Artizow dodał, że strona rosyjska zaproponowała Polsce zawarcie stosownej umowy międzyrządowej. - Czekamy na odpowiedź. Więcej powiedzieć nie mogę, gdyż jestem osobą oficjalną - oznajmił szef Rosarchiwu. Artizow zaznaczył, że "podstawową część archiwów przejętych przez Armię Czerwoną zwrócono Polsce jeszcze w latach PRL". - U nas zostało tylko kilkadziesiąt tysięcy zespołów archiwalnych. Są to głównie akta wywiadu, kontrwywiadu i żandarmerii - przekazał.
Rosjanie przejęli dokumenty po 17 września
Szef Federalnej Agencji Archiwalnej wyjaśnił, że dokumentów tych nie obejmuje rosyjska ustawa o dobrach kultury przemieszczonych do ZSRR z Niemiec i zajętych przez nie państw w wyniku II wojny światowej, a znajdujących się na terytorium FR. - Większość tych dokumentów trafiła w nasze ręce po 17 września 1939 roku, do 1941 roku, z terytorium Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi (tj. ze wschodnich województw II Rzeczpospolitej - red.) - zauważył.
Artizow zaznaczył, że istnieje inny mechanizm rozwiązania tego problemu - porozumienie międzyrządowe. - Złożyliśmy stronie polskiej oficjalną propozycję. Czekamy na odpowiedź - ujawnił. Szef Rosarchiwu zauważył również, że w takich sytuacjach najlepsza jest wymiana archiwaliów. Nie chciał jednak zdradzić, czy również w przypadku Polski strona rosyjska zaproponowała taką wymianę. - Pożyjemy, zobaczymy - powiedział.
Co zawierają dokumenty?
Archiwalia polskie przejęte w czasie II wojny światowej zostały utajnione w zasobie byłego Archiwum Specjalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ZSRR. Przechowywane są w Rosyjskim Państwowym Archiwum Wojskowym w Moskwie. Najważniejszą ich częścią są akta władz centralnych II Rzeczypospolitej - zarówno cywilnych (Sejmu, Prezydium Rady Ministrów, poszczególnych ministerstw), jak i wojskowych (Ministerstwa Spraw Wojskowych i Sztabu Głównego, w tym przede wszystkim wywiadu polskiego). Liczne są także zespoły akt policyjnych, władz lokalnych różnego szczebla, partii politycznych i organizacji społecznych (w tym Instytutu Józefa Piłsudskiego).
Część materiałów archiwalnych przynależnych Polsce, które przechowywane są w moskiewskim archiwum, pochodzi z zasobów Archiwum Państwowego w Gdańsku i obejmuje m.in. akta Senatu Wolnego Miasta. Strona polska domaga się także przekazania akt b. władz niemieckich z ziem zachodnich i północnych, które przechowywane są w zbiorach tego archiwum.
Czego Rosja zażąda w zamian?
Rosja może być zainteresowana otrzymaniem od Polski archiwaliów będących wytworem władz i instytucji niemieckich działających przed 1945 rokiem na obszarze obecnego okręgu kaliningradzkiego.
zew, PAP