Śmiech to pieniądz

Śmiech to pieniądz

Stand-up, zdjęcie ilustracyjne
Stand-up, zdjęcie ilustracyjne Źródło: Fotolia / BillionPhotos.com
Amerykańscy mistrzowie stand-upu to królowie życia, z którymi liczy się nawet prezydent. Ale polscy też nie mogą narzekać. Za jeden występ potrafią zgarnąć z biletów nawet milion złotych.

Słyszałem, że gra pani w tenisa. Bardzo się cieszę. Wspieram każdą minutę, w której odbija pani piłeczkę, a nie czyjegoś męża” – tak zwracał się do Anny Dereszowskiej współtwórca polskiej sceny stand-upowej Abelard Giza podczas roastu Kuby Wojewódzkiego na antenie TVN w 2016 r. Był to jeden z niewielu wypowiedzianych tam żartów, które nadają się do zacytowania w prasie.

Ta impreza była kamieniem milowym polskiego stand-upu. Po raz pierwszy niszowi artyści pojawili się w prime timie dużej ogólnopolskiej stacji razem ze znanymi gwiazdami show-biznesu. Bo stand-up, a zwłaszcza jego najbardziej skrajna odmiana, czyli właśnie roast, to specyficzna forma rozrywki. Artysta na żywo wygłasza przed publicznością komediowy monolog. Żarty często są niepoprawne politycznie, obrazoburcze, pełne przekleństw i seksualnych podtekstów.

Amerykanie ten rodzaj humoru pokochali już dekady temu. W Stanach powstają nawet rankingi najbogatszych komików, bo ich zarobki liczy się w dziesiątkach milionów dolarów. W Polsce stand-up zaczął się rozwijać dopiero 10-15 lat temu, a prawdziwy boom i spore pieniądze są w branży dopiero od dwóch lat. Ale polskich komików od ich amerykańskich kolegów wciąż dzieli przepaść. Zarówno pod względem finansowym, jak i artystycznym.

Od stand-upera do milionera

Prekursorami byli Kacper Ruciński, Abelard Giza i Katarzyna Piasecka, którzy w 2010 r. założyli wspólny projekt – Stand-up Bez Cenzury. Jeździli po kraju, występowali w klubach i przecierali szlaki. – Na pierwsze występy Abelarda przychodziło po 7-10 osób. Ludzie nie wiedzieli, co to stand-up. On tworzył rynek od zera. Często do występu dokładał własne oszczędności – opowiada o początkach Jan Malinowski, obecny menedżer Gizy.

Do czołówki szybko dołączyło młode pokolenie: Rafał Pacześ, Łukasz Lodkowski, Cezary Jurkiewicz czy Antoni Syrek-Dąbrowski. Skecze najlepszych obejrzało w sieci 10 mln osób. Ale nawet średniacy, którzy dopiero się przebijają, są oglądani przez setki tysięcy. Tyle że jeszcze do niedawna wirtualna popularność nie przekładała się na zarobki w realnym świecie. Trudno było mówić o sukcesie, gdy za występ dostawało się 200 zł, grało się do kotleta w Skierniewicach, dokąd trzeba było dojechać PKS-em. Każdy z nich łączył więc działalność artystyczną z tradycyjnym modelem zarabiania pieniędzy. Pacześ był handlowcem, Lodkowski pracował w korporacji, a Syrek-Dąbrowski uczył angielskiego. Szybko jednak się zorientowali, że trzeba wybrać jedną ścieżkę kariery. Zaryzykowali i się opłaciło.

