Stypendia dla młodych naukowców
- Mimo słabej kondycji polskiej nauki, młodzi naukowcy z roku na rok reprezentują coraz wyższy poziom. Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej po raz siódmy przyznała stypendia dla najlepszych. Mają one poprawić ich byt, ułatwić jeszcze owocniejszą pracę - twierdzi prof. Maciej Grabski, prezes fundacji.
Stypendia przyznawane są od 1993 r. - co roku około stu naukowcom, którzy nie przekroczyli 30. roku życia. Na tegoroczny konkurs Stypendia Krajowe FNP ?99 napłynęło 310 wniosków z całej Polski, spośród których wyłoniono 101 laureatów. Podobnie jak w roku ubiegłym nagroda wynosi 16 320 zł i będzie wypłacana w trzech kwartalnych ratach.
- Nagroda daje przede wszystkim dużo satysfakcji, jest namacalnym dowodem, że to, co robimy, ma sens. Przyznaną kwotę uważam za dość wysoką - mówi Dobrawa Napierała z Zakładu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu. - Wreszcie nie będę się musiała przejmować, z czego zapłacić rachunki czy za co wyjechać na wakacje. Gdybym nie otrzymała tej nagrody, miałabym wątpliwości, czy warto kontynuować pracę naukową. Jest to więc wsparcie równie ważne jak dotacje do badań. Przyznanie tak prestiżowej nagrody zwiększa moje szanse w staraniach o dofinansowanie badań z innych źródeł.
Dobrawa Napierała zajmuje się badaniem mutacji największego ludzkiego genu DMD, prowadzącej do dystrofii mięśniowej Duchenna. Efektem mutacji genu jest brak lub upośledzenie funkcji jednego z białek wchodzących w skład włókien mięśniowych, co powoduje ich zanik. Jedyną nadzieją na skuteczną terapię jest opracowanie metody naprawy uszkodzonego genu. Aby to jednak było możliwe, trzeba dokładnie poznać mutacje. Rozwiązanie ich zagadki będzie przydatne również w opracowaniu szybkiej i taniej diagnostyki molekularnej oraz dokładniejszym określaniu ryzyka wystąpienia schorzenia w kolejnych pokoleniach.
- Nasi stypendyści to najczęściej idealiści chcący rozwiązać wszystkie problemy ludzkości. Chcą być użyteczni, inwestują w kierunki dynamicznie się rozwijające, mające przed sobą przyszłość - mówi prof. Grabski. Wśród tegorocznych laureatów najwięcej jest biologów, medyków oraz chemików i fizyków. Dariusz Fey z Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni nagrodę otrzymał za badania biologii wczesnych stadiów rozwojowych ryb, głównie budowy otolitów, czyli kamyczków słuchowych znajdujących się w uchu wewnętrznym. Na tej podstawie określa datę narodzin, tempo wzrostu i środowisko życia ryb. Badania otolitów osobników bardzo młodych wykorzystywane są w rybołówstwie. Pozwalają określić biologiczne przyczyny zmniejszenia się populacji niektórych gatunków ryb, ułatwiają prognozowanie zasobności łowisk i wskazanie gatunków zagrożonych wyginięciem. - Cieszę się, że to, co robię, przynosi wymierne korzyści. To daje naprawdę dużą satysfakcję - mówi Dariusz Fey. - Płace młodych naukowców nie zachęcają do pozostania na uczelni. Nagroda pozwoli mi się skupić na tym, co najważniejsze, i przestać myśleć, jak by tu dorobić. Praca naukowa jako jedyne źródło dochodów nie wystarczy. Prędzej czy później wszyscy szukają innych zajęć. To oczywiście odbija się na postępach naukowych.
