Zgodnie z nowelizacją, osoby podlegające lustracji, które służyły w organach bezpieczeństwa PRL, a działają poza Polską na rzecz jej bezpieczeństwa, składają jednocześnie jawne oświadczenia lustracyjne i tajne deklaracje.
Według uchwalonej przez Sejm 13 kwietnia prezydenckiej noweli ustawy lustracyjnej, "osoby zobowiązane do złożenia oświadczenia lustracyjnego", które pełnią służbę w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego albo Służbie Wywiadu Wojskowego, a pracują lub pracowały za granicą, zostaną zobligowane do niepodawania, w jawnych dla wszystkich oświadczeniach lustracyjnych, informacji o swej pracy lub służbie w organach bezpieczeństwa PRL.
Informacje te będą zobowiązani zamieścić w tajnych deklaracjach, składanych szefom poszczególnych służb. Ci prześlą je do Instytutu Pamięci Narodowej, gdzie trafią do zbioru zastrzeżonego.
Pomysł jednoczesnego składania jawnych oświadczeń lustracyjnych i tajnych deklaracji dla osób podlegających lustracji, które służyły w organach bezpieczeństwa PRL, a działają poza Polską na rzecz jej bezpieczeństwa, wywoływał wcześniej w Senacie kontrowersje.
Prezydent Lech Kaczyński przedstawiając nowelę uchwalonej niedawno ustawy uzasadniał swoją inicjatywę tym, że przedstawiciele właściwych służb nie zwrócili w odpowiednim momencie uwagi na ochronę polskich aktywów poza granicami. Według koordynatora służb specjalnych Zbigniewa Wassermanna, nowelizacja dotyczy niewielkiej grupy osób i "jest to grupa, która ciągle się wykrusza".
15 marca weszły w życie nowe zasady lustracji. Z 27 tys. do kilkuset tys. zwiększono liczbę osób, które muszą składać jawne oświadczenia o ewentualnych związkach z tajnymi służbami PRL. Ich prawdziwość ma badać nowy pion IPN i sądy powszechne. Nowa ustawa obejmuje obowiązkiem złożenia oświadczenia lustracyjnego m.in. nielustrowanych dotychczas członków służby zagranicznej, dziennikarzy, naukowców. Ustawa nie obejmuje zaś oficerów AW, ABW, SKW i SWW jako takich.
ab, pap