Jak rozpoznaje się otyłość dziecięcą?
W celu zdiagnozowania otyłości dziecięcej wykorzystuje się rekomendacje WHO oraz IOTF (ang. International Obesity Task Force). Zgodnie z nimi, należy w tym celu posłużyć się wskaźnikiem masy ciała (BMI), który dla dzieci i młodzieży odczytywany jest z tabel lub siatek centylowych odpowiednich dla danej płci i wieku. Warto podkreślić, że różnią się one w zależności od kraju.
- Nadwaga – stwierdza się ją, gdy wskaźnik BMI mieści się w zakresie 90-97. centyla (w odniesieniu do wieku i płci)
- Otyłość – stwierdza się, gdy wskaźnik BMI jest >97 centyla (w odniesieniu do wieku i płci)
W przypadku otyłości wyróżnia się otyłość prostą (pierwotną), która jest konsekwencją długotrwałej nadmiernej podaży kalorii oraz wtórną rozwijającą się w wyniku stosowania określonych leków czy występowaniu chorób. Należy przy tym podkreślić, że otyłość wtórną stwierdza się jedynie u 10 % dzieci. Najczęstszą przyczyną nadmiernej masy ciała jest natomiast nieodpowiednio zbilansowana dieta o zbyt wysokiej kaloryczności w stosunku do zapotrzebowania dziecka. Wśród przyczyn otyłości prostej wymienia się również zbyt niski poziom aktywności fizycznej, niedostateczną ilość snu, a także stres.
Dlaczego nie można lekceważyć otyłości dziecięcej?
Otyłość dziecięca nie jest wyłącznie kwestią estetyczną. Jest to choroba, która pociąga za sobą szereg poważnych konsekwencji zdrowotnych. Wybrane z nich zostały wymienione poniżej.
- Zaburzenia endokrynologiczne: nieprawidłowa tolerancja glukozy, hiperandrogenizm, insulinooporność, cukrzyca typu 2
- Zaburzenia gospodarki lipidowej: obniżone stężenie frakcji HDL cholesterolu, podwyższone stężenie trójglicerydów oraz cholesterolu całkowitego
- Nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, a także zwiększone ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych w wieku dorosłym
- Obturacyjny bezdech senny, a także gorsza tolerancja wysiłku fizycznego
- Bóle kręgosłupa, płaskostopie, skolioza, hiperlordoza
- Kamica pęcherzyka żółciowego, niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby (NAFLD)
- Zaburzenia natury emocjonalnej: izolacja społeczna, niska samoocena, depresja
Warto podkreślić, że otyłość występująca u dzieci nie pozostaje również obojętna dla stanu zdrowia w późniejszych latach życia. Otyłe dzieci mają wyższe ryzyko otyłości w wieku dorosłym oraz związanych z nią negatywnych konsekwencji zdrowotnych.
Otyłość dziecięca jako wyzwanie dla dietetyków
Przeglądając wydarzenia dla dietetyków można zobaczyć, że coraz częściej konferencje dietetyczne koncentrują się na problemie jakim jest otyłość dziecięca. Jest to argument przemawiający za tym, że otyłość dziecięca jest coraz poważniejszym problemem także w naszym kraju. Dlatego otyłość dziecięca stanowi obecnie duże wyzwanie nie tylko dla amerykańskich, ale i polskich dietetyków. Pierwszą kwestią z jaką zmagają się dietetycy jest promocja prawidłowych nawyków żywieniowych wśród dzieci. Okres dziecięcy jest tu kluczowy, ponieważ złe nawyki ciężej zmienić w wieku dorosłym. Dlatego rola dietetyków nie kończy się na przygotowaniu jadłospisu, ale obejmuje również edukację żywieniową, a także udział w różnego typu akcjach promujących zdrowe żywienie wśród dzieci. Kolejnym wyzwaniem jest przygotowanie odpowiednio zbilansowanego jadłospisu, który będzie nie tylko zdrowy, ale i smaczny. Część dzieci odmawia jedzenia produktów o wysokiej wartości odżywczej, takich jak warzywa czy kasze. Dlatego sporym wyzwaniem może być zaproponowanie takich potraw, które nie zniechęcą dziecka do zdrowych produktów i tym samym przyczynią się do pogłębienia problemu otyłości. Warto w tym celu wykorzystać metodę „przemycania” zdrowych produktów pod postacią zup, past warzywnych, kolorowych sałatek czy kanapek. Sporo pomysłów na zdrowe przekąski można znaleźć na blogu kcalmar.com/blog/