Tylko w lutym 2020 r. Lodkowski ma zaplanowanych 16 występów. Same prestiżowe miejsca: Torwar, Spodek, Atlas Arena, Ergo Arena, Hala Stulecia. Wszędzie pozostały już tylko pojedyncze wejściówki. Cena biletu: 89 lub 99 zł, w zależności od sektora. Katowicki Spodek pomieści ponad 11 tys. widzów, podobnie jak stadion w Gdańsku. Łódzka hala aż 13 tys. Łatwo policzyć, że przychód z biletów po godzinnym występie komika może wynieść milion złotych. Nawet gdyby przyjąć, że 90 proc. tej kwoty to prowizje dla różnych pośredników, koszty wynajęcia hali, obsługi, marketingu, nagłośnienia, ochrony itd., to nadal w kieszeni zostaje na czysto 100 tys. zł. – Do tego dochodzą jeszcze firmówki, czyli występy na imprezach zamkniętych dla prywatnych firm – tłumaczy Małgorzata Wakuluk, właścicielka Agencji Artystycznej Antrakt i pierwsza menedżerka większości polskich stand-uperów.

Żaden z artystów nie chce ujawniać swoich stawek z takich występów. Ale mówi się, że za krótki, czyli ok. 20-minutowy, monolog, np. z okazji 30-lecia dużej firmy, komik może dostać 10-15 tys. zł na rękę. Firmówki grają wszyscy, z wyjątkiem Gizy, który od lat konsekwentnie odmawia. – Pamiętam czasy, gdy Abelard kończył działalność kabaretu (Limo – przyp. autor) i postawił na twórczość solową. Na pierwsze jego występy przychodziło niewiele osób. Ludzie nie wiedzieli, co to stand-up. Oni tworzyli rynek od zera. Podobno bywało i tak, że do występu musieli dokładać własne oszczędności – opowiada o początkach Jan Malinowski, obecny manager Gizy.

Sylwester w komediowej

Wykonawcy nie ograniczają się jednak do zarabiania pieniędzy na scenie. Szybko dostrzegli, że popularność można też zmonetyzować inaczej. Powstały więc sklepy internetowe, gdzie można kupić koszulki swoich ulubieńców. Za jedyne 99 zł plus koszt wysyłki. Abelard Giza razem z Jackiem Stramikiem, też popularnym komikiem, wydali wspólną książkę „Łapy precz od żartów”. Kosztuje 35 zł i dostępna jest w większości internetowych księgarni. Wcześniej Giza próbował sił w kinematografii i postprodukcji. Stworzył pełnometrażowe filmy „Swing” i „Towar” oraz miniserial „Kryzys”.

Rafał Pacześ poszedł jeszcze dalej. Otworzył właśnie własną restaurację w centrum Łodzi. Sylwester w Komediowej, bo tak nazwał lokal, wyprzedał się na pniu, mimo że wejściówka kosztowała 999 zł. Kolację przygotował osobiście szef kuchni Damian Marchlewicz, zwycięzca Hell’s Kitchen, kulinarnego show telewizji Polsat. Pacześ uruchomił także na YouTubie nowy kanał – Czarna Wołga, gdzie testuje drogie samochody. Wybór tematyki nie jest przypadkowy. Branża automotive jest niezwykle hojnym reklamodawcą. Zresztą sam Pacześ lubi luksusy. Jeździ nowym bmw, ubiera się wyłącznie u drogich projektantów, nosi markowe zegarki. Niedawno zadebiutował jako współprowadzący Fryderyków. Z kolei w RMF FM dołączył do ekipy audycji „Wstawaj szkoda lata”.

Amerykański sen

Polskie gwiazdy, chociaż potrafią już zapełnić kilkunastotysięczne hale, stawiają pierwsze kroki w tradycyjnych mediach budują swoje biznesy, to przy swoich amerykańskich kolegach wciąż wypadają blado.

