Know-how

Dodano:   /  Zmieniono: 
Tapeta samolotu.
Boeing, Lock- heed-Martin i Airbus Industrie testują nową zewnętrzną powłokę samolotów. Jeśli wyniki badań okażą się zadowalające, za dwa lata pokrycie zastępujące farbę pojawi się na rynku. Odrzutowce powinno się malować średnio co pięć lat, aby metal budujący korpus maszyny nie zniszczył się. W 1995 r. fabryka chemiczna 3M rozpoczęła prace nad fluoropolimerem, którym pokrywa się samolot jak tapetą. Jego nałożenie zajmuje mniej czasu niż tradycyjne malowanie i jest bezpieczne dla człowieka. Ponadto tapeta oszczędza paliwo. Airbus Industrie pokryło jedną trzecią samolotu Cathay Pacific A 340 eksperymentalną tapetą ze zgrubiałymi paskami. W trakcie lotu powietrze wpada w rowki między grubymi liniami, co likwiduje turbulencje. W ten sposób można zaoszczędzić tonę paliwa na 11 tys. km, co oznacza 100 tys. USD oszczędności rocznie.

Uwaga: hormony!
Pod koniec kwietnia Unia Europejska zakazała importu amerykańskiej wołowiny. Naukowcy europejscy wykryli w niej zbyt duże stężenie hormonów. Amerykanie i Kanadyjczycy mogą swoim zwierzętom podawać sześć wymienionych w przepisach hormonów. Natomiast prawo UE w 1989 r. zabroniło ich stosowania. Sześć lat później przedstawiciele USA i Kanady zaskarżyli Europę w Światowej Organizacji Handlu (WTO). Od tej pory mięso produkowane w państwach UE nie mogło zawierać hormonów. Na rynku nie pojawiały się jednak importowane produkty mięsne wyłącznie wtedy, gdy ich szkodliwy wpływ na zdrowie potwierdziły badania. Ponieważ Europejczycy nie wykazali, że stężenie hormonów w amerykańskiej wołowinie uszkadza geny, WTO nakazała unii przesunąć termin wprowadzenia zakazu na 13 maja tego roku. Do tego czasu miały zostać opublikowane wyniki nowych badań nad wołowiną sprowadzaną ze Stanów Zjednoczonych.

Mrówcza hodowla.
50 mln lat temu mrówki pewnego gatunku zmieniły tryb życia z łownego na rolniczy - zaczęły uprawiać grzyby. Z tej linii owadów wywodzi się grupa Attini. Mrówki tną niskie rośliny, a przeżuwając je, wytwarzają papkę - "glebę" dla grzybów Leucocoprini. Owady jedzą tylko części tych grzybów zwane gongylidiami. W uprawie mrówkom przeszkadza grzyb Escovopsis, gdyż atakuje Leucocoprini. Zarażone poletka szybko obumierają. Attini na swych grzbietach noszą bakterie należące do grupy Streptomyces - produkuje ona również antybiotyki zażywane przez ludzi. Mrówcze Streptomyces wydzielają także związki niszczące chorobotwórczego grzyba. Odkrycie, dlaczego przez 50 mln lat grzyb nie stał się oporny na ten antybiotyk, pozwoliłoby na opracowanie metod przeciwdziałania rosnącej niewrażliwości na tego typu leki u ludzi.

Niebezpieczny b-karoten.
Włoscy i amerykańscy naukowcy twierdzą, że duże dawki b-karotenu, podawane osobom palącym papierosy i pracującym przy azbeście, zamiast chronić je przed rakiem, zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu płuc i zgonu. Wyniki doświadczeń przeprowadzonych na szczurach dowiodły, że b-karoten w płucach tych zwierząt zwiększa produkcję enzymów fazy pierwszej, bioaktywujących nowotwór. Rośnie wówczas liczba aktywatorów policyklicznych węglowodorów aromatycznych, z czym wiąże się generowanie stresu oksydacyjnego i możliwość uszkodzenia materiału genetycznego. Podczas badań chemoprewencyjnych ludzi z grup ryzyka (29 133 osób) przyjmujących b-karoten i witaminę E naukowcy stwierdzili o 18 proc. większą zachorowalność na raka płuc i o 8 proc. wyższą śmiertelność (w porównaniu z grupą kontrolną). Osoby, którym podano b-karoten i pochodne witaminy A, częściej chorowały na nowotwór płuc (o 28 proc.), a o 17 proc. wzrosła śmiertelność w tej grupie.

Lecznicze komórki.
José Lopez-Barneo z University of Seville (Hiszpania) uważa, że komórki pobrane z szyi pacjenta cierpiącego na chorobę Parkinsona po wstrzyknięciu do jego móz- gu osłabiają objawy schorzenia. Dotknięci parkinsonizmem mają problemy z kontrolowaniem ruchów, drżeniem ciała. Dzieje się tak wskutek zakłóceń wydzielania neurotransmittera dopaminy przez mózgową substancję czarną. Hiszpanie odkryli, że komórki kłębka tętnicy szyjnej wydzielają duże ilości dopaminy, gdy we krwi spada poziom tlenu. Dopamina alarmuje system nerwowy o konieczności przyspieszenia oddychania. Komórki kłębkowe pobrano z szyi dwóch małp dotkniętych schorzeniem podobnym do ludzkiego parkinsonizmu i wprowadzono do tzw. skorupy. Ponieważ w mózgu zwykle znajduje się mało tlenu, wstrzyknięte komórki podjęły normalną pracę - zaczęły wydzielać dopaminę. W ciągu kilku tygodni zaobserwowano znaczną poprawę w poruszaniu się i innych czynnościach motorycznych zwierząt.

Więcej możesz przeczytać w 22/1999 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.