Za nowelizacją opowiedziało się podczas głosowania 79 senatorów, żaden z nich nie nie zgłosił sprzeciwu, a jeden senator wstrzymał się od głosu. Ustawa przyjęta niedawno przez Sejm, a teraz przez Senat, wprowadza do prawa mechanizmy, które pozwolą na usuwanie z przestrzeni publicznej (jej zakres jest także rozszerzony przez ten projekt) budowli, obiektów, pomników (muszą mieć charakter nieużytkowy) gloryfikujących ustrój totalitarny. Do wprowadzenia jej w życie potrzebny jest już tylko podpis prezydenta.
W ustawie zastrzeżono, że jej zapisy nie obejmują tych obiektów, które są niewystawione na widok publiczny, czy też znajdują się na cmentarzach lub innych miejscach spoczynku. Oprócz tego chronione będą wszystkie obiekty, które są samodzielnie lub w większej całości wpisane do rejestru zabytków. Ustawa nie obejmie też tych budowli, które są wystawione na widok publiczny w ramach działalności artystycznej, edukacyjnej, kolekcjonerskiej, naukowej lub o podobnym charakterze, w celu innym niż propagowanie ustroju totalitarnego.
Doprecyzowano również, że przez pomniki „rozumie się również kopce, obeliski, kolumny, rzeźby, posągi, popiersia, kamienie pamiątkowe, płyty i tablice pamiątkowe, napisy i znaki”.
Sama procedura usuwania pomnika czy innego obiektu gloryfikującego ustrój totalitarny przebiega następująco: wojewoda nakazuje właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, na której znajduje się pomnik, który nie spełnia wcześniej określonych warunków, usunięcie pomnika. Wcześniej jednak wojewoda musi wystąpić o opinię do Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, by potwierdzić, czy pomnik nie spełnia warunków określonych w ustawie.
Co ważne, koszty usunięcia takiego pomnika ponosi właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości, na której znajduje się pomnik. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
„Właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości, na której w dniu wejścia w życie ustawy znajduje się pomnik upamiętniający osoby, organizacje, wydarzenia lub daty symbolizujące komunizm, lub inny ustrój totalitarny, lub propagujący taki ustrój w inny sposób, usuwa ten pomnik w terminie 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie” – czytamy w tekście ustawy.
Czytaj też:
Ze słynnego monumentu zniknie godło ZSRR? Ministerstwo wskazuje na możliwe problemy