Jerry Seinfeld, a właściwie Jerome Allen Seinfeld, jest właścicielem największej na świecie prywatnej kolekcji samochodów porsche, 46 sztuk. Rocznie może zarabiać nawet 70 mln dolarów. Nic dziwnego. Stworzył jeden z najbardziej uznanych i popularnych sitcomów wszech czasów. „Seinfeld” był emitowany w NBC od 1989 aż do 1998 r. i do czwartego sezonu był najczęściej oglądanym sitcomem w historii amerykańskiej telewizji. Dave Chappelle jest z kolei laureatem dwóch nagród Emmy i dwóch nagród Grammy. Rocznie zarabia ok. 50 mln dolarów. Ma własne ranczo w RPA i 26-hektarową farmę w Ohio. Chris Rock jeździ lamborghini za ponad 2,5 mln dolarów, mieszka w rezydencji wartej kolejne 4 mln. Kevin Hart sam pisał swoje role m.in. w „Strasznym filmie” czy „40-letnim prawiczku”. W komedii sportowej „Legendy ringu” wystąpił u boku Roberta De Niro i Sylvestra Stallone. Na Instagramie śledzi go 52 mln osób, na Facebooku – 24 mln.

Potężnym źródłem dochodów komików są w USA płatne telewizje, jak HBO czy Netflix (ten ostatni w 2013 r. oferował zaledwie cztery własne stand-upowe produkcje, dwa lata później już 12, a w 2018 r. – 60). Jak wielkie są to pieniądze, uświadomił publiczności Louis Székely, czyli popularny komik Louis C.K. Gdy na jaw wyszła seksafera z jego udziałem (miał onanizować się przy swoich współpracownicach), Netflix zerwał z nim umowę. – To był dziwny rok – mówił stand-uper w jednym z wywiadów. – W ciągu jednej godziny straciłem 35 mln dolarów.

Artykuł został opublikowany w 3/2020 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 3/2020 (1919)

