocnikiem.
Pełnomocnikowi doradzać będzie Rada do Spraw Repatriacji. W jej skład wejdzie 5 członków powołanych (na wniosek pełnomocnika) przez premiera spośród osób wyróżniających się wiedzą i doświadczeniem w dziedzinie repatriacji. Jej podstawowym zadaniem będzie zgłaszanie propozycji usprawniających organizację tego procesu. Kadencja Rady ma trwać 5 lat.
W projekcie przewidziano także tworzenie ośrodków adaptacyjnych dla repatriantów, które mają pomóc im w szybkim zaadaptowaniu się do nowych warunków i przygotowaniu do samodzielnego życia. Repatriant będzie umieszczany w ośrodku na podstawie decyzji pełnomocnika na okres od 3 do 6 miesięcy. Zaproponowano także nową formę pomocy finansowej dla repatriantów - pełnomocnik będzie udzielał repatriantowi po opuszczeniu przez niego ośrodka (na jego wniosek) pomocy finansowej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Repatriant będzie mógł otrzymać do 25 tys. zł - wsparcie będzie mógł przeznaczyć na dopłatę do zakupu mieszkania lub dopłatę do czynszu wynajmowanego mieszkania (pomoc ta będzie mogła być udzielana przez okres nie dłuższy niż 10 lat od dnia opuszczenia przez niego ośrodka).
Pomoc dla repatrianta na pokrycie kosztów remontu i adaptacji lokalu mieszkalnego wyniesie 6 tys. zł. Jednocześnie gminie, która zapewni lokal mieszkalny repatriantowi, zostanie udzielona jednorazowa dotacja z budżetu państwa do 25 tys. zł na repatrianta. Znowelizowane przepisy mogą zacząć obowiązywać od 1 maja 2017 roku, a część regulacji powinna wejść w życie 1 września 2017 r.