Po tysiącach lat uznawany za najstarszy syntetyczny pigment w historii egipski błękit został skutecznie odtworzony. Międzynarodowemu zespołowi badaczy, opierając się na analizie starożytnych artefaktów i nowoczesnych badaniach laboratoryjnych, udało się zrekonstruować jego recepturę. Wyniki tego eksperymentu opublikowano w czasopiśmie NPJ Heritage Science.
Egipski błękit stosowany był w Egipcie już ok. 3250 roku p.n.e. Zdobił sarkofagi, freski i ceramikę. Lata później używali go Rzymianie, a jeszcze kolejne wieki dalej renesansowi mistrzowie. Z czasem jednak technologia jego wytwarzania zaginęła.
Teraz jednak zespół naukowców z Washington State University, Carnegie Museum of Natural History i Smithsonian’s Museum Conservation Institute stworzył 12 wariantów pigmentu na bazie krzemionki, miedzi, wapnia i węglanu sodu. Mieszaniny wypalano w temperaturze przekraczającej 980°C. Wszystkie zawierały ten sam specyficzny minerał, który emituje światło podczerwone po oświetleniu światłem czerwonym.
Najstarszy pigment świata odtworzony. To przełom w badaniach
Jak tłumaczy kierujący badaniami John McCloy, nawet drobne zmiany w procesie dawały różne efekty. Właściwości luminescencyjne pigmentu umożliwiają wykrycie jego obecności nawet pod innymi warstwami farby, co pozwala identyfikować oryginalne fragmenty zabytków i dzieł sztuki.
W najnowszych badaniach znacząco pomogło odkrycie sprzed kilku lat, kiedy to w 2019 roku potwierdzono obecność egipskiego błękitu w stworzonym przez Rafaela fresku Nimfa Galatea. Naukowcy udowodnili wówczas, że artysta mógł próbować odtworzyć dawną technikę, znaną ze sztuki rzymskiej, gdzie pigment mieszano z bielą dla uzyskania naturalnego efektu w przedstawieniu oczu.
Badacze zdradzają, że choć pigment nie jest widoczny gołym okiem, może mieć nowoczesne zastosowania — od kryminalistyki, przez zabezpieczenia przed fałszerstwami, po zaawansowaną konserwację sztuki. Jak zauważa chemik Simon Lewis, to spotkanie przeszłości z przyszłością.
Czytaj też:
Jak ptaki określają kierunek migracji? Naukowcy rozwiązali zagadkęCzytaj też:
Naukowcy rozwiązali zagadkę prehistorycznego potwora. Czekali na to blisko 40 lat