Temat: Narodowy Bank Polski

Narodowy Bank Polski

Siedziba NBP
Narodowy Bank Polski to polski bank centralny. Celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

Siedziba Narodowego Banku Polskiego znajduje się w Warszawie przy ul. Świętokrzyskiej 11/21.

Organami Narodowego Banku Polskiego są: Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej i Zarząd NBP.

Zadania NBP

Narodowy Bank Polski ma wyłączne prawo emitowania pieniądza i znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Wśród zadań NBP są także: organizowanie rozliczeń pieniężnych, prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi, prowadzenie działalności dewizowej, prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa, regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie, kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego, opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej.

Historia NBP

Narodowy Bank Polski rozpoczął działalność w 1945 r. Zastąpił Bank Polski Spółka Akcyjna. W 1946 r. Narodowemu Bankowi Polskiemu powierzono kontrolę finansową i bezpośrednie finansowanie górnictwa, hutnictwa i przemysłu włókienniczego.

Początkowo funkcjonował jako bank państwowy pod nadzorem ministra skarbu.

W czasie przemian ustrojowych z Narodowego Banku Polskiego zostały wydzielone banki regionalne i komercyjne. Z NBP wydzielono: Powszechną Kasę Oszczędności (obecnie Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski), Państwowy Bank Kredytowy w Warszawie (obecnie Alior Bank), Bank Przemysłowo-Handlowy w Krakowie (obecnie w większości Alior Bank), Bank Śląski w Katowicach (obecnie ING Bank Śląski), Wielkopolski Bank Kredytowy w Poznaniu (obecnie Santander Bank Polska), Pomorski Bank Kredytowy w Szczecinie (obecnie Bank Polska Kasa Opieki), Bank Depozytowo-Kredytowy w Lublinie (obecnie Bank Polska Kasa Opieki), Powszechny Bank Gospodarczy w Łodzi (obecnie Bank Polska Kasa Opieki), Bank Gdański S.A. (obecnie Bank Millenium), Bank Zachodni we Wrocławiu (obecnie Santander Bank Polska), Polski Bank Inwestycyjny (obecnie Santander Bank Polska)i Polski Bank Rozwoju (obecnie mBank). NBP zajął się tylko emisją pieniądza i polityką pieniężną. W 1995 r. przeprowadzono denominację złotego.

Konstytucja z 1997 r. związała politykę pieniężną z nowym organem NBP – Radą Polityki Pieniężnej. Sprawowanie kontroli nad bankami powierzono Komisji Nadzoru Bankowego, a jego realizację – Generalnemu Inspektoratowi Nadzoru Bankowego.

Funkcje Narodowego Banku Polskiego

  • Bank emisyjny – NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce.
  • Bank banków – NBP pełni funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego.
  • Centralny bank państwa – NBP prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

Narodowy Bank Polski zajmuje się także między innymi działalnością statystyczną, edukacją ekonomiczną, przeprowadza analizy i badania ekonomiczne.

Prezes NBP

Prezes Narodowego Banku Polskiego jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na sześcioletnią kadencję. Jest odpowiedzialny za organizację i funkcjonowanie Narodowego Banku Polskiego. Ta sama osoba nie może być Prezesem NBP dłużej niż dwie kadencje.

Prezes NBP jest przełożonym pracowników NBP, przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi NBP, reprezentuje NBP na zewnątrz, a także reprezentuje interesy Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych instytucjach finansowych.

Rada Polityki Pieniężnej

Rada Polityki Pieniężnej jest organem NBP. W jej skład wchodzą: Przewodniczący Rady (Prezes NBP) i dziewięciu członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm i Senat. Członkowie rady są powoływani na sześć lat.

Rada Polityki Pieniężnej:

  • ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej,
  • składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego,
  • ustala wysokość stóp procentowych NBP,
  • ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków,
  • określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych,
  • zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP,
  • przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP,
  • ustala zasady operacji otwartego rynku.

Zarząd Narodowego Banku Polskiego

Zarząd Narodowego Banku Polskiego kieruje działalnością Narodowego Banku Polskiego.

W skład Zarządu wchodzą: prezes NBP i od 6 do 8 członków zarządu, w tym dwóch wiceprezesów NBP.

Wśród zadań Zarządu NBP są:

  • podejmowanie uchwał w sprawie udzielania bankom upoważnień do wykonywania czynności obrotu dewizowego,
  • realizowanie zadań z zakresu polityki kursowej,
  • okresowa ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych oraz obrotu dewizowego,
  • nadzorowanie operacji otwartego rynku,
  • ocena funkcjonowania systemu bankowego,
  • uchwalanie planu działalności i planu finansowego NBP,
  • uchwalanie prowizji i opłat bankowych stosowanych przez NBP oraz ustalanie ich wysokości,
  • określanie zasad gospodarowania funduszami NBP,
  • określanie zasad organizacji i podziału zadań NBP,
  • określanie zasad polityki kadrowej i płacowej NBP,
  • uchwalanie rocznego sprawozdania z działalności NBP,
  • sporządzanie bilansu NBP oraz rachunku zysków i strat,
  • opracowywanie bilansów obrotów płatniczych państwa z zagranicą,
  • przygotowywanie i rozpatrywanie projektów uchwał i innych materiałów kierowanych do Rady Polityki Pieniężnej.

Powiązane teksty