Witkowski dla „Wprost”: Pociąg do klasyki

Witkowski dla „Wprost”: Pociąg do klasyki

Zdjecie profilowe Michał  Witkowski
Zdjecie profilowe Michał Witkowski
Okres, który obecnie nadchodzi, w przeciwieństwie do przedświątecznej i noworocznej gorączki, sprzyja na szczęście wyciszeniu. Teraz możemy wykroić dla siebie nieco czasu na nieśpieszne czytanie. Ale co czytać?

Kto jest bez winy, niech pierwszy rzuci we mnie kamieniem albo choćby taką ciężką „Czarodziejską górą” Thomasa Manna. Kto uważa, że nie ma zaległości w klasyce, niech przejrzy sobie listy najważniejszych książek poszczególnych krajów. Nagle się okazuje, że tylko nam się zdawało, bo tak naprawdę oglądaliśmy kiepski film na motywach którejś ze słynnych cegieł.

W ostatnich latach właśnie zimą udało mi się nadrobić takie pozycje klasyki anglojęzycznej jak „Buszujący w zbożu”, „Paragraf 22”, „Lot nad kukułczym gniazdem”, „Mechaniczna pomarańcza”, „Rzeźnia numer pięć”, „Nowy, wspaniały świat”, „Myszy i ludzie”, „Wielki Gatsby”, „Serce to samotny myśliwy”, „Chata wuja Toma” czy „Zabić drozda”. No dobrze, pomiędzy był jeden Coben w pociągu, ale czegóż to się nie czyta w pociągu... Swego czasu Jurek Pilch stworzył nawet specjalne określenie „literatura pociągowa”, do której natychmiast z podejrzanym zapałem zaliczył swoją powieść pt. „Spis cudzołożnic”...

W pociągu czyta się inaczej, w pociągu jesteśmy wyrwani z naszego kontekstu, czujemy się uwolnieni, niesie nas w dal, siedzimy w Warsie, pijemy kawę, za oknem drzewo, baba, krowa, budka, pole, wrona, czytamy. Pociąg jedzie do przodu i my jedziemy w tekście w tym samym kierunku, stąd cudowne poczucie współistnienia z pociągiem. Poza tym, że – rzecz jasna – każdy szanujący się obywatel tego kraju czyta w podróży tygodnik „Wprost” – jesteśmy w drodze bardziej otwarci na eksperymenty. Na przykład w ramach uzupełniania klasyki niemieckiej – wróciłem w pociągu do porzuconej ze wzgardą powieści Theodora Fontanego pt. „Effi Briest”. Wydaje wam się może, że to jest jakiś film? Nic bardziej mylnego. Niecierpliwość serca Stefana Zweiga w pociągu gdzieś zgubiła swój banalny sentymentalizm, podobnie jak tegoż autora „24 godziny z życia kobiety”.

To już jest nawet lepsze niż Coben! Można powiedzieć, że pęd pociągu „przewietrza” nieco zastałe powietrze zalegające niektóre pozycje klasyki. Ale żeby nie było tak wesoło: nadrabianie klasyki powieści światowej w „latach czterdziestych” życia to co innego niż czytanie jej za młodu. Nic, żaden pociąg, nawet Pendolino, nie przekona mnie do „Pani Bovary” – albo ta dziwka, albo ja, co za nudy! Nie ma takiej pierwszej klasy, w której nie zaproponowałbym bardzo daleko idących skrótów w „Czarodziejskiej górze” czy „Blaszanym bębenku”. Nie ma szans na to, abym – po zachwytach nad językiem przez pierwsze 20 stron – przeczytał 21. stronicę powieści „Mechaniczna pomarańcza”. Człowiek jest już jednak asertywny i nie daje sobie wciskać kitu, wszystkie te dzieła są genialne, ale z felerem. Nie czyta się już na kolanach, zresztą – w pociągu nie byłoby to zbyt wygodne...

Zawsze kiedy widzę, że ktoś czyta moją powieść w pociągu, rumienię się, targany sprzecznymi uczuciami: po pierwsze – zaraz podniesie głowę znad tekstu i zacznie się na mnie znacząco lampić. Tego nie lubimy. Po drugie – póki jeszcze czyta – możemy obserwować na twarzy gościa czy facetki całą,niczym nie zafałszowaną, „psychologię lektury” – uśmiechy, znudzenie, przewracanie kartek, żeby zobaczyć, ile tego jeszcze, a może nawet i zachwyt. Jak mnie zauważy, o szczerej lekturze nie będzie już mowy. Nie chciałbym być na jej (jego) miejscu: musieć czytać dalej, wiedząc, że autor obserwuje czujnie lekturę (udając, że patrzy w okno, że miesza kawę, że grzebie w komórce) – co za męka! Dlatego w pociągach należy czytać klasykę na tyle szacowną, aby autor już nie żył.

