Szkoła nie przygotowuje uczniów do życia w sieci. Nastolatki 3.0

Szkoła nie przygotowuje uczniów do życia w sieci. Nastolatki 3.0

Dr Agnieszka Wrońska prezentuje wyniki badania podczas 10. Międzynarodowej Konferencji Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w internecie
Dr Agnieszka Wrońska prezentuje wyniki badania podczas 10. Międzynarodowej Konferencji Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w internecie Źródło: NASK
Niemal co trzeci nastolatek pozostaje zalogowany w sieci bez przerwy niezależnie od miejsca pobytu - wynika z raportu po ogólnopolskim badaniu młodzieży "Nastolatki 3.0", które przeprowadził instytut badawczy NASK. W związku z tym konieczna jest zmiana podejścia nauczycieli do sposobu przekazywania wiedzy uczniom oraz ostrzegania przed czyhającymi na nich zagrożeniami.

Nauczyciele nie tylko nie korzystają z sieci na lekcjach, ale też nie podpowiadają uczniom, jakie strony i zasoby mogą im się przydać podczas nauki w domu. Jedna czwarta uczniów deklaruje, że nauczyciel nigdy nie skorzystał z internetu na zajęciach z… informatyki, co pokazuje wyraźnie, że uczniowie nie są przygotowywani do świadomego i bezpiecznego korzystania z sieci.

Nastolatki 3.0

W ramach badania przeprowadzanego przez NASK zapytano uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, jak często nauczyciele wykorzystują internet podczas lekcji. Odpowiedź, która pada najczęściej, to: “nigdy”. 60,9 proc. udziela takiej odpowiedzi w odniesieniu do lekcji fizyki. Na chemii nigdy nie korzystało z internetu 60,9 proc. uczniów. Na matematyce było to 59,6 proc., na biologii 55,8 proc., na WoS 57,3 proc. – Częściej z internetu korzystają nauczyciele języków obcych i języka polskiego. 27,9 proc. uczniów nigdy nie spotkało się z użyciem internetu na zajęciach z języka obcego, a 34,9 proc. na zajęciach z języka polskiego – mówi współautor badań dr Rafał Lange z NASK. – Warto podkreślić, że co czwarty respondent zadeklarował, że na zajęciach z informatyki nauczyciel nigdy nie wykorzystał technologii czy zasobów internetowych (25,1 proc.) – dodaje.

Badacze pytali też, do czego internet używany jest na lekcjach. Większość uczniów wymieniła odtwarzanie filmów (84,7 proc.) i prezentacji (81,2 proc.). 57,9 proc. wskazało też na użycie programów edukacyjnych. – Widać że dominuje takie użycie internetu, w którym uczniowie słuchają i oglądają. Rzadziej - młodzież jest zachęcana do podejmowania własnej aktywności – mówi współautorka badań dr Agnieszka Wrońska z Akademii NASK. Zastrzega jednak, że jest wielu nauczycieli, którzy z pasją i kreatywnością wykorzystują technologie informatyczne i telekomunikacyjne w kształceniu i osiągają znakomite rezultaty.

Nauczyciele za rzadko polecają strony w internecie

Skoro na lekcjach brakuje czasu, to nauczyciele mogliby polecać uczniom wartościowe strony do nauki w domu. Niestety, nie robią tego dostatecznie często. Nastolatkom zadano pytanie: „Czy Twoi nauczyciele zachęcają Cię do korzystania z Internetu przy odrabianiu prac domowych?”. Najczęstsza odpowiedź to: “trudno powiedzieć”. Udzieliło jej 57 proc. badanych. 29,1 powiedziało, że nauczyciele nie zachęcają do korzystania z internetu przy odrabianiu prac domowych, a tylko 14 proc, że tak. – W praktyce większość uczniów korzysta z internetu w trakcie odrabiania prac domowych. 36,9 proc. robi to codziennie, a 42,8 kilka razy w tygodniu. Codzienne poszukiwanie w sieci materiałów, poszerzających wiedzę potrzebną do szkoły, deklaruje 24,2 proc., a kilka razy w tygodniu robi to 40,6 proc. – mówi dr Agnieszka Wrońska.

Młodzież odruchowo sięga do internetu w poszukiwaniu informacji. Najczęściej korzysta w tym celu po prostu z wyszukiwarki, zagląda też do Wikipedii i YouTube. Ale polecanej, wiarygodnej strony edukacyjnej 37,4 proc. nie potrafi wskazać. Według dr Agnieszki Wrońskiej, nauczyciele mogą i powinni być przewodnikami młodzieży w gąszczu informacji zgromadzonych w internecie. Nastolatki przyznają się do tego, że nie oceniają wiarygodności stron, z których czerpią wiedzę. To czyni ich podatnymi na manipulację, fałszywe informacje i treści szkodliwe. “Prawdopodobnie uczniowie chętnie przyjęliby wsparcie, podpowiedź, gdzie szukać informacji. Poza tym nauczyciele tworzą własne, wartościowe materiały dydaktyczne. Wspaniale jest, gdy są one udostępniane w internecie. Wtedy mogą korzystać z nich uczniowie innych szkół i inni nauczyciele. Szczęśliwie staje się to coraz powszechniejszym elementem codzienności szkolnej” - ocenia dr Agnieszka Wrońska.

Badanie NASK

Ogólnopolskie badania młodzieży „Nastolatki 3.0” zostały zrealizowane przez Pracownię Edukacyjnych Zastosowań Technologii Informacyjno-Komunikacyjnych instytutu NASK. Badania te są poszerzoną kontynuacją empirycznej eksploracji badań „Nastolatki wobec Internetu” z 2014 roku, które zostały zainicjowane i podjęte na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka a przeprowadzone przez NASK i Pedagogium WSNS. Celem badań była analiza aktywności nastolatków w Internecie, edukacyjnej roli Internetu i urządzeń mobilnych, przyjmowanej przez nastolatki sieciowej tożsamości, ich zachowań, świadomości zagrożeń i sposobów reagowania na przemoc.

Artykuł powstał w ramach akcji informacyjnej „Wprost” i NASK – „Cyberbezpieczni tylko razem”. Ostrzegamy przed niebezpieczeństwami w sieci, tłumaczymy, jak ich unikać i jak reagować. Kolejne artykuły ukażą się już wkrótce.

Źródło: NASK/WPROST