Nagroda Literacka Nike przyznawana jest za najlepszą książkę roku. W tym roku z 20 nominowanych tytułów wyłoniono 7, które wezmą udział w wielkim finale. Zwycięzcę nagrody poznamy w niedzielę 2 października. Rozstrzygnięcie konkursu jak co roku budzi wiele emocji, ponieważ nominowane książki reprezentują różne gatunki literackie. Wszystkie stanową swojego rodzaju „perełki” gatunkowe, dlatego warto się z nimi zapoznać niezależnie od wyniku konkursu. Jakie pozycje znalazły się w finale?
Nagroda Literacka Nike 2022 – finałowa siódemka
Anna Cieplak, „Rozpływaj się”, wyd. Wydawnictwo Literackie
Pierwsza powieść o życiu eurosierot. Brakujący fragment narracji o współczesnej Polsce. Autorka pisze o dzieciach, które zmuszone są dorastać samemu, ponieważ ich rodzice wyjechali pracować na Zachodzie. W powieści poznajemy czwórkę bohaterów, których drogi nieustannie się przecinają. Przeżywają oni pierwsze miłości, młodzieżowe chwile szczęścia i smutku, tęsknotę za rodzicami. W 2009 roku udaje im się wyrwać do „lepszego życia”, a w 2019 spotykają się po latach, próbując nawiązać ponowne bliskie relacje. Jak „osierocenie” w młodzieńczych latach wpłynie na ich dalsze życie? Książka „uciążliwie szczera, rozbrajająco zabawna i boleśnie życiowa”.
Artur Domosławski, „Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana”, wyd. Wielka Litera
Biografiapolskiego socjologa, filozofa i eseisty prof. Zygmunta Baumana. Opasły tom liczy 930 stron, w których autor opisał 21 scen z życia Zygmunta Baumana. To książka o miłości nieuleczalnej i o małostkowym, okrutnym odrzuceniu. O obcości i bezdomności, w której trzeba się zadomowić, gdy cię z domu wypędzają, a tam, gdzie przyjmują, nie czujesz się u siebie. Opowieść o człowieku uciekającym przed ścigającą go do końca plagą nacjonalizmu, o kimś, kto nigdzie nie przynależał i to tak bardzo, że budził podejrzenia o pychę, a w końcu o krytyku niesprawiedliwego ładu społecznego, wciąż widzącego szanse dla ludzkości.
Jerzy Jarniewicz, „Mondo cane”, wyd. Biuro Literackie
Tom wyreżyserowany przez autora zgodnie z regułami gatunku kina mondo cane. Jarniewicz rejestruje prawdziwe śmierci znajomych, zerwania, odejścia – i bezlitośnie przygląda się własnym reakcjom na te „krańcówki”. Kpiarsko poczyna sobie z modelem poezji konfesyjnej, gdy obnaża zarówno perwersyjny wojeryzm mediów, jak i słabości własnego, coraz częściej schorowanego ciała. Ciągle zmienia perspektywę składni: raz ustawia obiektyw z ironicznego dystansu, a chwilę później kameruje wszystko w szokująco intymnym zbliżeniu. Jest tu wszystko, na co tak bardzo pragnęliście patrzeć, i na co tak bardzo patrzeć wam nie dano.
Joanna Ostrowska, „Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej”, wyd. Krytyka Polityczna
Historia osób nieheteronormatywnych w czasie II wojny światowej nadal pozostaje w sferze tabu. Siedemdziesiąt pięć lat po zakończeniu wojny nie ma w Polsce praktycznie żadnych publikacji na ich temat, trudno o nawet drobne fragmenty w ogólnych opracowaniach. Joanna Ostrowska buntuje się przeciwko tabuizowaniu historii osób nieheteronormatywnych w czasie II wojny światowej – o „nich” nie da się już dłużej milczeć.
Edward Pasewicz, „Pulverkopf”, wyd. Wielka Litera
Meseritz (dziś Międzyrzecz, Polska), kilkadziesiąt lat po wojnie. Miasto wciąż zaludniają duchy przeszłości, dawne uprzedzenia i historie, o których mówi się wyłącznie w czterech ścianach rodzinnych domów. Nastoletni Patryk Werhunt znajduje niespodziewanie zwłoki jednego z sąsiadów. Okoliczności śmierci budzą wątpliwości, a cień podejrzenia pada w końcu na młodego chłopaka. Motywem przewodnim powieści jest obsesyjne wręcz poszukiwanie prawdy o losach niemieckiego kompozytora Norberta von Hannenheima. To także rzecz o byciu odmieńcem – w chwilach, kiedy życie i historia nie dają innego wyboru.
Maciej Płaza, „Golem”, wyd. WAB
Kolejna pozycja z gatunku literatury pięknej w tegorocznym konkursie. Tym razem pisarz sięga do żydowskich tradycji. Tytułowy golem to postać człowieka pozbawiona duszy, spotykana w chasydzkich podaniach i legendach. Maciej Płaza przeplata swoją opowieść wątkami mesjańskimi i kabalistycznymi. Wszystko to, łącznie z legendarną postacią, nabiera nowego życia pod piórem jednego z najwspanialszych stylistów polskiej prozy. Książkę wyróżnia użycie dopracowanej polszyczyzny, języka hebrajskiego i jidysz.
Kacper Pobłocki, „Chamstwo”, wyd. Czarne
Antropolog Kacper Pobłocki w swojej książce opowiada o czasach Rzeczpospolitej szlacheckiej odkrywając ciemne strony pracy pańszczyźnianej. Powraca do losów polskich chłopów i chłopek, których całe życie wypełniała ciężka praca, nie raz pod groźbą kary cielesnej. Pokazuje bestialską przemoc ich pracodawców, wielkich panów ziemskich, którzy na co dzień stosują folwarczne okrucieństwo. W tym splocie klasowych podziałów, okrucieństwa i wyzysku powstaje „ojczyzna pańszczyzna”.
Co otrzymuje zwycięzca Nagrody Literackiej Nike?
Statuetka uznawana jest za najważniejszą polską nagrodę literacką w Polsce. Zwycięzca otrzymuje 100 tys. zł i statuetkę projektu Gustawa Zemły. To także duży prestiż zarówno dla autora, jak i wydawnictwa stojącego za publikacją jego dzieła.
Czytaj też:
Jak dobrze znasz postaci z książek? Quiz literacki dla każdegoCzytaj też:
Chyba dopiero teraz jesteśmy gotowi na tę książkę. „Niewyczerpany żart” doczekał się polskiego przekładu