Zdaniem specjalistów, wielu absolwentów wyższych szkół decyduje się na zrobienie doktoratu tylko dlatego, że potem łatwiej znaleźć dobrze płatną pracę. Zjawisko odchodzenia kadry naukowej z uczelni nie przybiera jednak na sile. Pojawia się coraz więcej możliwości wyjazdów na stypendia zagraniczne, powstało wiele szkół prywatnych, co wiąże się z dodatkowymi możliwościami zarobkowania. - Wielu znanych mi młodych naukowców po zrobieniu doktoratu wyjechało z Polski na Zachód w nadziei, że znajdą tam lepiej płatną pracę. Wielu jednak wróciło. Myślę, że mimo wszystko coraz bardziej opłaca się robić karierę naukową w Polsce - mówi kolejny stypendysta Michał Mączewski z Zakładu Fizjologii Klinicznej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, zajmujący się patofizjologią układu krążenia, szczególnie uszkodzeniami śródbłonka w sercu po przebytym zawale. Program naukowy, w którym uczestniczy, ma na celu poszukiwanie metody zapobiegania powikłaniom naczyniowym wynikającym z niedokrwienia mięśnia sercowego. Dotychczasowe prace pozwoliły stwierdzić, że dużą rolę w uszkodzeniu reperfuzyjnym śródbłonka naczyniowego serca odgrywają wolne rodniki tlenowe i uwalniany przez śródbłonek peptyd - endotylina. Dzięki zastosowaniu blokady receptorów endotyliny zespołowi, w którym pracuje Mączewski, udało się - w eksperymentach na zwierzętach - zapobiec uszkodzeniom.
Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej powstała na początku 1991 r. Jej zadaniem jest wspieranie naukowców. Corocznie przyznaje najwybitniejszym polskim uczonym nagrody zwane polskim Noblem. Funduje także młodym doktorom roczne stypendia w najlepszych uczelniach w USA i Europie Zachodniej. Finansuje również remonty bibliotek, zakup aparatury badawczej czy inicjatywy inwestycyjne służące nauce. Przekazany przez skarb państwa fundusz założycielski wynosił 95 mln USD. Podobnie jak w innych tego typu instytucjach na świecie, pieniądze są cały czas pomnażane. Głównie przez obrót papierami wartościowymi gwarantowanymi przez skarb państwa. Obecnie kapitał fundacji wynosi 270 mln USD. Do tej pory na rzecz nauki przekazano kwotę znacznie przekraczającą wartość funduszu założycielskiego.
Stypendia przyznawane są od 1993 r. - co roku około stu naukowcom, którzy nie przekroczyli 30. roku życia. Na tegoroczny konkurs Stypendia Krajowe FNP ?99 napłynęło 310 wniosków z całej Polski, spośród których wyłoniono 101 laureatów. Podobnie jak w roku ubiegłym nagroda wynosi 16 320 zł i będzie wypłacana w trzech kwartalnych ratach.
- Nagroda daje przede wszystkim dużo satysfakcji, jest namacalnym dowodem, że to, co robimy, ma sens. Przyznaną kwotę uważam za dość wysoką - mówi Dobrawa Napierała z Zakładu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu. - Wreszcie nie będę się musiała przejmować, z czego zapłacić rachunki czy za co wyjechać na wakacje. Gdybym nie otrzymała tej nagrody, miałabym wątpliwości, czy warto kontynuować pracę naukową. Jest to więc wsparcie równie ważne jak dotacje do badań. Przyznanie tak prestiżowej nagrody zwiększa moje szanse w staraniach o dofinansowanie badań z innych źródeł.
Dobrawa Napierała zajmuje się badaniem mutacji największego ludzkiego genu DMD, prowadzącej do dystrofii mięśniowej Duchenna. Efektem mutacji genu jest brak lub upośledzenie funkcji jednego z białek wchodzących w skład włókien mięśniowych, co powoduje ich zanik. Jedyną nadzieją na skuteczną terapię jest opracowanie metody naprawy uszkodzonego genu. Aby to jednak było możliwe, trzeba dokładnie poznać mutacje. Rozwiązanie ich zagadki będzie przydatne również w opracowaniu szybkiej i taniej diagnostyki molekularnej oraz dokładniejszym określaniu ryzyka wystąpienia schorzenia w kolejnych pokoleniach.
