Plakaty Fangora - od socrealizmu przez abstrakcję do sztuki figuratywnej

Plakaty Fangora - od socrealizmu przez abstrakcję do sztuki figuratywnej

Dodano:   /  Zmieniono: 
Kilkadziesiąt plakatów Wojciecha Fangora, autora prekursorskich koncepcji w polskiej sztuce, twórcy kanonu polskiego socrealizmu, przedstawiciela polskiej szkoły plakatu i malarstwa obrazującego iluzję, będzie można oglądać od czwartku w warszawskiej Galerii Test.

Prezentowane na wystawie prace Fangora pochodzą ze zbiorów Piotra Dąbrowskiego, kolekcjonera, posiadającego w swoich zbiorach kilkanaście tysięcy polskich plakatów. Wystawę będzie można oglądać w warszawskiej Galerii Test do 9 grudnia.

54 plakaty, które będą pokazywane na wystawie, powstały w latach 1950-62. - Fangor bardzo dynamicznie zmieniał się na przestrzeni tej dekady - powiedział kolekcjoner Dąbrowski. Na początku lat 50. artysta wykonał sztandarowe prace polskiego socrealizmu, m.in. plakat "Strzeż tajemnicy państwowej". Następnie, wraz z innymi wybitnymi plakacistami, m.in. Henrykiem Tomaszewskim, Wojciechem Zamecznikiem, Janem Młodożeńcem, współtworzył polską szkołę plakatu, której nowatorskie prace zdobyły międzynarodowy rozgłos.

Malarz, grafik i rzeźbiarz urodził się w 1922 roku w Warszawie. Malarstwa uczył się prywatnie u Felicjana Kowarskiego i Tadeusza Pruszkowskiego, w 1946 roku otrzymał eksternistycznie dyplom Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Początkowo interesował się kubizmem. W czasach stalinizmu zaczął tworzyć prace zgodne z doktryną socrealizmu. W 1951 roku namalował obraz "Matka Koreanka", jedno z kanonicznych dzieł malarstwa socrealistycznego. Za tę i inną pracę - obraz "Lenin w Poroninie" - zdobył drugą nagrodę na 2. Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w Warszawie w 1951 roku. W czasie odwilży, po śmierci Stalina, zrezygnował z socrealistycznej konwencji.

W latach 1953-61 pracował w Zakładach Artystyczno-Badawczych warszawskiej ASP. Ta awangardowa pracownia, działająca w ramach Wydziału Architektury Wnętrz, opracowywała nowatorskie projekty architektoniczne, wnętrzarskie i wzornictwa przemysłowego. Fangor pracował m.in. nad zespołem sportowym "Warszawianka" i wnętrzami dworca Warszawa-Śródmieście. W tym czasie współtworzył polską szkołę plakatu.

Po odkryciu wzrokowych wrażeń, jakie dają naniesione na płótno barwy będące tłem dalszej kompozycji, zaczął odchodzić od przedstawień figuratywnych. Abstrakcyjne prace Fangora, powstałe w latach 50. z fascynacji malarza światłem i wrażeniami optycznymi, zostały pokazane na słynnej wystawie "Studium przestrzeni". Prezentowana w 1958 roku w Salonie Nowej Kultury w Warszawie ekspozycja była wynikiem kilkuletniej współpracy artysty z architektem Stanisławem Zamecznikiem.

Malarstwo Fangora następnych dwu dekad to przede wszystkim studium światła. Obrazy z lat 1957-1973, które artysta nazwał "pozytywną przestrzenią iluzyjną", przedstawiały kompozycje złożone z kół i fal o niewyraźnych konturach i kontrastowych kolorach. Oko patrzącego na nie widza doświadcza optycznych złudzeń powstających pod wpływem światła. Abstrakcyjne, iluzjonistyczne prace Fangora wzbudziły zainteresowanie w Europie i Ameryce. W 1961 roku artysta wyjechał z Polski. W 1966 roku zamieszkał w Stanach Zjednoczonych. W 1965 roku jego obrazy trafiły na słynną wystawę "The Responsive Eye" ("Reagujące oko") w Museum of Modern Art w Nowym Jorku. Zgromadzone na ekspozycji obrazy, grafiki i instalacje przestrzenne stały się manifestem op-artu, awangardowego kierunku w sztuce oddziaływującej na wzrok widza za pomocą złudzeń optycznych i efektów świetlnych.

W 1970 roku jego dzieła, jako jedynego polskiego artysty w historii, zostały pokazane na monograficznej wystawie w Muzeum Solomona Guggenheima w Nowym Jorku.

W latach 70. artysta powrócił do przedstawień figuratywnych. Namalował m.in. serię "obrazów telewizyjnych", których tłem jest siatka pikseli ekranu telewizora. Potem tworzył m.in. "portrety mebli" - przedstawienia przede wszystkim krzeseł pokazywane obok prawdziwych modeli. W ostatnich latach Fangora ponownie zainspirowała twórczość Pabla Picassa.

W 1999 roku Fangor wrócił do Polski. Mieszka we wsi Błędów koło Warszawy.

em