„Wierzymy, że trwające prace nad projektami ustaw dotyczących sądownictwa doprowadzą do przedstawienia szerszych rozwiązań, które z jednej strony będą w pełni respektować konstytucyjne wymogi niezależności sądownictwa od polityków, z drugiej strony będą zwiększać kontrolę społeczną nad wymiarem sprawiedliwości. Podkreślamy – kontrolę społeczną, nie kontrolę polityczną. Kontroli politycznej nad sądami zabrania Konstytucja. Kontrolę społeczną Konstytucja zaleca i taką kontrolę środowiska sędziowskie i prawnicze popierają” – czytamy w liście otwartym do prezydenta Andrzeja Dudy.
Pod listem podpisało się kilkanaście organizacji, m.in. FOR Forum Obywatelskiego Rozwoju, Fundacja im. Stefana Batorego, Fundacja Panoptykon, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, INPRIS Instytut Prawa i Społeczeństwa, Instytut Allerhanda, Komitet Obrony Demokracji, a także organizacji prawniczych: Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia, Stowarzyszenie Prokuratorów Lex Super Omnia czy Stowarzyszenie Sędziów Themis.
Organizacje wskazały również, że liczą, że zaproponowana przez prezydenta reforma będzie dotyczyć:
- Procedur i organizacji sądów, tak, aby zapewnić efektywność ich działania i szybkie rozstrzyganie sporów prostych,
- Systemu wykonywania orzeczeń, aby wyroki wydane w imieniu Rzeczypospolitej były szybko egzekwowane przy zagwarantowaniu praw najsłabszych;
- Udziału społeczeństwa zarówno w orzekaniu jak i administrowaniu sądami, aby sędziowie mogli prowadzić dialog ze społeczeństwem a każdy element funkcjonowania sądów był w pełni przejrzysty i bliski lokalnym społecznościom, gwarantując w ten sposób niezależność sądów.
„Tak ważne zmiany nie mogą powstawać w ukryciu, nie mogą ignorować głosu organizacji pozarządowych, nie mogą być jedynie oznajmione. Ich doniosłość ustrojowa wymaga społecznej debaty, także z udziałem ekspertów, i o taką otwartą dla wszystkich Polaków, pozbawioną politycznych etykiet i prowadzoną w poczuciu jedności i odpowiedzialności debatę Pana prosimy. Deklarujemy czynny udział organizacji obywatelskich i samorządów zawodów prawniczych w takiej debacie i prosimy o wysłuchanie naszego głosu” – czytamy w liście.