Felieton został opublikowany w 2/2019 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 2/2019 (1868)

  • Spieszmy się troszczyć o dzieci6 sty 2019, 20:00Przełom roku przyniósł emocjonujące i wręcz dramatyczne wydarzenia. Czasami z zaskakującym kontekstem. Mikołaj Pawlak, nowy rzecznik praw dziecka, poparł obywatelski projekt ustawy „Zatrzymaj aborcję”, który ma ograniczyć dostęp do zabiegu...3
  • Niedyskrecje parlamentarne6 sty 2019, 20:00WICEPREMIER, MINISTER NAUKI JAROSŁAW GOWIN NIE JEST JUŻ NAJLEPSZYM POLITYCZNYM PRZYJACIELEM PREMIERA MATEUSZA MORAWIECKIEGO – twierdzi nasz rozmówca z kręgów rządowych. Kiedyś, gdy Gowin i Morawiecki byli wicepremierami, grali w jednej drużynie,...6
  • Obraz tygodnia6 sty 2019, 20:00210 tys maksymalnie tyle dzików, według rzeczniczki Polskiego Związku Łowieckiego Pauliny Marzęckiej, mogą zabić myśliwi do końca lute go. Według myśliwych populacja tych zwierząt w Polsce liczy ok. 230 tys. osobników Wygrany Władysław Frasyniuk...9
  • Info radar6 sty 2019, 20:00Dworczyk stanie na czele MON? W Ministerstwie Obrony Narodowej zapanowało poruszenie. Chodzi o coraz bardziej prawdopodobną zmianę na stanowisku ministra. Jakiś czas temu pojawiła się pogłoska, że obecny szef MON Mariusz Błaszczak może zostać...10
  • Z ziemi włoskiej do Polski6 sty 2019, 20:00MATTEO SALVINI, WŁOSKI WICEPREMIER I FAKTYCZNY SPIRITUS MOVENS EUROSCEPTYCZNEJ KOALICJI RZĄDZĄCEJ ITALIĄ, wybiera się z wizytą do Polski. Il Capitano, jak nazywają go zwolennicy, ma rozmawiać z prezesem Jarosławem Kaczyńskim o sformowaniu wspólnej...11
  • Czułość jest męska6 sty 2019, 20:00Z Marią Seweryn, aktorką, rozmawia Adam Cissowski.12
  • Zrobiłam spektakl o człowieczeństwie6 sty 2019, 20:00Z Magdaleną Piekorz, dyrektor artystyczną Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, rozmawia Agata Jankowska14
  • Bicie jednorazowe i cykliczne6 sty 2019, 20:00Lewo OD DAWNA UTRZYMUJĘ, ŻE JESTEŚMY PAŃSTWEM FUNDAMENTALIZMU RELIGIJNEGO ALBO – jak kto woli – demokracji chrześcijańskiej, która tak się ma do demokracji, jak niegdyś socjalistyczna. W imieniu rządu (lub zamiast) występuje coraz częściej boży...15
  • Nie odchodzę z polityki6 sty 2019, 20:00Trzy lata w Sejmie to dla mnie męczarnia. Ale muszę zrobić wszystko, by pozostać w polityce. I by za rok nikt nie mógł rządzić bez Kukiz’15.17
  • Tercet egzotyczny6 sty 2019, 20:00Wewnętrzną wojnę w Zjednoczonej Prawicy nieoczekiwanie wykorzystuje Paweł Kukiz, który próbuje budować równoległy sojusz z prezydentem Andrzejem Dudą i Zbigniewem Ziobrą.21
  • Zadżumieni narodowcy6 sty 2019, 20:00Nominacja młodego narodowca i niegdysiejszego szefa Młodzieży Wszechpolskiej na wiceministra wywołała na początku roku eksplozję namiętności politycznych. Na Adama Andruszkiewicza posypała się prawdziwa lawina oskarżeń wywołanych tą nominacją. I...23
  • Ciekawy przypadek ministra Zielińskiego6 sty 2019, 20:00Mimo opisywanych w mediach kolejnych wpadek wiceszef MSWiA Jarosław Zieliński utrzymuje stanowisko. Zdaniem partyjnych kolegów chroni go sam prezes PiS, który uważa, że nie może się poddać presji dziennikarzy.24
  • Narodowiec koncesjonowany6 sty 2019, 20:00Chłopak z Grajewa, który bardzo uwierzył w siebie. Dawni polityczni patroni uważają go za zdrajcę, ale kariera tego orędownika przyjaźni z białoruskim reżimem weszła na kolejny etap. Rządowy.27
