Tożsamość Europy Środkowej. Nowojorska wystawa artystów regionu

Tożsamość Europy Środkowej. Nowojorska wystawa artystów regionu

Dodano:   /  Zmieniono: 
Pod takim tytułem wystawi w Nowym Jorku tamtejsza galeria White Box wspólnie z Galerią Arsenał w Białymstoku prace artystów pochodzących z naszego regionu Europy. Wystawa skupia się na problemach tożsamości krajów Europy Środkowej, do których zaliczają się takie kraje, jak Polska, Czechy, Estonia, Słowenia czy Słowacja. Kraje te pozostając nadal na peryferiach Europy kontynentalnej znacznie różnią się między sobą w zakresie języka, religii, pochodzenia etnicznego, gospodarki czy polityki. Te różnice postrzegane z zewnątrz stają się jednak śmiesznie małe zwłaszcza w świetle nowych wyzwań gospodarczych, jakie stoją przed tymi państwami.

Wystawa "Minimal Differences" odnosi się do swoistej sprzeczności - z jednej strony postrzeganie tych krajów jako jednego regionu doprowadziło do pewnej ich unifikacji, z drugiej zaś pozostawiło wspomnienie o stanie wcześniejszym, autostereotyp będący równoległą rzeczywistością, "jak fantomowe bóle po odjętej kończynie, która nadal boli i swędzi, pomimo że już jej nie ma" - pisze Denise Carvalho, amerykański kurator wystawy.

Na przykład w pracy wideo Pawła Althamera "Teledysk", dwa pokolenia poznańskiej młodzieży dorastającej po roku 1989 ujawnia sprzeczności co do postrzegania tożsamości czy społecznych oczekiwań. Podczas gdy młodsza część nastolatków skanduje "nie mam swego ego, nie mam tożsamości", przyjmując postawę płytkiego nihilizmu typowego dla kina hollywoodzkiego, starsza grupa młodzieży ujawnia bardziej konserwatywną wizję przyszłości z chęcią przynależenia kulturowego.

Praca wideo Marka Wasilewskiego Opór (2009) mówi o tym, z jaką łatwością stereotypy mogą przerodzić się w stygmatyzowanie i przemoc. Film pokazuje poznański marsz z 2005 roku na rzecz równouprawnienia gejów, lesbijek i mniejszości narodowych w Polsce oglądany z punktu widzenia sprzeciwiających się imprezie grup skinheadów i pseudokibiców piłki nożnej, którzy rzucają w maszerujących jajkami i kamieniami, jednocześnie śpiewając antysemickie teksty. Kiedy artysta zastępuje skinheadów i kiboli trzema pięknymi cheerleaderkami, przechodnie wydają się zgadzać ze stereotypami wziętymi z subkultury futbolowej.

"Rękodzielnicza" jest praca Jiří?ego Černický?ego Pincushions (daily voodoo) (2004), wskazująca, że znaczące przesłania mogą kryć się pod najprostszymi formami. Mamy tu do czynienia z instalacją złożoną z szeregu małych tekstylnych obiektów wykonanych techniką patchworku, które natychmiast wywołują skojarzenia z rękodziełem bądź obiektami rytualnymi, jak choćby laleczkami voodoo. Zabawne i stereotypowe, obiekty te pozbawiono cech fetyszu, stwarzając pozory zwyczajnych zachowań i postaci: klęczącej ukraińskiej kobiety żebrzącej na ulicy, ojca śpieszącego się do pracy z aktówką w ręce, matki piorącej i prasującej ubrania lub gotującej obiad, sąsiada sikającego w krzakach lub rozwalonego przed telewizorem z piwem w dłoni, kolejnego sąsiada naprawiającego samochód itd. Te banalne scenki ukazują codzienne czynności zwyczajnych ludzi, niemniej są również kojarzone z gospodarczą konsumpcją; są stereotypami ukazanymi jako różne tożsamości, wzajemnie od siebie uzależnione w procesie konsumpcji. Są stemplami odbitymi na fetyszu, jakim jest towar.

Fotografie Ostateczne wyzwolenie 1 i Ostateczne wyzwolenie 2 Zbigniewa Libery były po raz pierwszy opublikowane w tygodniku "Przekrój" w 2003 roku. Prace te są kontynuacją Pozytywów, cyklu inscenizowanych zdjęć, w których oryginalni bohaterowie wraz z przesłaniem są zastąpieni improwizowanymi odpowiednikami. We wszystkich tych pracach Libera próbuje ingerować w kwestie traumy, jako że, jak sam twierdzi: - Mamy zawsze do czynienia z zapamiętanymi widokami rzeczy, nie z rzeczami samymi w sobie. Chciałem użyć tego mechanizmu widzenia i pamiętania, dotknąć fenomenu powidoków pamięci. Te fotografie [Pozytywy] w istocie tak właśnie odbieramy ? poprzez niewinne sceny przebijają flashbacki tych oryginalnych, okrutnych zdjęć. Owe "negatywy" wybrałem z własnej pamięci, ze zdjęć zapamiętanych z dzieciństwa.

To tylko kilka przykładów ekspozycji, w której biorą udział artyści: Paweł Althamer (Polska), Azorro (Polska), Vesna Bukovec (Słowenia), Jiří Černický (Czechy), Oskar Dawicki (Polska), Katarzyna Kozyra (Polska), Zbigniew Libera (Polska), Joanna Malinowska i Christian Tomaszewski (Polska/USA), Anna Molska (Polska), R.E.P. (Revolutionary Experimental Space) (Ukraina), Slaven Tolj (Chorwacja), Marek Wasilewski (Polska), Julita Wójcik (Polska), Martin Zet (Czechy)

Wystawa, zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zostanie otwarta 15 września 2010 I będzie czynna do 23 października 2010.

Więcej na stronie: galeria-arsenal.pl/arsenal.php?id=1151

em, inf. prasowa