Przedterminowe wybory to konsekwencja śmierci prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, który zmarł 14 stycznia po ataku nożownika podczas finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Po wygaśnięciu mandatu zamordowanego polityka, jego obowiązki pełniła Aleksandra Dulkiewicz – szefowa sztabu wyborczego i późniejszy zastępca Adamowicza.
Aleksandra Dulkiewicz jest jedną z kandydatek na prezydenta miasta. Startuje jako przedstawicielka bezpartyjnego komitetu „Wszystko dla Gdańska”. Drugim kandydatem jest Grzegorz Braun, reżyser filmów dokumentalnych, należący do prawicowej i antyunijnej Koalicji ProPolskiej. Trzecim kandydatem jest Marek Skiba, działacz katolicki i przedsiębiorca, startujący z komitetu „Odpowiedzialni-Gdańsk”.
Kto może wziąć udział w głosowaniu?
Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) w przedterminowych wyborach na urząd prezydenta Miasta Gdańska zarządzonych na dzień 3 marca 2019 roku ma obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat i stale zamieszkuje na obszarze miasta Gdańska, a także obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, jeśli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat i stale zamieszkuje na terenie danej gminy.
Nie ma prawa wybierania osoba:
- pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
- pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
- ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu.
Cisza wyborcza
Choć wybory dotyczą tylko Gdańska, cisza wyborcza będzie obowiązywać w całym kraju. Rozpocznie się na 24 godziny przed dniem głosowania, czyli o północy z piątku na sobotę (1/2 marca). Za złamanie ciszy wyborczej grożą wysokie kary, nawet do miliona złotych.
W czasie ciszy wyborczej nie wolno:
- prowadzić agitacji wyborczej (publiczne nakłanianie do głosowania na konkretnych kandydatów lub komitety wyborcze – dotyczy także Internetu);
- zwoływać zgromadzeń;
- organizować pochodów i manifestacji;
- wygłaszać przemówień;
- rozpowszechniać materiałów wyborczych;
- prowadzić agitacji wyborczej w lokalu wyborczym, polegającej m.in. na eksponowaniu symboli, napisów, znaków kojarzonych z kandydatami i komitetami wyborczymi;
- upubliczniać wyników sondaży wyborczych.
Głosy ważne i nieważne
Uprawnieni mieszkańcy Gdańska będą mogli głosować w 196 lokalach wyborczych w godzinach 7.00-21.00. Swoje głosy będą oddawać tylko na jednego kandydata, stawiając znak „X” (minimum dwie przecinające się w obrębie kratki linie) obok zamieszczonego na karcie do głosowania nazwiska kandydata.
Powodem do uznania głosu za nieważny będzie:
- postawienie znaku „X” w kratce przy nazwisku więcej niż jednego kandydata;
- niepostawienie znaku „X” w żadnej kratce;
- postawienie znaku „X” w kratce wyłącznie przy nazwisku kandydata skreślonego przez komisję wyborczą.
Aby wybory zostały uznane za ważne, co najmniej 50 proc. głosujących musi oddać ważne głosy. Jeżeli prezydent Gdańska ma zostać wybrany już w pierwszej turze, jeden z kandydatów musi otrzymać 50 lub więcej procent głosów ważnych. Jeżeli do tego nie dojdzie, dwóch kandydatów z najwyższą liczbą głosów spotka się ponownie w drugiej turze.