  • Gang Olsena12 sty 2020, 20:00Dlaczego kilkunastu posłów PiS nie było na piątkowych głosowaniach? – Byli w tym czasie w sejmowej kaplicy. Modlili się za opozycję, by się nie zmieniała, bo jest świetna!3
  • Niedyskrecje parlamentarne12 sty 2020, 20:00Kota nie ma, to myszy harcują. Mowa o Jarosławie Kaczyńskim, który przechodzi rekonwalescencję po operacji, a tymczasem klub PiS jakoś wymyka się spod kontroli. Na ostatnich głosowaniach w Sejmie znowu nie było siedmiu posłów i mało brakowało, by...6
  • 7 dni dookoła dni świata12 sty 2020, 20:00USA Producent przed sądem Harvey Weinstein stanął przed sądem w Nowym Jorku pod zarzutem gwałtów i molestowania seksualnego. Jeden z najważniejszych hollywoodzkich producentów odrzuca oskarżenia, twierdząc, że pozywające go kobiety uprawiały z nim...8
  • Obraz tygodnia12 sty 2020, 20:0035 mln zł tyle oszczędności (zdaniem „Super Expressu”) przepuścił Michał Wiśniewski w ciągu 25 lat liderowania zespołowi Ich Troje. 2,4 lekarza przypada w Polsce na 100 tys. mieszkańców, co daje nam ostatnie miejsce w Europie. Dla porównania w...11
  • Być albo nie być w Jerozolimie12 sty 2020, 20:00W cale nie jest tak, że odmawiając udziału w Światowym Forum Holokaustu, Andrzej Duda wymknął się z zastawionej przez Rosjan pułapki. Jego nieobecność może zostać przedstawiona jako lekceważenie przez Polskę pamięci Holokaustu. Pole manewru...12
  • Polska racja stanu12 sty 2020, 20:00Andrzej Duda nie pojedzie do Izraela na obchody 75. rocznicy wyzwolenia Auschwitz-Birkenau, bo w ich programie nie uwzględniono wystąpienia polskiego prezydenta. Czy Polska na tym straci?13
  • Jak zostałam dziewczyną z poprawczaka12 sty 2020, 20:00– Bohaterka, którą zagrałam, jest zupełnie inna niż ja. Łączą nas chyba tylko upór i siła – mówi Zofia Domalik, aktorka.14
  • Finansowe kłopoty Platformy12 sty 2020, 20:00Na Platformę Obywatelską padł blady strach. Politycy największej opozycyjnej partii boją się, że PKW odbierze im budżetowe pieniądze – ustalił „Wprost”17
  • Walka o schedę po Schetynie12 sty 2020, 20:00Jeśli Borys Budka zostanie szefem Platformy Obywatelskiej, stanowisko sekretarza partii ma obiecane poseł Marcin Kierwiński – ustalił „Wprost”20
  • CBA na służbie12 sty 2020, 20:00Centralne Biuro Antykorupcyjne apeluje do osób, które dały się uwikłać w korupcyjny proceder i wręczyły korzyść majątkową, o zgłaszanie się do szczecińskiej delegatury biura. Chodzi o śledztwo dotyczące korupcji w szczecińskim szpitalu”.21
  • Operacja „odzyskać Senat”12 sty 2020, 20:00– Być może PiS wyobrażał sobie, że będę łatwym przeciwnikiem, bo jestem miły i kulturalny. To nie znaczy, że nie potrafię być stanowczy – mówi Tomasz Grodzki, marszałek Senatu.22
  • Robert – reaktywacja12 sty 2020, 20:00Założyciel Wiosny wraca z europejskiej emigracji, by stanąć do gry o najwyższy urząd w państwie – niestety raczej przymuszony niż z prawdziwą pasją.26
  • 7 rad dla Biedronia12 sty 2020, 20:00Robert Biedroń startuje w wyborach prezydenckich w momencie, gdy jego gwiazda mocno przygasła. Oto siedem rad, dzięki którym może odzyskać swoją szansę na sukces.30
  • Nie wrzucam na FB zdjęć spalonych kangurów12 sty 2020, 20:00Mój ojciec miał oswojonego prosiaka o imieniu Mikuś. Mikuś odprowadzał go do szkoły, wychodził na drogę, gdy wracał, aportował piłeczki, kąpał się w łazience, spał pod łóżkiem. Przyszedł czas wyprowadzki ze wsi. Na Boże Narodzenie zjechała z...33
  • Wzywam seniorów do rewolucji12 sty 2020, 20:00– Wyrzućmy na śmietnik stereotypy. Zacznijmy żyć od nowa. Nauczmy się głośno mówić o swoich potrzebach – materialnych, miłosnych, seksualnych – mówi Urszula Dudziak, wokalistka jazzowa.34
