Tym razem 44-letni Chodorkowski, w swoim czasie najbogatszy Rosjanin i krytyk polityki Władimira Putina, i jego partner biznesowy, 50-letni Lebiediew, zostali oskarżeni o przywłaszczenie cudzego mienia i pranie brudnych pieniędzy.
Według Prokuratury Generalnej Chodorkowski i Lebiediew, działając w zorganizowanej grupie przestępczej, w 1998 roku zagarnęli, a następnie zalegalizowali akcje spółki Wostocznaja Nieftienaja Kompania na sumę 3,6 mld rubli (103,5 mln dolarów). Natomiast w latach 1998-2003 przywłaszczyli sobie prawie 350 mln ton ropy należącej do kilku spółek oraz wyprali 487 mld rubli (14 mld USD) i 7 mld dolarów.
Nowe śledztwo przeciwko byłym szefom Jukosu trwało od grudnia 2006 roku. Zarzuty postawiono im w lipcu 2008 roku. Obu grozi do 15 lat łagru.
Zdaniem ich prawników, nowe oskarżenia są niedorzeczne, ponieważ - jak twierdzą - takich sum ukraść się nie da.
W maju 2005 roku Chodorkowski i Lebiediew zostali skazani na kary po dziewięć lat pozbawienia wolności za przestępstwa gospodarcze - defraudację i uchylanie się od płacenia podatków. We wrześniu 2005 roku sąd złagodził im wyroki do ośmiu lat kolonii karnej.
Obaj od początku odrzucali wysunięte wobec nich oskarżenia, uważając je za sfabrykowane i politycznie umotywowane.
Chodorkowski odbywał karę w kolonii karnej w Krasnokamieńsku, w obwodzie czytyjskim, na Syberii Południowo-Wschodniej, ok. 6 tys. km na wschód od Moskwy. Z kolei Lebiediew - w łagrze w Charpie, w Jamalsko-Nienieckim Okręgu Autonomicznym, za kołem polarnym. W grudniu 2006 roku w związku z nowym śledztwem obu przeniesiono do Czyty.
W sierpniu 2006 roku Sąd Arbitrażowy w Moskwie ogłosił upadłość Jukosu, niegdyś jednego z największych koncernów naftowych w Rosji. Wcześniej najcenniejsze aktywa Jukosu przejął państwowy Rosnieft.
W sierpniu 2008 roku sąd w Czycie odrzucił wniosek Chodorkowskiego o przedterminowe zwolnienie z więzienia.
Jeden z adwokatów Chodorkowskiego, Jurij Szmidt, poinformował, że nowy proces byłych szefów Jukosu rozpocznie się prawdopodobnie w marcu. Zgodnie z prawem powinien się toczyć w Moskwie, w miejscu domniemanego popełnienia zarzucanych im czynów.
Prokuratura Generalna Rosji chce jednak, by nowy proces odbywał się na Syberii, co ograniczy zainteresowanie mediów.
ND, PAP, keb