- Nasi stypendyści to najczęściej idealiści chcący rozwiązać wszystkie problemy ludzkości. Chcą być użyteczni, inwestują w kierunki dynamicznie się rozwijające, mające przed sobą przyszłość - mówi prof. Grabski. Wśród tegorocznych laureatów najwięcej jest biologów, medyków oraz chemików i fizyków. Dariusz Fey z Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni nagrodę otrzymał za badania biologii wczesnych stadiów rozwojowych ryb, głównie budowy otolitów, czyli kamyczków słuchowych znajdujących się w uchu wewnętrznym. Na tej podstawie określa datę narodzin, tempo wzrostu i środowisko życia ryb. Badania otolitów osobników bardzo młodych wykorzystywane są w rybołówstwie. Pozwalają określić biologiczne przyczyny zmniejszenia się populacji niektórych gatunków ryb, ułatwiają prognozowanie zasobności łowisk i wskazanie gatunków zagrożonych wyginięciem. - Cieszę się, że to, co robię, przynosi wymierne korzyści. To daje naprawdę dużą satysfakcję - mówi Dariusz Fey. - Płace młodych naukowców nie zachęcają do pozostania na uczelni. Nagroda pozwoli mi się skupić na tym, co najważniejsze, i przestać myśleć, jak by tu dorobić. Praca naukowa jako jedyne źródło dochodów nie wystarczy. Prędzej czy później wszyscy szukają innych zajęć. To oczywiście odbija się na postępach naukowych.
Zdaniem specjalistów, wielu absolwentów wyższych szkół decyduje się na zrobienie doktoratu tylko dlatego, że potem łatwiej znaleźć dobrze płatną pracę. Zjawisko odchodzenia kadry naukowej z uczelni nie przybiera jednak na sile. Pojawia się coraz więcej możliwości wyjazdów na stypendia zagraniczne, powstało wiele szkół prywatnych, co wiąże się z dodatkowymi możliwościami zarobkowania. - Wielu znanych mi młodych naukowców po zrobieniu doktoratu wyjechało z Polski na Zachód w nadziei, że znajdą tam lepiej płatną pracę. Wielu jednak wróciło. Myślę, że mimo wszystko coraz bardziej opłaca się robić karierę naukową w Polsce - mówi kolejny stypendysta Michał Mączewski z Zakładu Fizjologii Klinicznej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, zajmujący się patofizjologią układu krążenia, szczególnie uszkodzeniami śródbłonka w sercu po przebytym zawale. Program naukowy, w którym uczestniczy, ma na celu poszukiwanie metody zapobiegania powikłaniom naczyniowym wynikającym z niedokrwienia mięśnia sercowego. Dotychczasowe prace pozwoliły stwierdzić, że dużą rolę w uszkodzeniu reperfuzyjnym śródbłonka naczyniowego serca odgrywają wolne rodniki tlenowe i uwalniany przez śródbłonek peptyd - endotylina. Dzięki zastosowaniu blokady receptorów endotyliny zespołowi, w którym pracuje Mączewski, udało się - w eksperymentach na zwierzętach - zapobiec uszkodzeniom.
Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej powstała na początku 1991 r. Jej zadaniem jest wspieranie naukowców. Corocznie przyznaje najwybitniejszym polskim uczonym nagrody zwane polskim Noblem. Funduje także młodym doktorom roczne stypendia w najlepszych uczelniach w USA i Europie Zachodniej. Finansuje również remonty bibliotek, zakup aparatury badawczej czy inicjatywy inwestycyjne służące nauce. Przekazany przez skarb państwa fundusz założycielski wynosił 95 mln USD. Podobnie jak w innych tego typu instytucjach na świecie, pieniądze są cały czas pomnażane. Głównie przez obrót papierami wartościowymi gwarantowanymi przez skarb państwa. Obecnie kapitał fundacji wynosi 270 mln USD. Do tej pory na rzecz nauki przekazano kwotę znacznie przekraczającą wartość funduszu założycielskiego.
Więcej możesz przeczytać w 11/1999 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.