  • Srebrni buntownicy są szczęśliwi12 sty 2020, 20:00Wstali z kanap, odłożyli krzyżówki, wymówili usługi dorosłym dzieciom. Sami urządzili sobie Dzień Babci i Dziadka – tak, żeby trwał przez cały rok.38
  • Politycy w kryzysie niepłodności12 sty 2020, 20:00– Państwo zmusza nas do ukrywania czegoś, co jest zupełnie naturalne i normalne – mówi Małgorzata Rozenek, która właśnie założyła fundację, by wspierać pary korzystające z zabiegów in vitro.42
  • Za mundurem łowcy sznurem12 sty 2020, 20:00Polska jest kopalnią rzeczy z czasów wojennych. Biznes się kręci dzięki szperaczom, którzy drenują rynek i windują ceny. Działają ponad granicami państw, ale często na granicy prawa.46
  • Śmiech to pieniądz12 sty 2020, 20:01Amerykańscy mistrzowie stand-upu to królowie życia, z którymi liczy się nawet prezydent. Ale polscy też nie mogą narzekać. Za jeden występ potrafią zgarnąć z biletów nawet milion złotych.50
  • Boeing leci12 sty 2020, 20:00Czy katastrofa lotnicza w Iranie będzie gwoździem do trumny Boeinga? Dwie wcześniejsze pogrążyły liczącą 104 lata firmę w największym w jej historii kryzysie.54
  • Hossa bessa12 sty 2020, 20:00Auto stop Na Zachodzie bez zmian. Postępujące spowolnienie gospodarcze bije w Niemcy. Ich produkcja samochodów spadła do najniższego poziomu od 23 lat. W zeszłym roku z niemieckich fabryk wyjechało 4,66 mln pojazdów, czyli o prawie jedną dziesiątą...57
  • Pożytki z globalnego ocieplenia12 sty 2020, 20:00To, co dla jednych krajów jest ekologiczną i gospodarczą tragedią, dla innych może być wielką szansą na złoty interes.58
  • Moda na czarno-zielone12 sty 2020, 20:00„Mostem dla przyszłości” nazwał Werner Kogler umowę koalicyjną, dzięki której w Wiedniu powstał precedensowy czarno-zielony rząd. W Austrii jest to nowość, gdyż od niepamiętnych czasów wszystko – nie tylko polityka, lecz także biznes, banki i...62
  • Kosmetyki12 sty 2020, 20:00ZO® Skin Health Growth Factor Serum Preparat o żelowej konsystencji, w której zostały skoncentrowane składniki aktywne. Ich połączenie z prekursorem kwasu hialuronowego wzmacnia produkcję kolagenu i kwasu hialuronowego, zapobiegając przyszłym...63
  • Wojna na niby12 sty 2020, 20:00Obawy przed szybkim wybuchem wielkiej wojny z Iranem okazały się przesadzone. Omyłkowe zestrzelenie ukraińskiego samolotu pasażerskiego nad Teheranem to dla Irańczyków wygodny pretekst do wycofania się z gróźb rozpętania konfliktu, którego nie...64
  • Śmierć generała12 sty 2020, 20:00Nie ma chyba we współczesnym nam świecie bardziej doświadczanego wojnami kraju niż Irak. Praktycznie od blisko 30 lat przez ten kraj przewalają się nawały wojenne, doszczętnie go niszcząc. Liczba ofiar jest nie do oszacowania, ale na pewno sięga...67
  • Styczniowy detoks12 sty 2020, 20:00Organizm potrzebuje czasem swoistego restartu, by stanąć na wysokości zadania i wspomóc cię w twoich postanowieniach.68
  • Mocne wsparcie dla polskiej medycyny12 sty 2020, 20:00Jak przełożyć potencjał polskiej nauki na osiągnięcia naukowe i doprowadzić do ich komercjalizacji mówią Piotr Dardziński, prezes Sieci Badawczej Łukasiewicz, i Radosław Sierpiński, p.o. prezesa Agencji Badań Medycznych.70
  • Cyrografy XXI wieku12 sty 2020, 20:00– Dobrze, że seriale stają się coraz bardziej wysublimowane. Ale czasem, gdy oglądam film w pustej sali kinowej, robi mi się zwyczajnie żal. Bo wierzę, że kino to nie tylko „content”, lecz także poczucie wspólnoty – mówi Jeremy Irons.72
  • Co dalej z platformą, czyli Jeremy Irons jako ostatni dinozaur12 sty 2020, 20:00Co pan/pani sądzi o Netfliksie?” – to, obok „Jak pan/pani skomentuje sytuację kobiet w showbiznesie?”, standardowe pytanie, które od kilku lat z automatu dziennikarze zadają na każdej konferencji prasowej. Ale prawdą jest, że boom serwisów...75
