Boże Narodzenie w kwietniu? To nie żart!

Boże Narodzenie w kwietniu? To nie żart!

Szopka bożonarodzeniowa
Szopka bożonarodzeniowa Źródło: Pixabay / herbert2512
Boże Narodzenie to - według teologów – najważniejsze po Wielkanocy święto w roku. Jak się okazuje, jeszcze kilkaset lat po narodzinach Jezusa obchodzono je jednak innego dnia niż 25 grudnia. Dlaczego?

Bliżej temu zagadnieniu postanowił przyjrzeć się polski historyk i publicysta Sławomir Koper w swojej najnowszej książce „Święta po polsku. Tradycje i skandale”, która ukazała się niedawno nakładem Wydawnictwa Fronda. Autor opisał w swojej publikacji wydarzenia historyczne, jakie miały miejsce podczas naszych świąt, a którymi choć nie do końca chcielibyśmy się szczycić, to jednak z naszej historii trudno je wymazać.

Dla wielu osób pewnie będzie zaskoczeniem wiadomość, że data dzienna Bożego Narodzenia została przyjęta przez Kościół dopiero 300 lat po śmierci Chrystusa. Wcześniej dzień narodzin obchodzono w innych terminach: 6 stycznia, 19 kwietnia, 20 maja, czy 17 listopada. W Ewangelii próżno szukać informacji na temat dnia, w którym Zbawiciel przyszedł na świat. Mało tego! Nieznany jest nawet rok narodzin Jezusa, chociaż wiadomo już prawie na pewno, że nie jest to tzw. rok zerowy, wymieniany w Nowym Testamencie.

Dzień urodzin bóstwa słońca

Pierwsi chrześcijanie znacznie większą rolę przykładali do męczeńskiej śmierci i zmartwychwstania Zbawiciela niż do jego narodzin. 25 grudnia był natomiast uważany za dzień urodzin Mitry, indoirańskiego bóstwa słońca, którego kult w II wieku naszej ery rozpowszechnił się w basenie Morza Śródziemnego. Jak wyjaśnia Koper, Rzymianie przejawiali synkretyzm religijny, adaptowali lokalne kulty do swoich potrzeb, w efekcie wschodnia religia stopiła się z kultem Apollona i Heliosa. Dzięki temu powstało nowe bóstwo – Słońce Niezwyciężone (Sol Invictus), a jego czcicielami stali się niebawem rzymscy władcy.

Kult Słońca Niezwyciężonego stał się do tego stopnia znany, że w 274 roku cesarz Aurelian oficjalnie ustanowił święto narodzin bóstwa na dzień 25 grudnia i rzymskim obyczajem zarządził, by właśnie tego dnia odbywały się igrzyska dla ludu. Oczywiście znacznie podniosło to atrakcyjność święta wśród mieszkańców imperium.

Data narodzin Chrystusa

Największą popularność kult ten zyskał wśród żołnierzy, a jego gorliwym wyznawcą przez długie lata był także Konstantyn Wielki. „To właśnie na jego polecenie w 321 roku wprowadzono Dzień Słońca, czyli dzisiejszą niedzielę. Pozostałości cesarskiego ustawodawstwa są do dzisiaj obecne w wielu językach europejskich (niemieckie Sonntag, angielskie Sunday)” - przypomina historyk w swojej książce.

Mitraizm i chrześcijaństwo rywalizowały ze sobą o wpływy na terenie imperium rzymskiego. W końcu zwycięstwo zaczęło się przechylać na stronę wyznawców Jezusa. Wtedy władze kościelne wykorzystały fakt, że 25 grudnia od wielu lat był uważany za dzień świąteczny, i ogłosiły go datą narodzin Zbawiciela.

„Oficjalnie włączono ten dzień do kalendarza liturgicznego, a konkurencja ze strony czcicieli Słońca Niezwyciężonego stosunkowo szybko zniknęła, szczególnie, że za panowania cesarza Teodozjusza (392 rok) chrześcijaństwo stało się religią państwową” - czytamy w książce „Święta po polsku. Tradycje i skandale”.