  • Przyłożyć najsłabszym6 sty 2019, 20:00Na szczęście premier zapowiedział, że cofa do ministerstwa projekt ustawy o przemocy w rodzinie. Założenia, które się w nim znalazły, były dla ofiar katastrofalne.30
  • Hodowla małych liderów6 sty 2019, 20:00Piotrek nie rozumie, dlaczego trener mówi, że najważniejsza jest dobra zabawa, a ojciec po meczu wali pięściami w kierownicę samochodu, krzycząc, że tylko frajerzy przegrywają pięć do zera.32
  • Z kim konie kraść?6 sty 2019, 20:00Wróg naszego wroga jest naszym przyjacielem! Zwłaszcza jeśli równie gorąco jak my wspólnego wroga nienawidzi, a do tego jeszcze zna sposoby, by go skutecznie zwalczać. Nieistotne, czy motywuje go tak samo jak nas autentyczna troska o państwo,...37
  • Nienawidzą nas ci pacjenci6 sty 2019, 20:0090 proc. ludzi nienawidzi lekarzy, pozostali nie lubią, a reszta to lekarze. To brzmi śmiesznie, ale taka jest prawda – mówi Wojciech Chróściel, ginekolog-położnik z Kielc.38
  • Zarządzanie bieżączką6 sty 2019, 20:00Jeśli długo nie przyjmuje się do wiadomości faktów, zderzenie z rzeczywistością potrafi zaboleć. Pośpieszne, przeprowadzone tuż przed sylwestrem ustawowe zablokowanie wzrostu cen energii elektrycznej było przykładem tego zderzenia. Energetycy już...41
  • Piłkarska farsa6 sty 2019, 20:00Komedia, którą jest próba sprzedaży Wisły Kraków, nie jest w polskiej piłce nowością. Pod płaszczykiem wielkich sportowych marek kryją się ocierające się o półświatek interesy i niejasne biznesowe układy.43
  • Miliony strat zamiast inwestycji6 sty 2019, 20:00Zetknęliśmy się z człowiekiem, który wie, jak sprawnie unikać konsekwencji określonych działań i uzyskiwać profity – tak Józef Wojciechowski, twórca J.W. Construction, ocenia transakcję, w efekcie której próbuje odzyskać 18 mln zł.47
  • Jak płacić mniej6 sty 2019, 20:00Ten rok przyniesie dużo zmian w prawie, zarówno w tym dotyczącym przedsiębiorców, jak i pracowników. Niektórych czekają wyższe podatki, inni załapią się na ulgi, a niektórzy może coś zaoszczędzą.50
  • Hossa Bessa6 sty 2019, 20:00Długa droga do M Ponad 66 lat oszczędzania czeka przeciętnego singla z Wrocławia, który chciałby sobie kupić kawalerkę w stolicy Dolnego Śląska – obliczyli analitycy z portalu RynekPierwotny.pl. Przenalizowali średnie zarobki Polaków z sześciu...53
  • Szlachetne wina Ukrainy6 sty 2019, 20:00Mimo że Ukraina nie jest kojarzona z winem, nasz wschodni sąsiad może się poszczycić niemal 25 wiekami tradycji upraw winorośli.54
  • Know How6 sty 2019, 20:00Kosmiczny orzech Na początku stycznia sonda New Horizons przeleciała obok asteroidy Ultima Thule, jednego z najdalszych obiektów, jaki do tej pory badała ziemska cywilizacja. Znajdująca się w odległości 6,5 mld km od Ziemi w Pasie Kuipera za...55
  • Święta wojna na Wschodzie6 sty 2019, 20:00Tegoroczne prawosławne Boże Narodzenie nie wszędzie jest czasem radości. Ortodoksyjni chrześcijanie pokłócili się o utratę przez moskiewskiego patriarchę kontroli nad wiernymi na Ukrainie.56
  • Punkowiec w drodze do Białego Domu6 sty 2019, 20:00Chwali go Obama i podziwiają celebryci. Część demokratów już namaściła byłego rockowego perkusistę na pogromcę Donalda Trumpa w wyborach 2020 r. Kim jest Beto O’Rourke?62