  • Gwiazda bez asekuracji12 sty 2020, 20:00Wystawa rysunków i obrazów Miriam Cahn zostawia widzów warszawskiego Muzeum Sztuki Nowoczesnej w milczeniu. Wstrząsające i piękne malarstwo trafi a w sam splot słoneczny dzisiejszej refleksji o świecie.76
  • Internet to my12 sty 2020, 20:00Jeśli jakiś system źle działa, trzeba go zrozumieć i naprawić, a nie odwrócić się i powiedzieć: „O, popsuł całe pokolenie!” – mówi Michał R. Wiśniewski, autor książki „Wszyscy jesteśmy cyborgami”.80
  • Wydarzenie12 sty 2020, 20:00Powrót klasyka. Wiśniowy sad”, „Trzy siostry”, „Wujaszek Wania”, „Mewa”, „Iwanow”, „Płatonow” – te sztuki Antona Czechowa zna każdy miłośnik teatru. Powiedzieć „klasyka” to powiedzieć za mało. Bez nich nie byłoby teatru (klasycznego,...83
  • Film12 sty 2020, 20:00Dziennik reżysera Elia Suleiman uważnie przygląda się współczesnemu światu. Nie tylko zza kamery: jako główny bohater „Tam gdzieś musi być niebo” w milczeniu przemierza ulice najpierw rodzinnego Nazaretu, potem Paryża i Nowego Jorku. Obserwuje...84
  • Muzyka12 sty 2020, 20:00Pióro i fortepian Na marginesie przemysłu muzycznego bardzo prężnie działa w Polsce scena dedykowana – jak to mawialiśmy dawniej – „piosenkom z tekstem”. Na płycie Andrzeja Jagodzińskiego i Agnieszki Wilczyńskiej „Wilcze Jagody” oszczędne...85
  • Książka12 sty 2020, 20:00Strażnik Koniec roku/początek nowego to dla wielu spośród nas czas podejmowania budujących postanowień, ale też zadumy nad tym, czy one (jak i całe życie) mają jakiś sens. No i od tej zadumy najczęściej ogarnia nas smutek, więc wtedy dobrze jest...86
  • Kalejdoskop12 sty 2020, 20:00Daj się ugryźć! Choć za oba seriale odpowiadają ci sami twórcy, „Drakula” nie dorównuje „Sherlockowi”. Jednak mimo położonego zakończenia i grubych nielogiczności to wciąż rozrywka na poziomie. Oferuje komiczne spojrzenie na transylwańskiego...87
  • Urodziny na trzeźwo12 sty 2020, 20:00Co tam wojna w Iranie, co tam pożary w Australii, kiedy ja za tydzień kończę 45 lat i wreszcie muszę gdzieś wyjechać, zaszyć się w lasach, przemyśleć wszystko, zastanowić się, czy leci z nami pilot i jaki kurs obrać w tym życiu. Bo tym pilotem,...88
  • Wielki format12 sty 2020, 20:00Murale wyrosły z kultury niezależnej, ale dziś są formą sztuki zinstytucjonalizowanej i skomercjalizowanej. A Polacy chcieliby właśnie tej formy sztuki widzieć jeszcze więcej.90
  • Być jak Steve Jobs12 sty 2020, 20:00Nie był mądry jak Einstein ani wybitnie odkrywczy, nie był także bogaty z domu. Na dodatek wielokrotnie popełniał błędy. Jak więc udało mu się stworzyć najbardziej dochodową fi rmę świata? Ci, którzy analizowali jego osobowość, wyłonili pięć...94
  • „Piżamę Jandy” zakładam na specjalne okazje12 sty 2020, 20:00Nocowałyśmy w jednym pokoju. Po zameldowaniu w hotelu ruszyłam w miasto szukać piżamy, w końcu Krystyna Janda zasługuje na coś lepszego niż widok zwykłej piżamy zabranej na narty.95
  • Ślepe ryby12 sty 2020, 20:00Nazwa tej potrawy jest niezwykle myląca, ale też uruchamia wyobraźnię. Gdzie tu ryby, skoro próżno ich szukać wśród składników potrawy96
  • Skitouring za granicą12 sty 2020, 20:00Skitouring, połączenie górskiej wędrówki z narciarstwem, staje się powoli numerem trzy wśród sportów zimowych, zaraz po nartach i snowboardzie. Gdzie za granicą można znaleźć najlepsze warunki do jego uprawiania?97
  • Zrób sobie… Sapkowskiego12 sty 2020, 20:00Jest jak Midas – wszystko, czego tylko się dotknie, zamienia w szczere złoto i banknoty sumujące się w milionowe kwoty. Masz w szufladzie własną sagę fantasy i chcesz, żeby autor „Wiedźmina” dotknął jej swoim złotonośnym palcem? Zrób sobie...98