Pasmo niepokornych

Dodano:   /  Zmieniono: 
Od wieków przekradali się przez Tatry patrioci. W 1769 r. przez Goryczkową Przełęcz na Zakosy uciekał na Węgry oddział konfederatów barskich. Późniejszy "odkrywca" Zakopanego doktor Tytus Chałubiński miał w 1848 r. przez Tatry potajemnie wracać do kraju z Węgier, gdzie uczestniczył w antyaustriackim powstaniu. Od lat czterdziestych XIX wieku Słowacy organizowali národné vđylety (wycieczki narodowe) na Krywań, podczas których niszczyli wzniesiony tam pomnik króla saskiego Fryderyka Augusta II.
W czasie II wojny światowej kurierzy wywozili tajne meldunki, przywozili rozkazy, informacje, broń, pieniądze. W 1942 r. polscy taternicy usunęli z Mnicha nad Morskim Okiem ogromną swastykę umieszczoną przez hitlerowskich strzelców alpejskich.
Na przełomie lat 1968/1969 przez Tatry odbywał się przerzut do Polski z Francji wydawnictw paryskiej "Kultury", a w drugą stronę materiałów o sytuacji w Polsce. "Taternicy", jak ich poźniej nazwano (byli wśród nich Janusz Onyszkiewicz i prof. Andrzej Paczkowski), przekraczali granicę w rejonie Rakonia i Grzesia, w okolicach Wanty i Łysej Polany, na Przełączce pod Zadnim Mnichem, a przede wszystkim na Rysach, gdzie w śniegu urządzili kryjówkę, w której przechowywali przemycane materiały. Największe przerzuty, po kilkadziesiąt książek, udało się zorganizować w styczniu i marcu 1969 r. W maju czechosłowacka policja polityczna aresztowała dwóch kurierów i przekazała ich polskiej służbie bezpieczeństwa. Najwyższy wyrok - cztery i pół roku więzienia - otrzymał Maciej Kozłowski.
W rejonie Grzesia w Tatrach Zachodnich w latach 1975-1989 przemycano z Polski na Słowację niedostępne tam wydawnictwa katolickie. Tu też - na biegnącym wzdłuż granicy szlaku turystycznym, słabiej strzeżonym niż Rysy - spotykali się polscy i czechosłowaccy działacze opozycji demokratycznej, KOR i Karty 77.

Więcej możesz przeczytać w 36/2001 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.