  • Jak LOT dostawał skrzydeł6 sty 2019, 20:00Podróż LOT-em z Kalifornii do Warszawy w 1939 r. trwała trzy i pół doby. Dzisiaj dreamliner w polskich barwach lata bezpośrednio ze stolicy Polski do Los Angeles w 11 godzin. Historia LOT-u to spory fragment historii Polski. W końcu polskie linie...66
  • Poprawianie urody na chłodno6 sty 2019, 20:00Zima to dobry czas na wykonanie zabiegów medycyny estetycznej, bo nie ma ryzyka powikłań po ekspozycji słonecznej – mówi dr Kamila Padlewska z Gabinetów Dermatologii Estetycznej i Medycyny Anti-Aging Oricea w Warszawie.72
  • Zdrowe zęby na lata6 sty 2019, 20:00Jak dbać o zęby, tłumaczy dr Paweł Wiśniewski, właściciel warszawskiej kliniki Naturaldens.74
  • Cała prawda o zabiegach HIFU6 sty 2019, 20:00Pacjenci i media określają HIFU jako fale młodości lub lifting bez skalpela. To chyba najlepsza rekomendacja.75
  • Odporność na talerzu6 sty 2019, 20:00Kolejna infekcja? Winny może być twój styl życia, w tym sposób odżywiania. To, co jemy, może wpływać na odporność organizmu.76
  • Telewizyjna gorączka6 sty 2019, 20:00Stacje ruszyły do boju o widza – rozjechały się po kraju, zaprosiły do współpracy doświadczone filmowe ekipy, a bohaterami uczyniły nauczycieli, szumowiny, policjantów i reżim autorytarny. Z bitwy wyszły zwycięsko HBO i Netflix, reszta zostaje w...79
  • Sztuka promocji6 sty 2019, 20:00Wystawy polskiej sztuki nad Sekwaną dowodzą, że uczyliśmy Francuzów nie tylko posługiwania się widelcem.85
  • Król lew muzyki6 sty 2019, 20:00Hans Zimmer jest jednym z najbardziej cenionych na świecie autorów muzyki filmowej. Napisał ją do „Rain Mana”, „Mrocznego rycerza” i wielu innych. Dostał Oscara, gwiazdę w hollywoodzkiej alei sław, ale o sobie wciąż mówi, że jest anarchistą.88
  • Wydarzenie6 sty 2019, 20:00Stare, nowe, wystrzałowe Seria „Call of Duty” była zawsze stałym i przewidywalnym reprezentantem swojego gatunku. Wszystko się jednak zmieniło, gdy na rynku pojawił się „Fortnite” ze swoim trybem battle royale. Okazało się, że sztywna struktura...91
  • Film6 sty 2019, 20:00Na samym dnie W JAKIM STANIE SZEFOWA? – pytają chirurdzy przed przystąpieniem do operacji. Podobnie jak współpracownicy wziętej pani prokurator i koledzy dziewczyny pnącej się po szczeblach kariery. To „dobrze funkcjonujące alkoholiczki”. W pewnym...92
  • Muzyka6 sty 2019, 20:00Łowy na melancholię LP JEST GWIAZDĄ POPULARNĄ W POLSCE NAWET BARDZIEJ NIŻ GDZIE INDZIEJ. Trafia w zapotrzebowanie: mamy wyraźne melodie, które kłaniają się starszym, ale zahaczają o nowoczesność. Są sentymentalno-miłosne, co zawsze sprawiało, że...93
  • Książka6 sty 2019, 20:00Żarty profesora Stefan Chwin, poważny profesor polonistyki, jest świetnym eseistą, a także cenionym i poważnym prozaikiem, chętnie też wypowiada się publicznie na poważne tematy społeczne i kulturalne. Niech nas jednak nie myli ten nadmiar powagi...94
  • Kulturalna trzynastka6 sty 2019, 20:00Maciej Skrzątek WRÓŻBITA, TAROCISTA95
  • Pociąg do klasyki6 sty 2019, 20:00Okres, który obecnie nadchodzi, w przeciwieństwie do przedświątecznej i noworocznej gorączki, sprzyja na szczęście wyciszeniu. Teraz możemy wykroić dla siebie nieco czasu na nieśpieszne czytanie. Ale co czytać? Kto jest bez winy, niech pierwszy...96
  • Jak zacząć ćwiczyć na siłowni6 sty 2019, 20:00RADZI Radosław Pokorski, fizjoterapeuta, instruktor kulturystyki97
  • Zrób sobie… Zalewską6 sty 2019, 20:00Gimnazjalistom śnią się po nocach nauczyciele. A kto się śni nauczycielom?98